با بررسی طرح مذاکره‌ای ایران که ماه گذشته به گروه ۱+۵ ارائه کرده است می‌توان دریافت زمینه‌هایی وجود دارد که دو طرف می‌توانند روی آن توافق کنند اما در عین حال شکافی در مواضع مشاهده می‌شود که به اندازه‌ای عمیق است که می‌تواند به شکست مذاکرات پس از نشست این هفته استانبول منتهی شود.
یکی از زمینه‌هایی که احتمال توافق در آن وجود دارد درخواست از تهران برای متوقف کردن عملیات غنی سازی ۲۰ درصدی و انتقال ذخایر موجود به خارج از کشور است. البته در متن بسته پیشنهادی ایران به این موضوع به طور مستقیم اشاره نشده است اما شماری از منابع ایرانی پیش از این با زبانی در این خصوص سخن گفته‌اند که حاکی از موجود بودن فضا برای توافق فوری در این مورد است.
با این حال دو طرف همچنان بسیار دور از هم قرار دارند و شماری از منابع ایرانی، آمریکایی و اروپایی احتمال توافق در نشست استانبول را بسیار اندک توصیف می‌کنند. شاید ایران مانند مقامات اسرائیلی و آمریکایی امیدوار باشد در صورت شکست مذاکرات جاری، گفت‌و‌گو‌ها در ساختار دیگری دنبال شود اما این چشم انداز نیز چندان مورد اطمینان نیست.
دیوید ایگناتیوس، تحلیلگر روزنامه وال استریت ژورنال در این زمینه می‌نویسد: من توانستم ار طریق منابع نزدیک به مذاکرات نسخه ۴۸ صفحه‌ای متن اظهارات مذاکره کنندگان ایرانی در نشست ماه گذشته در مسکو را دریافت کنم. این یک سند استدلالی از دیدگاه ایران است که آن را با زبانی تدافعی و ادعایی نقل می‌کند. بیش از یک سوم اظهارات ایران در این نشست به غنی سازی و درخواست از طرف متقابل برای به رسمیت شناختن آن در ایران اختصاص یافته است. تهران طبق معاهده ان پی تی خواستار این حق است اما برخی کار‌شناسان اسرائیلی و آمریکایی با توجه به لحن معاهده ان پی تی در مورد این ادعا ابراز تردید می‌کنند. به هر ترتیب ایران تاکید دارد موافقت با حق غنی سازی در ایران مبنای هر توافقی خواهد بود.
عنوان بخش دیگری از اظهارات مذاکره کنندگان ایرانی در نشست مسکو، چارچوبی برای گفت‌و‌گوی جامع و هدفمند برای همکاری دراز مدت است. به عنوان نخستین گام ایران تاکید دارد که مخالفتش با تولید سلاح هسته‌ای بر مبنای فتوای آیت الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی است. در مقابل نیز آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین؛ روسیه و آلمان باید حقوق ایران طبق معاهده ان پی تی به خصوص غنی سازی را به رسمیت بشناسند.
در مرحله‌ای دیگر نیز مذاکره کنندگان ایرانی اقدامات شفاف ساز را پیشنهاد داده‌اند که شامل همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی در خصوص آنچه آن را احتمال ماهیت نظامی برنامه‌های هسته‌ای ایران می‌خواند، است. در مقابل این همکاری نیز به گفته مذاکره کنندگان ایرانی، آمریکا و متحدانش باید تحریم‌های یکجانبه علیه ایران که خارج از چارچوب سازمان ملل تصویب شده را، لغو کنند.
گام سوم پیشنهادی از سوی ایران نیز پرداختن به موضع مبهم همکاری با گروه ۱+۵ است. این گروه خواستار همکاری ایران در خصوص متوقف کردن غنی سازی ۲۰ درصدی شده تا در مقابل سوخت مورد نیاز برای راکتور‌های دارویی ایران را تامین کند. منابع ایرانی می‌گویند فضای مانور برای مذاکره در این خصوص وجود دارد و در مقابل ایران خواستار لغو تمامی تحریم‌های سازمان ملل است.
با توجه به این اسناد، واضح است که چرا مذاکره کنندگان غربی تاکید دارند که با یک بن بست مواجه هستند. حتی در صورتی که ابهام‌ها در خصوص غنی سازی ۲۰ درصدی و تامین سوخت از بین برود، باز هم ایران با تعطیلی سایت فوردو در نزدیکی قم مخالف است. تهران تاکید دارند با توجه به تهدید‌ها باید تاسیسات پشتیبان خود را برای حمایت از فعالیت‌های غنی سازی، حفظ کند. این همان موضوعی است که نگرانی آمریکا و اسرائیل را برانگیخته کرده است.
این در حالی است که در جهت پیچیده‌تر کردن اوضاع، ایران پیشنهاد همکاری در خصوص مسائل منطقه‌ای مانند سوریه و بحرین در مقابل فعالیت‌های مبارزه با موارد مخدر را ارائه داده است. این ایده‌ای است که به طور کامل با دیدگاه‌های اسرائیل در مورد ایران در تضاد است. تل آویو با هر توافقی به جز توقف کامل عملیات غنی سازی در ایران و انتقال ذخایر موجود به خارج از کشور مخالف است.
در صورتی که مذاکرات هفته جاری به شکست بیانجامد، پرسش این خواهد بود که آیا مذاکرات در ساختاری دیگر آغاز خواهد شد یا خیر. در سال‌های اخیر، ایرانیان نشان داده‌اند که برای توافق دو جانبه محرمانه با ایالات متحده آمادگی دارند و برخی منابع معتقدند هنوز هم این احتمال وجود دارد. اما زمان کوتاه است و فشار‌های ناشی از سال انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا دستیابی به توافق واقعی را دشوار کرده است.
Sorry. No data so far.