درمان ناباروری هنوز در ایران گرانقیمت است. بیمهها همچنان از پرداخت هزینه‌های کامل این درمان سر باز می‌زنند و زوجهایی بسیاری هستند که در آرزوی شنیدن صدای گریه کودک خود سال‌ها می‌سوزند، و هنگامی هم که حتی یکبار برای درمان ناباروری به شوق داشتن یک فرزند اقدام می‌کنند باید هست و نیست خود را بفروشند.
برداشت اول: سال ۱۳۵۵
۵ سال از ازدواج مجدد مرد ۴۰ ساله می‌گذرد ولی باز هم خبری از بچه نیست. دلسوزی‌های مادرانه برای ازدواج مجدد هم افاقه نکرده. با خودش می‌گوید‌ای کاش همان موقع که پس از ۱۰ سال زندگی خدا به او فرزندی عطا نکرد خانه و کاشانه‌اش را ویران نمی‌کرد.
برداشت دوم: سال ۱۳۷۰
این زوج در سن ۴۵ و ۵۰ سالگی و با اصرار این و آن به این فکر افتاده‌اند که به مدد روش‌های نوین به غم نداشتن فرزند پایان دهند. در طی این ۲۰ سال چه حسرت‌ها که نخورده‌اند و چه نیش و کنایه‌ها که نشنیده‌اند. پزشکان می‌گویند ما تلاشمان را می‌کنیم ولی اگر چند سال زود‌تر اقدا می‌کردید امکان داشتن فرزند بیشتر بود.
برداشت سوم: سال ۱۳۹۰
۴ سالی بیش نیست که با هم زیر یک سقف رفته‌اند ولی هنوز خبری از بچه نیست هر بار که خبر تولد نوزادی را در فامیل می‌شنوند بند دلشان پاره می‌شود اما ناامید نیستند. ۶ ماه است که درمان را در یکی از مراکز درمان ناباروری آغاز کرده‌اند و به گفته پزشکان ماحصل درمان‌ها جنین دوقلویی است که قرار است این هفته به دنیا بیاید.
داشتن فرزند یکی از دغدغه‌های هر زوجی است که با گذشت مدتی از ازدواج اگر نیامده باشد نگرانی‌ها آغاز می‌شود.
به گواه آمار متخصصان درمان ناباروی از هر ۱۰ زوج ایرانی ۲ زوج ناباروند که پیامدهای مختلفی از جمله آسیب‌پذیر شدن این زوج‌ها را در پی دارد.
طلاق، افسردگی، ابتلا به بیماری‌های روحی روانی و اعتیاد بخش از مسائل بارزی است که زوجین نابارور بیشتر در خطر ابتلا به آن هستند اما این همه ماجرا نیست.
امروزه به مدد روش‌های نوین درمانی ۹۰ درصد علت‌های ناباروری قابل حل است ولی بسیاری از زوجین از پس هزینه‌های گزاف درمانی بر نمی‌آیند و حتی بیمه‌های پایه و تکمیلی هم در این میان خیلی به مدد نمی‌آیند.
سهیلا – م ۵ سالی است که متوجه شده نابارور است و برای درمان به مرکز رویان مراجعه می‌کند او می‌گوید: هر زمانی که پول داشته باشم برای درمان مراجعه می‌کنم. چون حداقل ماهانه ۲۰۰ هزار تومان باید بایت هزینه‌های دارو بپردازم و طی یک سال و نیم اخیر ۳ میلیون تومان هزینه کرده‌ام.
می‌گوید: با همسرم قرار گذاشته‌ایم که اگر تا پایان امسال بچه‌دار نشدیم از هم جدا شویم.
گوشه دیگری از مرکز رویان خانمی خنده کنان با یک جعبه شیرینی وارد می‌شود و به انتظار ورود به اتاق پزشک معالج می‌نشیند.
مریم-ف ۹ سال از داشتن فرزند محروم بوده و اکنون پزشکان به مدد استفاده از روش کمک باروری میکرواینجکشن شرایط باروری‌اش را فراهم کرده‌اند.
او می‌گوید: ۳۰ سال سن دارم و نمی‌دانستم که چنین روش درمانی می‌تواند به غم زندگیمان پایان دهد و گرنه زود‌تر اقدام می‌کردم. خواهرم هم همین مشکل را داشت و با مراجعه و طی مراحل درمانی باردار شد من هم در مرتبه اول درمان باردار شدم و امروز به من گفتند که ۲ ماهه باردارم.
وی در مورد هزینه درمان می‌گوید: فقط ۱. ۵ میلیون تومان هزینه دارو دادم و ۲. ۵ میلیون تومان هزینه عمل شد که هیچ کدام زیر پوشش بیمه نیست.
در تهیه این گزارش پای درد دل زوج‌های نابارور زیادی نشستیم که مشکل قریب به اتفاق آن‌ها هزینه‌های درمان و رفت‌وآمدهای مکرر در مراکز درمانی بود تا حدی که برخی از مردان خانواده که در مراکز خصوصی کار می‌کردند شغل خود را از دست داده بودند و بسیاری به دلیل نداشتن وقت، درمان را نیمه کاره رها کرده بودند.
از مسئولانی که دستی بر آتش دارند در مورد باید‌ها و نباید‌ها برای برداشتن موانع پیش روی درمان ناباروری پرسیدیم.
خلیل اهوازی، مدیرکل درمان غیرمستقیم سازمان تامین اجتماعی می‌گوید: یکسری از خدمات درمان ناباروری خدمات آزمایشگاهی، سونوگرافی و رادیولوژی از اوایل سال ۸۶ در تعهد بیمهها قرار گرفته مثلا اگر در نسخه پزشک انجام یک آزمایش به عنوان مثال آزمایش سنجش اسپرم یا سونوگرافی رحم به دلیل ناباروری تجویز می‌شد، این موارد از تعهد بیمه خارج بود ولی پس از سال ۸۶ حتی با مراکز ناباروری قرارداد بستیم تا این گونه خدمات را پوشش دهیم.
وی تاکید می‌کند: همچنین یکسری از داروهای مورد مصرف در درمان ناباروری مانند دفرلین در لیست پوشش بیمه‌ای قرار گرفته و اکنون ۷۰ درصد قیمت آن از سوی بیمه پرداخت می‌شود چرا که برخی زوجین مجبورند در یک دوره درمان حداقل ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان بابت یک قلم دارو بپردازند.
وی بر این نکته اذعان می‌کند که اکنون بستری‌های مختص نازایی مانند انجام عمل IVF، IUI و میکرواینجکشن، گیفت و امثال این‌ها که در واقع عمل لقاح مصنوعی نامیده می‌شود، زیر پوشش بیمه‌های پایه قرار ندارند و می‌توانند زیر پوشش بیمه‌های مکمل قرار گیرند.
اهوازی با انتقاد از عملکرد بیمه‌های مکمل بر این باور است که این نوع بیمهها به جای اینکه به وظیفه خودشان عمل کنند و خدماتی که بیمه پایه پوشش نمی‌دهد را پوشش دهند می‌گوید: هرچه را که بیمه پایه مانند تامین اجتماعی یا خدمات درمانی پرداخت کرد، ما هم مابه‌التفاوت آن را پرداخت می‌کنیم در حالی که این خلاف ضوابط و تعریف بیمه مکمل است و این مشکلی است که در سیستم درمانی کشور وجود دارد و امیدواریم طی برنامه پنجم توسعه حل شود.
محمدرضا نورورزی، دبیر انجمن باروری و ناباروری ایران در پاسخ به اینکه گفته می‌شود لیست داروهای درمان ناباروری زیرپوشش بیمه قرار دارند می‌گوید: داروهای اصلی درمان ناباروری مانند HMG، HCG فوستیمون که منشأ خارجی دارند هنوز توسط بیمه پوشش داده نمی‌شود و فقط داروهای خیلی ساده که در درمان‌های اولیه ناباروری استفاده می‌شوند زیر تعهد بیمهها هستند.
به گفته نایب رئیس شورای عالی نظام پزشکی درمان خدمات ناباروری بیش از ۱۵ سال است که در کشور انجام می‌شود و وزارت بهداشت هم استانداردهای آن را تدوین کرده است. اگر بیمهها بخواهند هزینه آن را بپردازند راهکار ساده‌ای برای آن وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: یک روش گلوبال این است که بگویند ما کلاً برای این روش درمان این مبلغ را پرداخت می‌کنیم و روش دیگر ارائه خدمت جز به جز است و اینکه مشخص شود برای هر خدمت چقدر از هزینه را می‌پردازند. به نظر می‌رسد زمان‌بر شدن پوشش بیمه‌ای خدمات درمان ناباروری به علت عدم تمایل بیمهها به پرداخت حقوق مردم است.
مشخص نبودن تعرفه و هزینه‌های درمان ناباروری گره کور دیگری است که باید به دست مسئولان سلامت کشور حل شود تا پدیده‌ای به نام یک شهر و ۱۰ نرخ برای کسانی که حاضرند هر هزینه‌ای را بپردازند تا فقط بشنوند «خانم، آقا خدا به شما فرزند عطا کرده» به وجود نیاید.
علی صادق‌تبار، مدیر مرکز درمان باروری و ناباروری این سینا می‌گوید: به دلیل نوین بودن خدمات درمان ناباروری تا چندی پیش این خدمات در کشور تعرفه مشخصی نداشت و هنوز هم نظام مدونی برای تعیین تعرفه خدمات درمان ناباروری وجود ندارد.
وی براین نکته تاکید می‌کند: اولین تعرفه‌ای که برای خدمات درمان ناباروری در کشور شکل گرفت و بیمهها هم آن را پذیرفتند تعرفه‌ای بود که پژوهشگاه درمان ناباروری رویان و ابن‌سینا به طور مشترک آن را تنظیم کردند که پایه و کف قیمت درمان ناباروری در کشور را شامل می‌شود.
به گفته صادق‌تبار تنها نظامی که به این تعرفه‌ها خوب پرداخته، سازمان‌های بیمه وابسته به بانک‌هاست. وقتی شورای هماهنگی بانک‌های کشور تعرفه‌ای را تصویب می‌کند همه بانک‌ها برای اداره رفاه کارکنانشان از آن استفاده می‌کنند در نتیجه بانک‌ها تکلیفشان روشن است.
مدیر مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا در مورد سایر بیمهها اظهار می‌دارد: سازمان‌های بیمه خدمات درمانی، نیروهای مسلح و بیمه تامین اجتماعی به ترتیب درصددند تا این خدمات را شناسایی و ارزشگذاری کنند تا بتوانند بعضی از این خدمات را زیر پوشش قرار دهند. اکنون فقط بخشی از خدمات آزمایشی و سونوگرافی اولیه درمان ناباروری زیر پوشش بیمه قرار دارد و علت پوشش ندادن خدمات درمان ناباروری توسط بیمهها بیشتر کار‌شناسی نشدن خدمات است و برای ارزیابی خدمات ناباروری کار‌شناسی نداشته‌اند.
وی ادامه می‌دهد: همچنین برخی بیمه‌های تکمیلی در حال عقد قراردادهایی برای پوشش خدمات ناباروری هستند و بیمه تامین اجتماعی خیلی کند و لاک‌پشتی در این راستا حرکت می‌کند و به گونه‌ای از همه عقب‌تر است.
صادق تبار در پاسخ به اینکه چه راهکاری برای زوجهایی که قادر به تامین هزینه درمان ناباروری نیستند دیده شده می‌گوید: نظام سلامت کشور باید برای درمان ناباروری در افراد بی‌بضاعت حمایت‌هایی را در نظر بگیرد چون پوشش نامناسب درمان‌های ناباروری عدم اشراف و آگاهی از درد زوجین نابارور است. افرادی در سیستم تصمیم می‌گیرند که خودشان فرزند دارند و مشکلات بی‌فرزندی را تحمل نکرده‌اند. درد نداشتن فرزند از بسیاری بیماری‌ها بد‌تر است و اثر مخربی در خانواده‌‌ها دارد.
به گفته مدیر مرکز درمان ناباروری و سقط مکرر ابن‌سینا درمان نشدن ناباروری می‌تواند در آسیب‌های اجتماعی مانند طلاق، افسردگی، اعتیاد موثر باشد و فرد نابارور بسیار در معرض ناملایمات روحی و روانی قرار می‌گیرد و در واقع هزینه برای درمان ناباروری هزینه نیست.
وی در مورد هزینه درمان ناباروری می‌گوید: در هر دوره درمان افراد در سه بخش اتاق عمل و خدمات آزمایشگاهی، هزینه معاینات و بررسی‌های پاراکلنیکی و هزینه دارو باید هزینه بپردازند که مجموع یک دوره درمان ناباروری ۲. ۵ تا ۵ میلیون تومان است و بسته به میزان مصرف دارو و میزان مشکلاتی که فرد نابارور دارد متغیر است. میزان موفقیت هر دوره درمان ۳۰ درصد است و ممکن است فرد به ۳ دوره درمان برای باروری نیاز داشته باشد.
هزینه‌های درمان ناباروری یک چهارم هزینه‌های درمان در دنیاست
احمد وثوق معاون پشتیبانی و خدمات تخصصی رویان در مورد تعرفه‌های درمان ناباروری اظهار داشت: تعرفه‌های درمان ناباروری در مقایسه با دنیا و کشورهای منطقه از قیمت مناسبی برخوردار است و با هزینه‌های درمان در مراکز درمان ناباروری در آمریکا، استرالیا و اروپا قابل مقایسه نیست و می‌توان گفت یک سوم تا یک چهارم هزینه‌های درمان کشورهای دیگر است.
وی تصریح کرد: با توجه به سطح درآمد مردم، ما معتقدیم تحمل هزینه‌های درمان برای زوج‌های ایرانی بسیار سخت است به نحوی که اگر زوج‌های ایرانی بتوانند هزینه یک سیکل درمانی را تهیه کنند در سیکل‌های بعدی قطعاً با مشکل مواجه خواهند شد و این موضوع حتی در مورد افرادی که در سطح اقتصادی متوسط و خوب هم هستند مشکل‌آفرین می‌شود.
برخی مسئولان درمان ناباروری را در حد جراحی زیبایی می‌بینند
معاون پشتیبانی و خدمات تخصصی رویان اظهار داشت: ما معتقدیم باید حداقل یکسری تمهیدات برای یک سیکل درمانی در زوج‌های نابارور در نظر گرفت و هزینه‌های درمان آن را زیر پوشش بیمه برد. البته باید این مسئله در بین مسئولان نهادینه شود و مسئولان درمان ناباوری را یک کار شیک مثل جراحی زیبایی نبینند.
به گفته وثوق معضل ناباروری بسیار جدی‌تر از برخی بیماری‌ها‌یی است که امروزه زیر پوشش بیمه قرار دارند.
وی افزود: با ایجاد صندوق‌های خاص مانند صندوق حمایت از زوج‌های نابارور می‌توان به درمان ناباروری کمک کرد و یا با یک فرمول خاص بودجه‌ای را تامین کرد تا پشتوانه‌ای برای زوجین نابارور باشد و درصدی از هزینه‌های درمان آن را تامین کند.
کار‌شناسی خدمات ناباروری به بیمهها ارائه شده است
وی در پاسخ به اینکه گفته می‌شود کارهای کار‌شناسی روی خدمات درمان ناباروری بیمهها انجام نشده گفت: کارهای کار‌شناسی کاملاً انجام شده و من خودم عضو کمیته استانداردسازی خدمات ناباروری در وزارت بهداشت بوده‌ام سال‌ها قبل بحث تعرفه‌گذاری خدمات درمان ناباروری آغاز شد و حتی قبل از آن میانگین هزینه‌های درمان ناباروری را برآورد کرده و به وزارت رفاه و بیمهها ارائه کردیم، ولی عملیاتی نشد و اکنون به معضلی برای زوجین نابارور تبدیل شده است.
معاون پشتیبانی و خدمات تخصصی رویان در پاسخ به اینکه آیا سیاست قبلی کشور مبنی بر کنترل جمعیت بر این مشکل قدیمی تاثیرگذار بوده است گفت: اصلاً این گونه نیست. در آن زمان عنوان می‌شد که به علت کمبود بودجه و اعتبار نمی‌توانیم خدمات ناباروری را زیر پوشش بیمه ببریم و درمان ناباروری اولویت ما نیست.
نگرش دولتمردان تغییر نکند پوشش بیمه‌ای درمان ناباروری حل نمی‌شود
وی ادامه داد: حتی الان هم که سیاست نظام رشد جمعیت است شاید بگویند همان‌هایی که به راحتی بچه‌دار می‌شوند تعداد فرزندان خود را افزایش دهند. من فکر نمی‌کنم در این رهگذر چیزی نصیب خانواده‌های نابارور شود مگر اینکه نگرش دولتمردان به درمان ناباروری تغییر کند که در این صورت موضوع حل شدنی است.
وثوق ناباروری را یک معضل اجتماعی و فرهنگی دانست و گفت: این موضوع یک بیماری خاص و منحصر به فرد نیست بلکه در صورت حل نشدن می‌تواند آسیب‌های خانوادگی فراوانی از جمله افسردگی و طلاق را در پی داشته باشد.
سعی می‌کنیم تعرفه خدمات درمان ناباروری دستخوش تورم نشود
وی در مورد هزینه یک سیکل درمانی در مرکز رویان خاطرنشان کرد: رویان تقریباً مرجع تعرفه‌گذاری بقیه مراکز درمانی ناباوری است و ما سعی می‌کنیم تعرفه‌ها را حتی‌المقدور آنچنان پائین نگه داریم تا درمان ناباروری دستخوش تورم که در قسمت‌های دیگر پزشکی رخ می‌دهد نشود.
وثوق بر این نکته اذعان دارد که با افزایش قابل توجهی که در هزینه‌های مواد مصرفی مانند سوزن گرفتن تخمک و انتقال جنین اتفاق افتاده هزینه‌های درمان ناباروری هم افزایش داشته است.
وی می‌گوید: داروهای درمان ناباروری به حد قابل توجهی گران شده که در افزایش هزینه‌های درمان موثر است. ما سال گذشته فکر می‌کردیم بین ۲. ۵ تا ۳میلیون تومان یک سیکل کامل درمانی به زوجین نابارور ارائه دهیم ولی به نظر می‌رسد این تصمیم شاید با افزایش ۲۵ درصدی مواجه شود.
هیچ داروی ناباروری زیر پوشش بیمه نیست
وی گفت: الان هیچ داروی اصلی ناباروری زیر پوشش بیمه نیست حتی خدمات پاراکلینیکی هم به همین منوال است و در لیست بیمه نیست و صرفاً آن قسمت از خدمات مانند آزمایش خون و سونوگرافی که بیمه تعرفه برای آن دارد قبول کرده‌اند و کار خاصی صورت نگرفته جز اینکه مراکز ناباروری هم جزو مراکز زیر پوشش بیمه قرار گرفته‌اند.
هستند بسیاری از زوجین ناباروری که به دلیل زندگی در نقاط دورافتاده، عدم دسترسی به امکانات پیشرفته درمانی یا نداشتن توان تامین هزینه‌های درمان باید همیشه داغ نداشتن فرزند را به جان بخرند. همین الان نیز شاید کانون گرم خانواده‌ای به دلیل یکی از همین ناگفته‌ها در حال فرو ریختن باشد.
Sorry. No data so far.