همان گونه که در عقد دائم، به رغم عهد و پیمانی که زن و شوهر با یکدیگر دارند، احتمال قطع ادامه رابطه زناشویی وجود دارد، در عقد منقطع نیز چنان چه زن در تنگنا قرار گیرد، می‌تواند از دادگاه درخواست کند که به زندگی زناشویی موقت وی خاتمه داده شود، علاوه بر این مواردی در قانون پیش بینی شده که ازدواج موقت به پایان می‌رسد.
باید توجه داشت که عقد موقت در سه حالت منحل می‌شود (خاتمه می‌یابد) که عبارتند از: بذل مدت، انقضای مدت- عسر و حرج زن.
الف) بذل مدت: همان طوری که گفته شد عقد موقت برای مدت معینی زن و شوهر را متعهد به وفاداری نسبت به هم می‌کند ولی در جریان این عقد ممکن است که شوهر به دلایلی از جمله کراهت از زن یا مشکلات شخصی خود قادر و یا مایل به ادامه این عقد و رابطه نباشد، در این صورت می‌تواند بقیه مدت را بذل کند یعنی به زن ببخشد.
به عنوان مثال اگر مدت عقد یک ساله باشد و شوهر بعد از مدت یک ماه به هر دلیلی از تصمیم خود مبنی بر ایجاد رابطه پشیمان شود می‌تواند بقیه مدت را به زن ببخشد، در این صورت اگر هنوز زناشویی صورت نگرفته، باید نصف مهریه زن را به او بدهد و بعد از زناشویی ملزم است که تمام مهریه را پرداخته و زن را رها کند.
ب) انقضای مدت: چنانچه از نام این عقد مشخص است، زناشویی برای مدت معینی بوده و پس از اتمام مدت زن و شوهر تعهدی نسبت به یکدیگر ندارند و دوران محرمیت تمام می‌شود، پس هریک از طرفین می‌توانند بدون مسئولیت نسبت به یکدیگر به زندگی مستقل بپردازند.
به عبارت دیگر با تمام شدن مدت عقد خود به خود از هم جدا می‌شوند. بدیهی است چنانچه فرزند یا فرزندانی از ازدواج ناشی شده باشد، رابطه پدر و فرزندی یا مادر و فرزند گسسته نخواهد شد و این ارتباط مادام العمر پایدار می‌ماند و هر یک ملزم به اجرای وظایف و تکالیفی هستند که مطابق قانون و عرف به آنان واگذار شده است.
از جمله پدر موظف به پرداخت نفقه فرزند خویش و تربیت وی خواهد بود و فرزند نیز در مقابل ملزم به احترام نسبت به پدر و مادر است و در ایام کهولت آنان در صورتی که قادر به انجام کار نباشد و درآمدی نداشته باشند، فرزند موظف به پرداخت هزینه و تامین معاش ایشان درحد استطاعت خویش خواهد بود.
ج) عسر و حرج زن: چنانچه در رابطه‌ای که در اثر عقد موقت بین زن و مرد ایجاد می‌شود زن دچار عسر و حرج شود یعنی ادامه این رابطه به دلایلی برای زن غیرقابل تحمل و مشقت آور باشد می‌تواند از دادگاه تقاضای انحلال رابطه را بکند.
فوت هر یک از زن و شوهر موقت
طبیعی است همان طوری که در عقد دائم فوت یکی از طرفین موجب پایان عقد زناشویی می‌شود، در عقد موقت نیز موجب انحلال عقد می‌شود.
در این صورت اگر یکی از طرفین فوت کند، مهریه به قوت خود باقی است. به عنوان مثال اگر شوهر فوت کند، زن می‌تواند مهر خود را از ورثه شوهر و از اموالی که از وی باقی مانده (ماترک) مطالبه کند و اگر زن وفات یابد، مهریه وی به عنوان ارث به ورثه وی منتقل و آنان می‌توانند نسبت به دریافت آن اقدام کنند.
بنابراین تفاوت عقد دائم (ازدواج دائم) و عقد منقطع (ازدواج موقت) در زمان جداشدن در این است که در ازدواج دائم زن و مرد به وسیله فسخ نکاح یا طلاق از یکدیگر جدا می‌شوند اما در ازدواج موقت طلاق وسیله فروپاشی و انحلال نکاح نیست و زن و شوهر می‌توانند با بذل مدت یعنی بخشیدن مدت باقیمانده یا انقضای مدت یعنی پایان یافتن مدت عقد یا فسخ نکاح از هم جدا شوند.
عده زن در عقد موقت
عده مدتی است که تا پایان آن زنی که عقد نکاح او منحل شده نمی‌تواند شوهر اختیار کند. پس از پایان مدتی که برای زناشویی تعیین شده است، زن تا مدتی که قانون مقرر کرده است نمی‌تواند همسر دیگری اختیار نماید. این مدت دو طهر است. یعنی دو بار پاکی بعد از عادت ماهانه. این مدت باید برای ازدواج بعدی رعایت شود.
درصورتی که زن حامله باشد این مدت تا زمان وضع حمل یا زایمان ادامه دارد بنابراین در عقد موقتی که مدت آن به طور مثال یک سال باشد پس از پایان مدت اگر زن حامله باشد تا زمان زایمان به طور قانونی و شرعی باید عده نگهدارد، همین طور اگر شوهر بعد از مدت کوتاهی بقیه مدت را به زن ببخشد. در موردی که زن یائسه باشد که امکان حاملگی وی وجود ندارد مدت عده ۴۵ روز است.
بنابراین اعم از اینکه مدت عقد پایان یابد یا بقیه مدت بخشیده شود زنی که یاس از حاملگی دارد تا مدت مذکور نمی‌تواند به عقد دیگری درآید.
عده مرگ
در صورتی که شوهر موقت فوت کند، زن برای مدت ۴ ماه و ۱۰ روز باید عده نگهدارد، یعنی در این مدت با مرد دیگری ازدواج نکند.
عده وفات برای حفظ احترام و حرمت شوهر است و چه در ازدواج دائم و چه موقت زن ملزم به نگهداری عده برای مدت ۴ ماه و۱۰ روز است.
در مورد زن حامله عده وفات تا زمان وضع حمل است ولی چنانچه از زمان فوت شوهر تا زمان وضع حمل کمتر از ۴ ماه و ۱۰ روز باشد، پس از زایمان نیز عده ادامه می‌یابد تا این مدت کامل شود ولی به هر حال زنی که از زمان فوت همسرش تا زایمان او بیش از مدت فوق باشد، تا زایمان باید عده وفات را حفظ نماید.
به عنوان مثال اگر شوهر موقت در ماه چهارم حاملگی زن فوت نماید بقیه مدت بارداری که عبارت از پنج ماه است زن در عده وفات به سر می‌برد و نمی‌تواند ازدواج نماید.
ارث زن در عقد موقت
زوجه موقت (زن) از شوهر خود ارث نمی‌برد زیرا قانونگذار زوجه را در زمانی صاحب ارث شناخته است که ازدواج دائمی باشد و در مقابل اگر زن فوت کند، مرد نیز از او ارث نخواهد برد.
البته این امر مانع از این نیست که اگر فرزندی از ازدواج حاصل شده باشد از پدر یا مادر خود ارث ببرد.
بنابراین اگر مردی فوت کند و از خود (در ازدواج موقت) فرزندی باقی گذارد این طفل وارث پدر خود است هرچند که از ازدواج موقت تولد یافته باشد، همانند فرزندان در ازدواج دائم ارث می‌برد.
تفاوت‌های انحلال (فروپاشی)
الف – در عقد دائم چنانچه زن و مرد تصمیم به جدایی داشته باشند از دو راه می‌توانند اقدام نمایند:
۱ – فسخ نکاح: آن زمانی است که زن یا مرد دارای عیب‌هایی باشند که در زمان عقد نکاح دائم از طرف خود پنهان کرده‌اند.
زن یا شوهری که از این پنهان کاری ضرر دیده است می‌تواند از دادگاه تقاضای فسخ ازدواج را بنماید که در صورت فسخ ازدواج مانند این است که آن دو با هم ازدواج نکرده‌اند و هم چنین در صورتی که زن یا مرد طرف خود را با فریب دادن راضی به ازدواج کند که در این صورت زیان دیده می‌تواند از حق فسخ استفاده کند.
۲- طلاق: چنانچه زن یا مرد از طریق فسخ نکاح نخواهند یا نتوانند اقدام کنند می‌توانند درصورت وجود شرایط از طلاق استفاده کنند.
ب) ازدواج موقت از سه طریق منحل می‌شود.
۱- از طریق بذل مدت و آن زمانی است که هنوز تا پایان مدت ازدواج زمانی باقی مانده است که مرد می‌تواند بقیه مدت را به زن ببخشد و ازدواج موقت پایان می‌پذیرد.
۲- از طریق انقضای مدت یا پایان یافتن مدت که خود به خود عقد منحل می‌شود.
۳- از طریق فسخ نکاح که مانند مورد عقد نکاح دائم می‌باشد.
Sorry. No data so far.