دلار ارزان آفت اقتصاد دانش بنیان است

ابراهیم رزاقی کارشناس اقتصادی، به چالش های پیش روی اقتصاد دانش بنیان اشاره می کند و می گوید: اولین موضوعی که در این زمینه به ذهن خطور می کند ایسنت که چرا دانشجویان ما بعد از فارغ التحصیلی بیکار می شوند و نمی توانند شغلی به دست آورند؟

وی می گوید: پاسخ این سوال را می توان در عدم توجه به شرکت های دانش بنیان و نقش آنها در اقتصاد یافت. نگاهی به خروجی دانشگاه های کشور نشان میدهد که بخش فنی درصد قابل توجه ای از این خروجی را به خود اختصاص می دهد اما این بخش برای به ثمر نشستن و به نتیجه رسیده به فضای پژوهشی نیاز دارد که این فضای پژوهشی در پژوهشگاه ها و شرکت های که به دانش تکیه کرده اند یافت می شود اما متاسفانه این فضا در کشور به اندازه کافی وجود ندارد.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران می افزاید: موضوع دیگر که مانع از به نتیجه رسیده اقتصاد دانش بنیان در کشور می شود عدم حمایت دولت از نخبگان و مخترعان است. نگاهی به آمار مخترعان و نخبگان خارج شده از کشور نشان می دهد که به شدت باید نگران این موضوع بود که چرا سرمایه های ایرانی به این سرعت به سمت خارج هدایت می شوند. نگاهی به خواسته های این افراد نشان می دهد که رفتن به جایی که برای نوآوری های آنها ارزش قائل شوند مهمترین دلیل خروج آنها است حال اگر حمایت کافی از آنها صورت گیرد به شدت بر ارزش افزوده تولید کشور که خواسته همه اقتصاد دانان است افزوده می شود.

رزاقی گفت: اقتصاد دانش بنیان همان تولید با ارزش افزوده بالا و تکنولوژی بالا است بنابراین برای اینکه به این دو هدف برسیم ناچاریم از مبتکران و مخترعات و نخبگان حمایت کنیم اما مشاهده می شود که دولت ها از واردکنندگان حمایت بیشتری می کنند.

این کارشناس اقتصادی می گوید: دلار ارزان آفت دیگر اقتصاد دانش بنیان است. واردکنندگان با دلار ارزان کالاها را ارزان وارد می کنند و این موضوع سبب می شود تولیدکننده داخلی نیز کمیت را بر کیفیت ترجیح داده و به سمت سود آوری برود این سود آوری پژوهش را که اصلی ترین راه کیفی کردن محصولات است بدون اقبال می گذارد.

وی دلار ارزان را یارانه دولت به تولیدکنندگان خارجی عنوان می کند و می گوید: دلار ارزان واردات را ارزان می کند این در حالی است که باید این یارانه در اختیار پژوهشگران داخلی قرار بگیرد اما نگاه ویژه دولت ها به مصرف گرایی و اشباع کردن بازار به وسیله کالای خارجی سبب شده است که توانی برای حمایت از تحقیق و پژوهش در تولیدکنندگان داخلی باقی نمایند.

از دید رزاقی عدم تجاری سازی مشکل اصلی اقتصاد دانش بنیان و شرکت های دانش بنیان است. وی معتقد است نوآوری و اختراع به وفور در اقتصاد کشور وجود دارد و پژوهشگران در این زمینه عملکرد بسیار خوبی داتشه اند اما این اختراعات زمانی که به مرحله تجاری سازی می رسند با استقبال مواجه نمی شود چرا که همان موضوع دلار ارزان سبب شده است که تولیدکنندگان به نوآوری و پژوهش بها نداده و برای رقابت با جنس خارجی ارزان به فکر پایین آوردن هزینه باشند و به صورت طبیعی این بودجه پژوهش و تحقیق است که کاهش می یابد.

رزاقی معتقد است تجاری سازی باید با حمایت دولت روی دهد اما نگاه لیبرالی دولت ها در ایران سبب شده است که در بخش هایی که هزینه زا است حضور پررنگ نداشته باشد در حالی که در کشورهایی که داعیه ی سرمایه داری و لیبرالی دارند حمایت از پژوهش های نوین و اختراعات و همچنین شرکت های دانش بنیان همواره در صدر قرار دارد چرا که اقتصادی که بر پایه دانش باشد ارزش افزوده فراوانی دارد و در نهایت هزینه ها را نیز کاهش می دهد.

استاد اقتصاد دانشگاه تهران می گوید خروج نخبگان ایرانی و جذب آنها توسط کشورهای اروپایی و آمریکا می تواند دلیلی بر این مدعا باشد که دولت های غربی هیچ بیمی از دخالت در اقتصاد ندارند و آنگونه که در کتاب ها و مقالات عنوان می کنند رفتار نمی کنند در حالی که ما بر آن تاکید می کنیم.