ورود رایانه به عرصه‌ی زندگی مردم، چهره‌ی زندگی را دچار تغییری بنیادین كرد. دنیای رایانه با ایجاد یك فضای مجازی كه واقعیت مجازی را در خود جای داده است، فرهنگ مردم را به شدت تحت تأثیر قرار داده است. حال این پرسش پیش می‌آید كه واقعیت مجازی چیست؟ پاسخ این سؤال مستقیماً به فناوری بازمی‌گردد. اساساً، واقعیت مجازی، فصل مشترك بین انسان و رایانه است. با پیشرفت‌های پرشتاب این فناوری، هر روز این فصل مشترك بیش‌تر می‌شود. اكنون انسان بدون آن‌كه حركتی از خود نشان دهد و درحالی‌كه در آرامش منزل خود به سر می‌برد می‌تواند وارد این فضا شود و در چند لحظه به گوشه و كنار جهان سر بكشد و با فرهنگ و آداب و رسوم مردمان دیگر آشنا شود. این حضور غیرملموس و بی‌نیاز از حركت جسمی دو بعد دارد. بعد بیرونی آن این است كه مسافر دنیای رایانه «احساس» می‌كند كه در دنیای واقعی بیرونی به سر می‌برد. این توانایی او را قادر می‌سازد كه در این دنیای پدید آمده به راه بیفتد و بر دیگران به طرق گوناگون تأثیر بگذارد. او می‌تواند نماینده‌ی فرهنگی كشورش باشد و به تبلیغ فرهنگ و آیین مردم و سرزمین خود همت گمارد. این سفر، روی دیگری هم دارد و آن تأثیرپذیری از فرهنگ‌های دیگر است. یكی از ویژگی‌های دنیای رایانه ارتباط متقابل و تعامل است. تعامل یك فرآیند دوسویه است كه هریك از طرفین از دیگری تأثیر می‌گیرد و بر طرف مقابل خود اثر می‌گذارد.
مهم‌ترین كالایی كه در این تعامل رد و بدل می‌شود، اطلاعات است. اطلاعات حوزه‌های بسیار زیادی را شامل می‌شود. مهم‌ترین حوزه‌ی اطلاعاتی در تعاملات سایبر، فرهنگی است. زیرا داد و ستدهایی كه در این فضا، یا به عبارتی در این بازار، صورت می‌گیرد، به نحوی بار فرهنگی دارد. حتی معامله‌ی یك كالا نیز می‌تواند بار فرهنگی داشته باشد. حضور در فضای سایبر دارای یك بعد درونی نیز هست كه بیش‌تر مسایل روان‌شناختی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
هنگامی كه رایانه بین كارها و ادراكات ما واسطه‌گری می‌كند، سیستم عصبی و برنامه‌ریزی فرهنگی آن، این تعامل را به‌عنوان یك واقعیت خارجی تفسیر می‌كند و احساس حضور در این واقعیت «مجازی» را برای ما فراهم می‌كند. پس یك واقعیت مجازی یك دنیای ممكن است كه برای ادراكات ما واقعی و نسبت به كارهای ما پاسخ‌گو است. حوزه‌ای است كه جادو در آن مؤثر است؛ جایی است كه یك واژه یا یك علامت بدنی می‌تواند واقعیت محلی را تغییر دهد، درست به همان شكل كه كلیك كردن ماوس می‌تواند یك تصویر گرافیكی را بر صفحه‌ی مانیتور دگرگون سازد. هر چیزی كه از نظر نشانه شناختی، قابل ساخت باشد می‌تواند در واقعیت مجازی حضور داشته باشد، هرگونه تغییر قابل ساخت نشانه‌شناختی، قابلیت وقوع در واقعیت مجازی را دارد. واقعیت مجازی می‌تواند از نظر نشانه شناختی و فیزیكی با واقعیت مادی جفت شود در واقعیت مجازی ما می‌توانیم تصمیم بگیریم كه این واقعیت از چه راه‌هایی ما را محدود سازد. از طریق واقعیت مجازی می‌توانیم پایگاه‌های داده‌ای را كه در تعامل با پدیده‌های مادی جمع‌آوری شده‌اند، مورد جست‌وجو قرار دهیم. می‌توانیم ربات‌های كنترل از راه دور را در جهان مادی به عمل وا دادیم، از طریق چشم‌های آنان ببینیم، در جاهایی كه آن‌ها هستند، باشیم و… هم‌چنین می‌توانیم بر گرد خود بگردیم و از زاویه و چشم‌انداز جدیدی به خودمان نگاه كنیم. می‌توانیم خود را به امكانات ذاتی موجود در مجموعه‌ای از داده‌های جهان مادی محدود كنیم، هم‌چنین می‌توانیم بیاموزیم كه چگونه اطلاعات را بهتر بفهمیم و از درون به آن‌ها نگاه كنیم. جهان مادی موجودی‌های سه‌بُعدی فعالیت‌ها و رویدادهای انسانی را در بر می‌گیرد، این جهان جدید چیزهایی در خود دارد كه انسان هرگز پیش از این، آن‌ها را تجربه نكرده‌اند و از احساس و درك انسان فراتر می‌روند، فضای سایبر، فضای امكانات محاسبه‌ای تعاملی است. شبكه‌ای است كه همه چیز دیگران را برای كاربران خود فراهم می‌كند. می‌تواند در كم‌ترین زمان، بیش‌ترین حجم ممكن از داده‌های مختلف را فراهم كند. كاربری كه در مقابل صفحه‌ی مانیتور می‌نشیند و ماوس و صفحه كلید را در اختیار می‌گیرد، توانایی انجام هر كاری را می‌یابد. آموزش و پرداختن به جنبه‌های فرهنگی زندگی كاربر، پیش از آن‌كه، در دنیای بی‌انتهای اینترنت و رایانه گم شود، بسیار حائز اهمیت است. در این فضا، واقعیت‌های حقیقی هم، شكل مجازی به خود می‌گیرند اما كاربر آن‌ها را باز هم در گوشه‌ی ذهن خود، حقیقی می‌پندارد. فضایی است كه می‌توانید در آن یك اتاق مجازی را به وجود آورید، قرض بگیرید، با سایر كاربران رو در رو به گفت‌وگو بنشینید؛ این‌جاست كه تصویر مجازی در برابر تصویر مجازی دیگری قرار می‌گیرد. می‌توانید تصویر، صدا، زبان، اشیاء، افراد، اعمال، رویدادهای گوناگونی بیافرینید و زندگی اجتماعی و فرهنگ دیگران را تحت تأثیر خلاقیت‌های خود قرار دهید. اتاقی كه ایجاد كرده‌اید، در اختیار خود شماست، می‌توانید آن را گسترش دهید و بزرگ‌تر كنید یا آن را كوچك و فشرده كنید.
فضای سایبر محل تلاقی فرهنگ‌هاست. جایی است كه در آن هیچ محدودیتی برای تعامل وجود ندارد. بر سر راه شما هیچ مأمور تجسسی وجود ندارد كه كارها و رفتارهای شما را در قالب هنجارهای به اصطلاح قانونی كنترل كند. در این دنیا كه انسان‌ها هیچ مرزی به گرد خود ندارد، خود انسان و آموزه‌های فرهنگی او به‌عنوان یك هدایت‌گر نه به‌عنوان یك كنترل‌كننده در معنای جامعه‌شناختی آن، او را راهنمایی و هدایت می‌كند. در این فضا می‌توان همه‌چیز را آموخت بدون آن‌كه در كلاس حضور یافت. محل اعجاب‌انگیز برای «آموزش» است. «آموزش» فرآیندی نیست كه در درون سیستمی كه ما آن را موجود انسانی می‌نامیم، اتفاق افتد. معنای آن به شدت گمراه‌كننده است. افراد نمی‌آموزند. آموزش یك فرآیند درونی نیست. افراد در سیستم‌های بزرگ‌تر شركت می‌كنند و این سیستم‌های بزرگ‌تر فرآیندهای پیشرفت و توسعه را به عهده می‌گیرند. هنگامی كه افراد در این فرآیندها شركت می‌كنند برخی چیزها در درون شركت‌كننده تغییر می‌كند. آن‌چه كه همه‌چیز را اساساً تغییر می‌دهد، چگونگی تعامل افراد و نحوه‌ی مشاركت آن‌ها در سیستم‌های اجتماعی بزرگ‌تر است. افراد در این فضا تكامل می‌یابند و به‌عنوان اجزای این سیستم‌ها دائماً در حال تغییر است. اكنون می‌توان گفت كه انسان از دیگران چیزی نمی‌آموزد، بلكه در كارهای دیگران مشاركت می‌كند. در فرآیندهای توسعه داخل می‌شود. آن‌چه یك گونه در تكامل می‌آموزد، البته اگر آموختنی در كار باشد، این است كه چگونه در یك سیستم به شكل متفاوتی شركت كند و چگوه خود را به محیط اطراف خود مرتبط سازد. امروز عجیب نیست كه از واژه‌ی «موجودات سایبری» (syborgs) استفاده كنیم. این اصطلاح به ما یادآوری می‌كند كه ما فقط موجود زنده نیستیم، ما موجوداتی هستیم كه در اثر تعامل با محیط وجود یافته‌ایم. ما باید با مسایل كنار بیاییم، در این دنیای جدید، آن‌چه كه ما باید با آن كنار بیاییم، رایانه است. اكنون انسان‌ها در تعامل با ماشین، شكل می‌گیرند و ماشین‌ها نیز با همین تعامل به وجود می‌آیند. امروز انسان ـ ماشین به یك سیستم تبدیل شده است كه آن را موجود سایبر تك (Cybertech – Organism) می‌نامند. سیستم مورد نیاز كنونی، سیستمی است كه افراد در درون آن به وجود آمده و شكل گرفته‌اند و سیستم نیز به نوبه‌ی خود به وسیله‌ی كارهای افراد شكل گرفته است. فضای متغیر كنونی این سیستم‌ها، پرسش‌هایی را مطرح می‌كند: آیا كودكان موجود سایبری می‌توانند ارتباط برقرار كردن با اكوسیستم‌هایی كه آن‌ها را نگه داشته است، را بیاموزند؟ آیا می‌تواند این ارتباط را با فن‌آوری‌هایی كه آن‌ها را مجذوب و مسحور كرده حفظ كنند. آیا فرهنگ انسانی از نظر اخلاقی و سیاسی در محیط فضای سایبر تكامل می‌یابد تا مسئولیتی پخته‌تر برای حفظ محیط غنی و متنوع خود بپذیرد. بالاترین خوبی‌هایی كه این گفتمان می‌تواند مشخص كند، خوبی فرد، خانواده، قبیله، شهر، كشور و حتی انسانیت نیست، بلكه خوبی «كل» است. انسانیت به‌عنوان قسمتی از این كل، حیات می‌یابد و می‌میرد. فرهنگ‌های انسانی باید به سوی ارزش‌هایی سیر كنند كه علایق اكوسیستم را بالاتر از علایق انسانی قرار می‌دهد و برای سایر گونه‌ها حتی سیستم‌های غیرزیستی به خاطر كمك‌شان به این كل نه به خاطر كمك‌شان به سهم كوچك ما از این كل، ارزش قائل است. شاید به زودی روزی فرا برسد كه دیگر هیچ فرهنگ انسانی‌ای وجود نداشته باشد. این كل اجزایی دارد كه دائماً در حال تعامل با یكدیگرند. كاربر می‌تواند این اجزا را دستكاری كند،آن ها را می‌آزماید تا ببیند آیا در زمان لازم، می‌توانند با هم چفت شوند. این كار فقط یك فرآیند بیولوژیكی نیست، بلكه ایجاد هم‌زمان سیستم‌هایی است كه به شكل فرهنگی و نشانه‌شناختی عمل می‌كنند، این فرآیند توسعه در جامعه‌ای رخ می‌دهد كه افراد بسیار زیادی در آن سهم دارند.
در فضای جدیدی كه به وسیله‌ی فن‌آوری پیشرفته حاصل شده است، ما می‌توانیم در فضای یك درخت یا یك جنگل، در فضای یك توفان یا یك كوه یخی،یك سلول یا یك مولكول زندگی كنیم، همه‌ی این‌ها را به صورت یك بچه انجام می‌دهیم. دیگر راه‌های فرهنگی گذشته‌هایمان را طی نمی‌كنیم. فناوری‌ها را در حوزه‌ی بررسی اجزای اجتماعی و فرهنگی اكوسیستم خود قرار می‌دهیم، تاریخ زندگی شهرها، الگوهای جریان اقتصادی، تقسیم در حال تغییر ثروت و منابع مصرفی، وقوع خشونت، گسترش سلاح‌ها، پیدایش جنبش‌های هنری، تكامل ژانرها در ادبیات، تاریخ زبان، تنوع گفتمان‌ها و تكامل فن‌آوری، همگی در این سیستم رخ می‌دهند.
در این فضا، تغییرات فرهنگی چنان فراوان و سریع هستند كه عملاً فرهنگ مشخص و ثابتی باقی نمی‌ماند. فرهنگ‌ها نیز به شكل سیستمی درمی‌آیند كه اجزای آن به شدت متفاوت و حتی گاه متضادند. اما برای حفظ آن «كل» در كنار هم قرار گرفته‌اند و سیستم را از فروپاشی نجات می‌دهند.
از طریق واقعیت مجازی می توانیم پایگاه های داده ای را که در تعامل با پدیده های مادی جمع آوری شده اند ، مورد جستجو قرار می دهیم.
[…] دگرگونی فرهنگی در واقعیت مجازی برچسب ها: alignright-size-full attachment-wp-att-20974 img-class organism اخبار کشور اخبار کوتاه خبر ویژه فرهنگی فضای سایبری فضای مجازی مهندسی فرهنگی […]