چالش میان حقوق زنان و حقوق مردان و قضاوت در ارزش گذاری جنس مرد و زن، از دیرباز مورد توجه تمام مکاتب بشری بوده است. به طوری که مکتب غربی امروزه در پاسخ به تمام ظلم های وارده بر زن در طول تاریخ گفتمان «تساوی زن و مرد» را مطرح کرد.
علمای روشنفکر اسلامی هم پس از تشکیل انقلاب اسلامی، تحت تاثیر مکاتب فمینیستی که همواره اسلام را مورد اتهام تضییع حقوق زنان در احکام خود می دانستند، به بازشناسی هویت زن و بررسی احکام وارد بر آن پرداختند. شهید مطهری در ابتدای کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» به نقد مفهوم تساوی زن و مرد پرداخته و نسخه اسلام را برابری زن و مرد و تفاوت در حقوق و تکلیف ها به واسطه تفاوت طبیعی آن ها معرفی میکند.
اما آیت الله جوادی آملی که به تفصیل در کتاب «زن در آیینه جلال و جمال» به بررسی ابعاد ناشناخته زن میپردازد، در کتاب «فلسفه حقوق بشر» و در فصلی مربوط به مطالعه تطبیقی حقوق بشر، به بحث حقوق زنان می پردازد و به برتری زنان در ارزش گذاری دو جنس در اسلام اشاره می کند: «در کشاکش تفاوت میان زن و مرد، اگر هم تفاوتی میان زن و مرد باشد، برتری از آن زن است.»
ایشان با اشاره به حدیثی از امیرالمومنین (ع) که زن گلی خوشبوست و نه قهرمانی زورمند (المراة ریحانة و لیست بقهرمانة) به تفاوت های ماهوی زن و مرد میپردازد: «زن در راه دل، توفیقمندانه تر از مرد گام می گذارد و از این جهت زودتر به مقصد میرسد. و میدانید که راه دل زودتر از راه عقل به منزل منتهی می شود. مگر نه این است که سلاح انسان در جهاد اکبر، اشک و آه و سوز دل است (سلاحه البکا).»
آیت الله جوادی آملی با اشاره به تفاوت بار معنایی تساوی زن و مرد در مکتب غربی و اسلام، نهایت راه زن غربی را همسری خوب می داند و که بعد مادری او توجه ندارد. ایشان می افزایند: «آزادی زن غربی، در بهترین شکل، به تساوی او با مرد در حقوق مادی می انجامد؛ اما زن مسلمان در طی راه تکامل، دستمایه هایی دارد که او را بر مرد هم برتری می بخشد. به همین دلیل است که در مکتب الهی، زن شایسته ای چون زن فرعون، الگوی همه انسان ها و نه فقط زنان، معرفی میگردد.
ایشان در انتهای مبحث حقوق زن به برتری زن بر مرد در نگاه اسلام میپردازد و سپس به چرایی این موضوع میپیردازد: «آن چه در انسان اصالت دارد، جان اوست. از این رو مایه سنجش میان دو انسان، امکان رشد روحی است.»
سپس با طرح شبهاتی که روشنفکران غیراسلامی علیه اسلام در مورد برخی تفاوت ها در احکام دینی مانند دیه و قصاص به را انداخته اند، به سست معرفی کردن معیار مادی برای ارزش گذاری میپیردازند و این گونه استدلال میکنند که: «اموری مانند بهره بندی کمتر زنان در دیه و قصاص، در حیطه جسم و پیکرند و نه روح و جان او. در ارزش گذاری باید بهره های روح را در نظر گرفت. آیا در مثل، بزرگی اندام میتواند معیار برتری یک جاندار باشد؟ دیه و مانند آن، گاه برای حیوان نیز پرداخته میشود. آیا این نشانگر این است که در تراز ارزشمندی، آن حیوان جایگاهی ویژه دارد؟ لذا دیه مرد باتقوا و بی تقوا یکسان است و دیه مرد تقی و اتقی هم یکسان است. با این که قرآن کریم صریحا مرد اتقی را گرامی تر از معرفی کرده است.»
این در حالی است که آیت الله جوادی از یک منظر، به تفاوت بار معنایی تساوی حقوق زن و مرد در غرب و اسلام میپردازد و از منظری دیگر به ارزشگذاری و ترجیح زن بر مرد با معیار برتری روح میپردازند.
Sorry. No data so far.