دکتر سعید معیدفر جامعهشناس و استاد دانشگاه تهران در خصوص وضعیت حجاب در جامعه گفت: به عنوان فردی که در این جامعه زندگی میکند و با باورهای دینی تربیت شده است ممکن است خیلی با آنچه امروز در جامعه در خصوص وضعیت عفاف و حجاب رایج است موافق نباشم. وی ادامه داد: در کشورهای دیگر لباس فقط از بعد مادی اهمیت پیدا میکند؛ ولی در ایران لباس در حوزه اخلاق و دین هم قرار میگیرد و نماد فرهنگی دینی میشود. در برخی جوامع پوشش بسیار محدود است وگاه فقط کمی از صورت زنان آشکار است. با توجه به فرهنگ ایران پوشیدگی نه تنها در لباس بلکه در نوع معماری خانهها نیز آشکار است. معیدفر ادامه داد: در حال حاضر نیز با توجه به گسترش جوامع مدرن توجه به زیبایی بدن و صورت و استفاده از اشیاء لوکس و جلوهگری جزو ضروریات شده و مردم با وجود مشکلات مادی، به ظاهر خویش اهمیت زیادی میدهند و ارزشها به سوی مصرف گرایی و مدپرستی گرایش پیدا کرده است.
این جامعهشناس با بیان اینکه در فرهنگ ما ایرانیها حتی قبل از اسلام پوشش چه برای مردان و چه برای زنان از اهمیت خاصی برخوردار بوده است، گفت: من سفری به اروپا داشتم در موزههای آنجا فرهنگهای مختلف را بر اساس آثار بر جا مانده بررسی میکردم، در ملاحظتم به این نکته قابل توجه رسیدم که در تمدنهای باستانی و قدیمی میتوان مجسمههایی از زنان و مردان عریان حتی مصر و یونان پیدا کرد ولی در بخش تمدن ایرانی یک مورد هم نتوانستم مجسمهای ببیینم که حتی پوشش بدن نما داشته باشد.
معید فر با بیان این مطلب که افراد به خاطر قوانینی که خصوصا از سوی حکومت به اجرا گذاشته میشود نمیتوانند آن طور که میخواهند خودشان را نشان دهند، گفت: امروزه علیرغم تمام فشارها یا کنترل هر ساله که تحت عنوان حجاب و عفاف است باز ما در جامعه نمونههای مختلفی از پوشش بدن نما یا پوششهایی که با فرهنگ پوشیدگی ما حتی قبل از اسلام نمیخواند وجود دارد. وی به عوامل بد پوششی در کشور اشاره کرد و افزود: برخی معتقدند تغییر سبک زندگی در جامعه ایران و گرایش شدید مصرف گرایی که بخش عمدهای از فرهنگ جهانی است در نحوه پوشش تاثیر گذار بوده است. به هر حال یک نکته اساسی در فرهنگ جدید این است که به بدن توجه زیادی میشود یعنی در روند فرد گرایی تمدن مدرن، امروز این توجه به آرایش یا به هر حال خود نمایی کردن و تظاهر کردن از اهمیت ویژهای برخوردار شده است.
عضو انجمن جامهشناسی ایران گفت: امروزه افراد تمایز خود را نسبت به دیگران بر اساس جلوههای بیرونی و ظاهری بدن خود و هم از طریق جلوههای ظاهری و بیرونی مثل خانه و ماشین و چیزهایی که به چشم میآید نشان میدهند. وی ضعف ارزشهای اجتماعی و عدم توجه به میراث فرهنگی را به عنوان عامل دیگر معرفی کرد و گفت: ضعف نظام ارزشها و هنجارهای اجتماعی به بد حجابی دامن زده است و به نظر میرسد که ریشههای مسئله کم توجهی به پوشش با تغییر سبک زندگی، تغییر معیارهای پایدار زندگی اجتماعی، سستی هنجارها و بیتوجهی به معیارهای اخلاقی در جامعه منطبق است.این جامعهشناس درباره تاثیر برخوردهای بیرونی در کنترل بد حجابی گفت: روانشناسان میگویند که بخش عمده فرآیندی که فرد بر اساس آن طبق مبانی ارزشی و هنجاری جامعه عمل کند، عوامل درونی است و به ساختارها، تربیت اجتماعی و فرآیند جامعه پذیری بر میگردد و تنها بخش کوچکی از آن به کنترل بیرونی مانند دخالت پلیس و اجرای قانون که افرادی متخطی از هنجارها را توسط بازداشت، جریمه و توصیه از ارتکاب به ناهنجاریها باز دارند، مرتبط میشود. وی افزود: کنترل پلیس در صورتی میتواند به کنترل جرائم کمک کند که مبانی درونی خوب عمل کند. وقتی نظام تعلیم و تربیت یک جامعه قادر به انتقال ارزشها و هنجارها از سطوح خرد تا کلان نباشد کنترل بیرونی موثر نخواهد بود؛ چرا که در این صورت شما با طیف گستردهای از افراد روبرو هستید که به دلیل عدم درونی کردن نظام ارزشی و هنجاری جامعه، تمایلی به پای بندی بر هنجارها ندارند و یا فکر نمیکنند عمل به هنجارها و ارزشها کار درستی باشد.
معیدفر درباره شیوع اجتماعی یک کژرفتاری گفت: عام شدن یک بیهنجاری میتواند پروسه جدیدی از جامعه پذیری را در مسیر خلاف هنجارها تقویت کند. به عنوان مثال در شهر قوانین رانندگی هنجار شده است و اگر راننده یکسری کارها را انجام ندهند از سوی مردم مورد سرزنش قرار میگیرند و این یعنی ناهنجاری تبدیل به هنجار شده است و افراد اگر آن کار را نکنند از سوی مردم تنبیه میشوند. امروز اگر فردی با آرایش و توجه بیشتری به بدن خود در جامعه ظاهر شود ممکن است افراد حاضر او را بیشتر تحویل بگیرند تا کسی که آرایش ندارد یا به بدن خود توجه نکرده است.
وی در پایان با انتقاد از عملکرد نیروی انتظامی با این نابههنجاری گفت: اگر نظام تربیتی در انجام وظیفه خود بیتاثیر باشد، اگر هنجارهای تربیتی و ارزشهای جامعه سست شده باشند و در نهایت اگر امور غیر هنجاری به عرف تبدیل شده باشد؛ آیا برخوردهای انتظامی مشکل را حل میکند؟ پاسخ این سوال منفی است. هر سال یک ماه یا بیشتر، تمام نیروهای انتظامی بسیج میشود؛ اما سال بعد وضع پوشش بدتر میشود و این نشان میدهد که باید سرچشمه را درست کرد و این برخوردها نتیجهای در پی نخواهد داشت.
Sorry. No data so far.