تریبون مستضعفین-محمدصادق شهبازی
اشاره: با زمزمه‌های آغاز استیضاح وزیر علوم، ضرورت طرح مباحثی در این مورد احساس شد که به دلیل شروع شدن روند استیضاح و به‌صلاح نبودن خدشه در روند آن، انتشار آن به‌طول انجامید و با انجام تغییراتی می‌شود.
دغدغه‌های فرهنگی و سیاسی
از آغاز دولت یازدهم اتفاقاتی نگران‌کننده در حوزه فرهنگی-سیاسی به‌ویژه در سطح دولت مشاهده‌شده است. اقدامات در حال انجام در وزارت علوم، وزارت ارشاد، انتقال شئون سیاست‌گذارانه و نه تصدی‌گرانه دولت به بخش‌های خاصی از ذی‌نفعان غیردولتی به‌ویژه در حوزه فرهنگی-سیاسی، بعضی اقدامات و موضع‌گیری‌ها در دولت نظیر رأی جمعی نمایندگان دولت به عدم فیلترینگ در کمیته فیلترینگ، بعضی موضع‌گیری‌ها نظیر وظیفه نداشتن دولت در هدایت مردم، منصوب شدن عوامل فتنه و تجدیدنظرطلبان در سطوح مختلف و… بخشی از مواردی است که در طول ماه‌های گذشته دغدغه‌های زیادی را برانگیخته است.
اولویت مسائل کشور: دوگانه نگاه به درون/تعامل با نظام سلطه
اما ناظر به وضعیت کنونی کشور، به اولویت‌های دیگری رهنمون می‌شویم. درگیری نظام سلطه با ایران اسلامی و تلاش برای تغییر محاسبات مردم و مسئولین و فشار اقتصادی حاصل از ناکارآمدی ساختارها و سازوکارهای ادارهٔ اقتصاد کشور که زمینه طمع دشمن برای فشار به کشور را فراهم ساخته و مهم‌تر از همه آحاد مردم آن را احساس می‌کنند، مهم‌ترین مسئله در کشور است که با خیز جریان غرب‌گرا برای سوءاستفاده از این فضا برای تغییر ماهیت نظام جمهوری اسلامی از اپوزیسیون نظام بین‌الملل به‌بخش رام و حتی همراه با حرکت‌های وی همراه شده است. فضایی‌که موجب شده رهبر انقلاب در طول چندسال گذشته و به‌صورت مشخص در چندماه گذشته باعباراتی نظیر استحکام ساخت درونی نظام، اقتصاد مقاومتی، نگاه‌به‌درون و… . بر آن تأکید کنند.
بر این مبنا آن‌چه مربوط به این مسئله، اعم از مؤید یا معارض آن است در مسائل کشور در اولویت جدی قرار می‌گیرد. سیر اقدامات ناهم‌خوان بااین مسئله که گذشته از ادبیات در اقدامات مسئولین به‌ویژه در دولت نمود یافته، مسائل مهمی است که بعضاً می‌تواند ضربات جبران‌ناپذیری به امنیت اقتصادی کشور و معیشت مردم، وارد کند. نظیر: پرونده کرسنت و محکومیت ایران به دلیل سهل‌انگاری مسئولین وزارت نفت، هم‌چنین از بین بردن استقلال کشور در مسئله بنزین، دامن زدن به عدم شفافیت با حذف شبنم، ایران کد، پیمان‌سپاری ارزی و ثبتارش بدون ارائه جایگزین و درخطر قرار دادن تولید ملی با لغو ممنوعیت واردات کالاهای اولویت دهم از جانب وزارت صنعت معدن و تجارت، از بین بردن فرصت ایجاد اشتغال با ظرفیت درون‌زا وبا توقف طرح مسکن مهر هم‌راستای بسته نهاد استعماری صندوق بین‌المللی پول، بی‌برنامگی برای تأمین مسکن به‌مثابه نیاز اصلی مردم و صنعت پیشران سایر صنایع از جانب وزارت راه، مسکن و شهرسازی، عدم نظارت مؤثر بر عملکرد بانک‌ها در مواردی مثل شرکت در سوداگری و مسیر های موازی تولید و خلق پول، حمایت از شرکت داری بانک‌ها، عدم حذف یا جایگزینی ارز واسط، تحرک در راستای ایجاد وابستگی اقتصاد ایران به سازمان‌های اقتصادی تحت فرمان نظام سلطه در قالب بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول از جانب بانک مرکزی، واردکردن گوسفند و درخطر قرار دادن امنیت غذایی و… . از سوی دیگر، به نحوی غیرطبیعی از جانب بعضی مسئولین، مسائل کشور در حال گره خوردن به‌روابط خارجی و مذاکرات هسته‌ای است و پس از مذاکرات بی‌حاصل ژنو و وین و مذاکرات دوجانبه با آمریکا که به‌تصریح رهبر انقلاب تندتر شدن مقامات آمریکایی و افزایش تحریم‌ها را به‌دنبال داشت، زمینه‌سازی‌هایی از جانب بعضی مسئولین و رسانه‌ها برای عقب‌نشینی دیگر در مسئله هسته‌ای و عبور از خط قرمزها به‌ویژه در مجمع عمومی سازمان ملل و مذاکرات هسته‌ای در جریان است، که سرنوشت چنددهه کشور به آن بسته است.
اولویت‌گذاری
دراین‌بین بخش عمده‌ای از فضای رسانه‌ای، سیاسیون، نمایندگان مجلس، فعالان فرهنگی و سیاسی و… . بیش از همه‌چیز صرفاً به دغدغه‌های فرهنگی و سیاسی متمرکزشده‌اند. اوج این مسئله در استیضاح وزیر علوم خود را نشان داد. بخشی از نیروهای مخلص که در اولویت‌های اصلی انقلاب نظیر نگاه به درون با محوریت مسئله هسته‌ای و اقتصاد مقاومتی نقش‌آفرینی می‌کنند، به همراه بخشی دیگر که دغدغه اصلی‌شان مسائل فرهنگی است وارد شدند، اما در کنار آن گروهی که در اولویت‌های رهبری وارد نمی‌شوند و یک جناح خاص، در اقدامی هماهنگ بابسیج رسانه‌ای و سیاسی آن‌ها به‌ویژه رسانه‌های منتسب به یک گروه خاص تهدیدمحور که در موارد پیش‌گفته حاضر به حضور جدی نیستند، به صحنه آمدند.
آیا استیضاح کار درستی بود؟
دغدغه‌های اغلب استیضاح‌کنندگان به موارد درستی از قبیل کاهش رشد علمی، سیاست زده شدن دانشگاه‌ها، گماردن نیروهای منتسب به فتنه و… برمی‌گشت، اما عناصر دیگری نیز در این‌جا مهم است:
- بی‌توجهی به اولویت‌های اصلی کشور
درزمانی که مسئله اصلی کشور، نگاه به درون است، مردم فشار اقتصادی را احساس می‌کنند و اتفاقات به‌روز اثرگذار منفی بر این حرکت مثل صدور حکم دادگاه کرسنت بر علیه ما اتفاق می‌افتد (که می‌تواند ضرری چندین برابر دستاوردهای خیالی توافق ژنو را برای کشور داشته باشد و با توجه به تذکرات نمایندگان به وزیر و رییس‌جمهور در جلسه رأی اعتماد، غیرقابل‌چشم‌پوشی است)، نمایندگان و بخشی از منتقدین به‌جای تمرکز بر آن‌ها به سراغ دغدغه دیگر چه‌بسا می‌رونداما اولویت اصلی برزمین می‌ماند.
- بی‌توجهی به دغدغه‌های مردم
در شرایطی که مسائل معیشتی دغدغه اول مردم است و حتی این مسئله منجر به تغییرات سیاسی در کشور شده است، نمایندگان و منتقدین به‌جای تمرکز بر این مسائل به موردی توجه دارند که برای مردم ملموس نیست، حتی در دلایل استیضاح بیش از مواردی مثل کندشدن روند علمی به موارد غیرملموس برای مردم تمرکز می‌شود. علاوه بر احساس بدبینی با ظرفیت رسانه‌ای حامیان دولت چنین وانمود می‌شود که یک عده دارند چوب‌لای‌چرخ دولت می‌گذارند. به‌ویژه که با عملیات رسانه‌ای اصلاح‌طلبان و حامیان دولت، منتقدین، به خاطر منافع فردی مثل بورسیه غیرقانونی استیضاح کردند که حرف‌های حق آنان نیز در این چارچوب و برچسب‌های دیگر نظیر کاسبان تحریم و… . شنیده نخواهد شد. چنان‌که بعضی تحرکات عجیب اخیر در مورد وضعیت حجاب که قابل‌مقایسه با اقدامات رایج جبهه انقلاب در مورد حجاب نیست، تلاش برای در برابر مردم قرار دادن جبهه انقلاب را مانند دهه هفتاد تداعی می‌کند
- ایجاد فرصت رفتن اذهان از مسائل اصلی و نمایش موضع مظلومیت
بر این اساس، مسئله‌ای مثل کرسنت و سایر اقدامات ذکرشده مثل مذاکرات هسته‌ای به محاق رفت. عدم حضور رییس‌جمهور در جلسه استیضاح – به‌مثابه یک جلسه با دعوای سیاسی- نیز این فرصت را محقق کرد که دولت نماد خدمت و کار و مجلس و سیاسیون نماد افراد بی‌توجه به مسائل کشور و به دنبال مسائل سیاسی و منافع شخصی قرار گیرند. دولت نیز به‌عنوان عنصر فراجناحی که در موضع مظلومیت است، همان فرصتی را به دست می‌آورد که در پایان دولت مجلس پنجم با استیضاح‌های صورت گرفته بی‌توجه به اوج فشار اقتصادی حاصل از سیاست‌های اقتصادی دوره سازندگی بر مردم وارد می‌شد و البته با موج مظلوم‌نمایی‌های حاصل از درگیری‌های مردم با مردم و ایجاد «لولو» از انصار حزب‌الله، قتل‌های زنجیره‌ای، کوی دانشگاه و… فرصت شکل‌گیری مجلس ششم را فراهم کرد.
- تثبیت دوگانه‌های منسوخ
استیضاح بار دیگر دوگانه منسوخ اصولگرا-اصلاح‌طلب با همه ناکارآمدی‌هایش را مطرح کرد. بعضی چهره‌های اصلی جناح راست، نظیر حمید ترقی به همین مسئله اشاره‌کرده‌اند: «عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی بابیان این‌که استیضاح وزیر علوم حاصل وحدت اصولگرایان بود، گفت:
استیضاح وزیر علوم نشان داد که اصولگرایان با وحدت و انسجام می‌توانند به پیروزی‌های بزرگ‌تری دست یابند». دوگانه‌ای که پرداختن به اولویت‌های اصلی کشور با محوریت نگاه به درون عامل برهم زدن آن بود، چنان‌کهبعضی از چهره‌های موسوم به اصولگرا با بعد از وحدت ایجادشده بین چهره‌های مختلف درون جبهه انقلاب ذیل این موضوع، خارج از دوگانه اصولگرا-اصلاح‌طلب، ذیل دفاع از منافع ملی در موضوع هسته‌ای شدیداً نسبت به آن موضع‌گیری کردند. چنان‌که در استیضاح نیز پادرمیانی بعضی از همین چهره‌ها به میان آمد.
- عدم تمام شدن مسئله با استیضاح:
مسئله در وزارت علوم، طبقه حاکم نه هیئت حاکمه آن است، طبقه حاکمی که حتی در دوره حاکمیت گفتمان انقلاب اسلامی با این فضا همراه نیست، می‌باشد. ائتلاف انتخاباتی پیروز، امتیازاتی را به اصلاح‌طلبان داده که با عوض شدن مهره حاضر، به‌تغییر آن نیست. مصاحبه رییس‌جمهور در حرم امام نیز مؤید آن است، گرچه که ذیل عنوان تداوم مبارزه با فساد که دولت در قبال عدالت‌خواهی دولت قبل در پیش‌گرفته، مطرح‌شده است. در این‌بین اصلاح ساز و کارها و ایجاد مطالبه مداوم، مهم‌تر از خود استیضاح است.
نتیجه‌گیری
دلایل استیضاح وزیر علوم درست، اما اولویت‌های کشور و مردم و پازل نمایش مظلومیت و تثبیت دوگانه‌های منسوخ سیاسی، اولویت‌های مهم‌تری را پیش پای جبهه انقلاب می‌گذارد. همان‌گونه که شاخص‌های وارونه و آدرس‌های غلط در رأی اعتماد کابینه یازدهم، مسئله‌ساز شد، اگر این فرآیند تغییر نیابد و جبهه انقلاب به سراغ اولویت‌ها نیاید، چنان‌که زمزمه‌هایی در مورد وزیر ارشاد شنیده می‌شود، جبهه انقلاب مجبور به پرداخت هزینه‌هایی بسیار بیش‌تر خواهد بود. البته این به‌معنای بی‌توجهی به‌حوزه فرهنگی-سیاسی نیست، چنان‌که رهبر انقلاب در دیدار دانشجویی فرمودند: «نگاه به فرهنگ به‌عنوان یک مسئلهٔ اصیل و مسئلهٔ حیاتی، حتماً بایستی موردتوجه همه در همهٔ سطوح باشد… آن‌چه … امروز هم حائز اهمیت است، نگاه به جهت‌گیری‌های فرهنگی است.» این نگاه لزوماً از چارچوب استیضاح محقق نمی‌شود. اگر نیاز به استیضاح است، این مسئله می‌تواند بعد یا ضمن پرداختن به موارد اولی مثل وزارت نفت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت راه، مسکن و شهرسازی، و وزارت خارجه صورت بپذیرد. رهبر انقلاب نیز در سخنرانی حرم رضوی بر استراتژی تقویت فعالیت‌های خودجوش جوانان مومن و انقلابی و نقد مدیریت فرهنگی به عنوان نقشه راه جناح فرهنگی مومن اشاره کردند.
Sorry. No data so far.