روزنامه وال استریت ژورنال در اوایل ماه ژانویه به این نکته اشاره کرده، که تحریمهای آمریکا، به معنای وادار کردن سایر کشورهاست تا بین خرید نفت از ایران یا محرومیت از هر گونه معامله با اقتصاد ایالات متحده، یکی را انتخاب کنند. اما بسیاری از کشورها از جمله چین، روسیه، هند و کره جنوبی و… نمیخواهند رابطه خود با ایران را قطع کنند در نتیجه به دنبال آن هستند تا معاملات غیر دلاری را حاکم کنند و پول خرید کالا و نفت از ایران را به شکل دیگری بپردازند.
از جمله، مقامات چینی بر این باورند که منافع ژئوپولیتیک آنها و تهران همسوئی دارد، اما اقتصاد آنها روز به روز بیشتر به آمریکا متکی میشود. اما پکن چگونه میتواند مقامات ومسوولان ایران و اوباما را خوشنودکند؟ ساده است! چینیها میتوانند ازطریق داد و ستد پایاپای یا تهاتر کالا با ایران، از تحریمهای ایالات متحده در امان بمانند. چین پیش از این نیز در ازای پول نفت ایران محصولات خود را به این کشور میفروخت.
ایران کالاهای مختلف از جمله کولر، ماشین لباسشوئی، یخچال، اسباب بازی، لباس، لوازم آرایشی و بهداشتی چینی، قطعات خودرو و انواع کالاهای صنعتی و محصولات کشاورزی و غذایی و… را از چین خریداری میکند.
اما چین علاوه بر صادرات کالا، باید در قبال خرید نفت ایران، به کالای دیگری نیز فکر کند. زیرا داد و ستد پایاپای موثرترین راهکار برای مقابله با تحریم آمریکاست
ایران علاوه بر کالا، پول نقد هم نیاز دارد و بهترین انتخاب بعد از دلار، طلا است و بانک مرکزی ایران اعلام کرده که این فلز قیمتی را به جای پول نفت میپذیرد.
سال گذشته، چین به میزان ۲۱. ۷ میلیارد دلار نفت از ایران وارد کرده و ۱۴. ۸ میلیارد دلار کالا و خدمات خود را به این کشور صادر کرده است. همچنانکه مصوبۀ NDAA توسط آمریکا اجرائی میشود، پکن به دنبال ارسال طلا به ایران، برای جبران باقیمانده مطالبات این کشوراست.
پکن در حال برنامه ریزی است تا با پرداخت طلا در ازای پول نفت به ایران، ازاعمال تحریمهای مالی ایالات متحده براین کشور دور بماند. چین پیش از این نیزحجم سنگینی از این فلز را وارد میکرد، و اکنون میتوان حدس زد برای انجام این کار و پرداخت قیمت نفت خود چه میزان خرید اضافی طلا خواهد داشت. براین اساس، برخی پیش بینی کردهاند که قیمت طلا در بازار جهانی به طور نسبی افزایش خواهد یافت اما قیمت طلا در چین و ایران به طور نسبی ثابت خواهد ماند و یا افزایش کمتری خواهد داشت زیرا معاملات طلا و استفاده از طلا به جای دلار، مورد توجه خواهد بود.
اوباما در آخرین روز سال ۲۰۱۱، قانون تفویض اختیار دفاع ملی را برای سال مالی ۲۰۱۲ به امضا رساند. این مصوبه که به اختصار NDAA نامیده میشود، سعی دارد درآمد ایران از فروش نفت را با تحمیل تحریم هائی کاهش دهد و موسسات مالی جهان، سطح مبادله خود با موسسات مالی ایران و خرید و فروش نفت ایران را کاهش دهند.
این مصوبه، که ارتباطات مالی موسسات تحریم شده را با نظام مالی ایالات متحده بکلی قطع میکند، قرار است از ۲۸ ژوئن اجرائی شود.
مصوبۀ NDAA به رئیس جمهور آمریکا این قدرت را میدهد تا در مواردی از تحریمهای مذکور صرفنظر کند. وی همچنین میتواند برای موسسات مالی کشورهایی که به میزان قابل توجهی خرید نفت از ایران را کاهش دادهاند استثنا قائل شده و آنها را از شمول این قانون معاف کند.
ماه گذشته، وزارت امور خارجه آمریکا، معافیت هائی را برای ژاپن و ده کشور اروپایی دیگر اعلام کرد. چین، که در گذشته و تحت مصوبۀ دیگری علیه ایران، از معافیتهای آمریکایی استفاده کرده، در حال حاضر بزرگترین مشتری نفت ایران، سرمایه گذار و همچنین بزرگترین شریک تجاری این کشور است. با توجه به این رفتار جدید واشنگتن، پکن نمیتواند درمورد اخذ معافیتهای بیشتر درآینده حسابی باز کند ولذا باید راهکاری مانند مبادله نفت در برابر کالا یا طلا را با ایران اجرایی کند.
مشتاقان طلا، نباید بیش از حد خوشحال شوند. پنج عامل عمده وجود دارد که پیش بینی افزایش تقاضای طلا به دلیل معامله آن در قبال خرید نفت از ایران را تضعیف میکند. اول اینکه، کشورهای دیگر نیز کالاهای کشاورزی و کالاهای تولید شده را به صورت تهاتری مبادله خواهند کرد. به عنوان مثال، روسیه و پاکستان، معاملۀ گندم در برابر نفت را بیتردید ادامه خواهند داد.
دوم، تهران، در ماه فوریه گفت که این کشور ارزهای محلی را نیز میپذیرد، تا از نظام مالی ایالات متحده دور بماند. در نتیجه، هند در ماه ژانویه اعلام کرد که این کشور قصد ندارد از دولت اوباما درخواست معافیت کند، و با گشایش حساب روپیهای پرداخت هزینۀ ۴۵ درصد از خرید نفت خود را با پول ملی خود آغاز کرد. در سال ۲۰۱۱، هند تنها به میزان ۲. ۷ میلیارد دلار کالا به ایران صادر کرده در حالی که معادل ۹. ۵ میلیارد دلار نفت از این کشور خریداری کرده است. به طور مشابه، چین، نیز مطمئنا از ایران خواهد خواست تا یوان را به جای دلار آمریکا بپذیرد.
سوم، پیامد تحریمها این است که صادرات نفت ایران میتواند به میزان ۷۰۰. ۰۰۰ بشکه در روز کاهش یابد. چین، به عنوان مثال، خرید نفت خود از عربستان سعودی، بزرگترین تامین کننده خارجی خود را روز به روز افزایش میدهد. چین همچنین میزان خرید نفت خام خود را ازکشورهائی همچون امارات، ویتنام، روسیه، و آفریقا بیشتر میکند و البته، خرید هر قطره از نفت خام دیگر کشورها به معنی کاهش تقاضای چین برای ایران است.
چهارم، چین و دیگر کشورها برای بهرهمندی از تخفیفهای قابل ملاحظه در قیمت نفت، چانه زنی میکنند.
پنجم، ایرانیان گندم و حتی ارزهای غیر دلاری در ازای پول نفت تن را پذیرفتهاند اما هیچ چیز مثل طلا نمیدرخشد. و یک دلیل دیگر نیز برای پافشاری بر سر این فلز زرد همین است که از کالاهای دیگر، کارایی بیشتری دارد.
یک مقام ارشد دولت آمریکا که نامش ذکر نشده چند روز پس از تصویب NDAA به وال استریت ژورنال گفته: «این پایان راه نیست، تحریمهای بسیاردیگری وجود دارد که ما میتوانیم در جای خود اعمال کنیم و همچنین مواردی که همکاران چند جانبۀ ما در سرتاسر جهان میتوانند در جای خود برقرار کنند و خواهند کرد.» همچنانکه واشنگتن حلقۀ اقدامات مالی خود را علیه ایران تنگتر میکند، ایران دسترسی کمتری به دلار پیدا کرده و در نتیجه نیاز بیشتری به طلا خواهد داشت. اما راهکارهای مختلف مانند استفاده از طلا و کالاهای مصرفی و واسطهای و سرمایهای و همچنین استفاده از ارز سایر کشورها مانند یوان، ریال، روپیه و… باعث میشود که ایران بتواند به مبادلات و معاملات خود با کشورهای جهان و مشتریان نفت خود ادامه دهد و تحریمهای آمریکا در این زمینهها اثرگذار نخواهد بود.
Sorry. No data so far.