مناظره فرهنگی و اجتماعی نامزدهای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با حضور 8 نامزد انتخاباتی این دوره در معاونت سیمای جمهوری اسلامی ایران در حالی برگزار شد که انتقادات متعددی نسبت به شکل اجرایی مناظره اول با موضوع اقتصادی در جمعه هفته گذشته وجود داشت. انتقادهای ارائه شده از سوی نامزدهای انتخاباتی باعث شد تا سازمان صدا و سیما در اقدامی مناسب شکل اجرایی مناظره را تغییر داده و این تغییرات باعث بالا رفتن سطح کیفی مناظره دوم شود.
در این مناظره بخش‌های گزینه‌ای و نشان دادن عکس‌های مختلف به 8 نامزد انتخاباتی حذف شد و به جای آن وقت توضیح اولیه نامزدها که دو دقیقه بود به چهار دقیقه افزایش پیدا کرد. تغییر مکان تریبونی که به سخنرانی جداگانه نامزدها و ارائه برنامه‌های خود در بخش ابتدایی مناظره اختصاص داشت، باعث شد تا هر نامزدی در حالت مناسبت‌تری برای ارائه برنامه‌هایش به دیگر نامزدهای حاضر در مناظره قرار بگیرد. نکته قابل توجه دیگر در مناظره دوم تغییر کورنومتر در نظر گرفته شده برای احتساب زمان سخنرانی نامزدها نسبت به مناظره اول است. در مناظره اول کورنومتر در دستان مجری برنامه تداعی‌کننده استفاده کورنومتر در مسابقات ورزشی توسط داورها بود اما در مناظره دوم استفاده از کورنومتر قرار گرفته روی میز مجری مناسب‌تر بود.
همچنین در این مناظره نامزدهای حاضر در زمان نقد سخنان نامزدی که برنامه‌های خود را در زمینه فرهنگی و اجتماعی ارائه داده بود، بر خلاف مناظره اول که به توضیح برنامه‌های خود پرداختند به نقد سخنان و برنامه‌های ارائه شده توسط نامزد مورد نظر پرداختند. این امر باعث ایجاد چالش و پرسش و پاسخی قابل قبول و با کیفیت‌تر نسبت به مناظره اول شد.
نکته قابل توجهی که در ابتدای ورود نامزدهای انتخاباتی و در بین تصاویر پخش شده از سوی صدا و سیما مدنظر قرار گرفت، حضور برخی چهره‌های فرهنگی و هنری در کنار برخی نامزدها بود. نادر طالب‌زاده، محمدحسین ایمانی خوشخو و شهرام گیل‌آبادی برای حضور در محل برگزاری مناظره سعید جلیلی، غلامعلی حدادعادل و محسن رضایی را همراهی کردند.
اما یکی از نکات مهم و مثبتی که طی دومین مناظره انتخاباتی نیز به چشم می‌خورد نبود ادبیات توهین آمیز و همچنین افترا زدن میان نامزدهای حاضر در یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بود. نامزدهای حاضر در مناظرات با وجود انتقاداتی که بخصوص در مناظره فرهنگی و اجتماعی به یکدیگر وارد می‌کردند از توهین و افترا پرهیز کردند.
مناظره فرهنگی و اجتماعی در کنار نکاتی جدی که از سوی نامزدهای شرکت‌کننده مطرح شد حال و هوایی متفاوت نیز داشت که گاهی با لبخند شرکت کنندگان در مناظره نیز همراه بود.
اکثر سؤالاتی که سیدمحمد غرضی مطرح می‌کرد تنها 18 ثاینه زمان می‌برد که این امر باعث شد این نامزد ریاست جمهوری بیشترین زمان را برای جمع بندی سخنان خود در اختیار داشته باشد. غلامعلی حدادعادل در سخنان خود از وجود نگاهی یاد کرد که فرهنگ را به مثابه سبزی خوردن می‌بیند که برای جوری و خوش رنگی سفره در نظر گرفته می‌شود. وی به نقد این نگاه پرداخت. در مقابل محمدباقر قالیباف نیز از نگاهی یاد کرد که جامعه را همچون کودکی لوس و ساده‌لوح می‌بیند.
حسن روحانی که در بخش نقد به سخنان نامزدهای دیگر بیش از حد استفاده کرده بود برای جمع بندی سخنان خود کمتر از یک دقیقه زمان در اختیار داشت که در این بخش خواستار وام گرفتن زمان از نامزدهای دیگر بود که این امر فضایی متفاوت را در مناظره جدی نامزدهای ریاست جمهوری ایجاد کرد البته این مجری برنامه اعلام کرد که چنین اجازه ای به آنها داده نشده است.
دوربین‌های پخش زنده مناظره فرهنگی و اجتماعی 8 نامزد انتخابات ریاست جمهوری نیز با شکار برخی لحظات، تصاویری را نشان می‌داد که جالب بود. یادداشت نگاری نامزدها در زمان سخنرانی برخی نامزدهای دیگر، رد و بدل کردن کاغذ بین برخی نامزدها، گفتگوی مجری و ناظر بر مناظره با یکدیگر در زمان سخنرانی نامزدها و ارائه توضیحات و همچنین نشان دادن تصویری از بانوی تصویربردار فعال در سیما تنوعی در نحوه پخش زنده مناظره دوم بود.
نکته جالبی که در پایان بخش نخست مناظره فرهنگی و اجتماعی وجود داشت سؤال مجری مناظره در خصوص انتخاب نامزدهای حاضر در مناظره برای اجرای بخش دوم مناظره بدون استراحت یا در نظر گرفتن 10 دقیقه استراحت و ادامه بخش دوم بعد از این 10 دقیقه بود که سیدمحمد غرضی قبل از تصمیم‌گیری کامل و اعلام مجری مناظره، اقدام به ترک صندلی خود و خروج از محل برگزاری مناظره کرد.
مناظره ی این بار اگرچه جذذاب تر بود، اما به نظر من مناظره ی قبلی هدف دارتر بود. درواقع این محدودیتی است که وجود دارد و باید یکی را بلاخره اولویت داد. اما یادمان باشد در این مناظره به مسائل زیادی اصلا پرداخته نشد، در عین این که قبول کنیم مسائلی هم خیییلی خوب، روشن شد.