آرش پورعلیزاده گفت: کسی که از جنگ حرف می‌زند باید به اعتقاد داشته باشد که این جنگ «دفاع» است و اعتقاد داشته باشد که «مقدس» است. اگر به این دو وجه قائل نباشد دیگر نمی‌شود اسمش را گذاشت شعر «دفاع مقدس»
دوران دفاع مقدس به سن بسیاری از شاعران جوان روزگار ما نمی‌رسد. حتی در حد اینکه خاطره‌ای حتی مبهم از دوران کودکی‌شان از آن داشته باشند، با این وجود شعرهای خوبی می‌سرایند و البته رویکرد متفاوتی با نسل اول و دوم شاعران انقلاب نسبت به موضوع مقاومت و دفاع مقدس دارند.
هم اکنون در کشور ما شاعران جوانی وجود دارند که بسیار در این عرصه شعری خوش درخشیده‌اند و شعرشان مخاطب هم دارد. در چند مصاحبه‌ای که از این پس در مورد موضوع شاعران جوان و شعر دفاع مقدس می‌خوانید. تعدادی از این شاعران جوان را به شما معرفی می‌کنیم و در بین سوال‌های مختلف نظرات و رویکرد آنها به شعر دفاع مقدس را برایتان تشریح می‌کنیم.
این مجموعه گفت‌وگوها را علی سلیمانی که خودش از شاعران جوان و موفق در عرصه شعر جوان و به خصوص شعر دفاع مقدس است.
آرش پورعلیزاده از شاعران جوان و موفق در عرصه شعر دفاع مقدس است و آثاری نیز با موضوع دفاع مقدس سروده است و مورد توجه قرار گرفته است به همین بهانه گفتگویی با او در خصوص ادبیات دفاع مقدس انجام داده‌ایم.
*در ابتدا لطفا خودتان را بیشتر معرفی کنید، هم معرفی شناسنامه ای و هم کارنامه‌ی ادبی
متولد 1359 از رشت. شغلم معلمی است و کارشناسی ارشد ادبیات دارم. قبل از دوران مدرسه، مشتری کیهان بچه‌ها بودم و کتاب‌هایی که بزرگترهای دور و برم برایم می‌خواندند. بعد هم که خودم یاد گرفتم بخوانم بیشتر داستان و رمان می‌خواندم. آن وقت‌ها خودم هم داستان می‌نوشتم تا اینکه در جشنواره‌های داستان دانش‌آموزی با بچه‌های شعر آشنا شدم و از آن روزها شروع کردم به شعر نوشتن تا امروز و هر روزی که زنده باشم.
**جنگ هنوز هم ادامه دارد
*تعریف شما از شعر دفاع مقدس چیست؟
وقتی جنگ شد بخش‌های مختلف جامعه درگیرش شدند. جنگ توی زندگی همه‌ی ما تاثیر گذاشت. همه چیز را تحت شعاع قرار داد. آن روزها ما هنوز طفل بودیم اما بزرگترهایمان واکنش نشان دادند به جنگ. شاعرهایمان هم حرف‌هایشان را زدند و این جریان تا امروز ادامه داد چون جنگ هم هنوز ادامه دارد. همین است. تعریف نمی‌خواهد. شعر جنگ (دفاع) یعنی واکنش طبیعی من و امثال من که ابزارمان شعر است.
* از نظر شما امروز چه شعری در حیطه شعر دفاع مقدس قرار می‌گیرد؟
همه حرف‌های ما در شعر که در خصوص آن بخش از تاریخ و فرهنگ و تبعات امروزش باشد، می‌شود شعر دفاع مقدس. خب البته طبیعی است کسی که از جنگ حرف می‌زند باید به این اعتقاد داشته باشد که این جنگ «دفاع» است و اعتقاد داشته باشد که «مقدس» است. اگر به این دو وجه قائل نباشد دیگر نمی‌شود اسمش را گذاشت شعر «دفاع مقدس» و طبیعتاً برای حرف زدن درباره‌اش از اسامی دیگر باید استفاده کرد.
**شعری که از سر اعتقاد باشد، کلیشه‌ای نمی‌شود
* امروز بسیار از کلیشه در شعر دفاع مقدس صحبت می‌شود، نظر شما در این خصوص چیست؟
هر حرفی که از سرِ اعتقاد باشد کلیشه نیست. ما اگر به چیزی که می‌نویسیم اعتقاد داشته باشیم و از سرِ دغدغه بنویسیم به هیچ وجه کلیشه نمی‌شود ولی اگر بخواهیم باری به هر جهت باشیم. خب طبیعتاً می‌رویم سراغ همان سنت‌های ادبی رایج و کار کلیشه می‌شود.
*به زعم شما شعر دفاع مقدس نسبت به سال‌های اولیه انقلاب چه تفاوت‌هایی داشته است؟
آن روزها شعرها می‌بایست شور ایجاد می‌کرد می‌بایست حماسه می‌ساختند. شما نگاه کنید به شعری که قیصر آن‌سال‌ها در خصوص جنگ سرود. امروز اما فرصت تأمل و تعمق بیشتری داریم. می‌توانیم درنگ کنیم؛ می‌توانیم از چیزهای بنیادی‌تر حرف بزنیم. امروز بیشتر فرصت اشک ریختن و اندیشه‌کردن داریم اما آن‌سال‌ها نه. مقایسه کنید با شعر قیصر در خصوص جنگ آن سال‌های آخر حیات مبارکش.
*آیا شعر دفاع مقدس توانسته است به عنوان یک گونه‌ی مستقل شعری خود را در فضای ادبی بعد از انقلاب تثبیت کند؟
آن سال‌های دهه هفتاد یک تبی افتاده بود بین ادبیاتی‌ها که قد و نیم‌قد مانیفست می‌دادند و گونه‌ی ادبی تعریف می‌کردند. این هم همان است. آقا اصلاً ما چه اصراری داریم هی سبک و گونه تعریف کنیم برای خودمان؟ به نظر من این کارها بزرگداشت این جریانات نیست. من یکی تا وقتی حرف داشته باشم و گوش شنیدن باشد، می‌گویم. حالا چه حرف دفاع مقدس باشد چه شعر اهل بیت باشد چه هرچیز دیگر. مهم این است که حرف، حرف من باشد.
**قیصر و قزوه در صف اول بهترین شعرهای دفاع مقدس هستند
* گاه برای شعر های دفاع مقدس عناوین دیگری چون شعر پایداری و مقاومت استفاده می‌شود آیا می‌توان تفاوتی میان این عبارات قائل شد؟
خب به نظر می‌رسد که شعر پایداری و مقاومت دایره‌ی شمول بیشتری داشته باشد. مثلاً آن‌چه امروز در لبنان و فلسطین و بحرین و یمن روی می‌دهد هم اگر به ادبیات ورود کند زیر مجموعه شعر پایداری تعریف می‌شود.
* از شاعران برجسته دفاع مقدس به چه کسانی و به سبب داشتن چه آثاری می‌توان اشاره کرد؟
آن نسل اولی که در حوزه حماسه فعال بودند روی چشم ما جا دارند. قیصر هم کارهای ارزشمندی دارد. این آقای قزوه هم حرف‌های خوبی زده. یادم است آن سال‌های حیات قیصر در وبلاگم نظرسنجی شعر دفاع مقدس گذاشته بودم بیشتر به همین دو نفر رای دادند. البته آن موقع این قدر شبکه‌های اجتماعی همه‌گیر نشده بود و من از شاعران وبلاگ‌نویس نسل اول به حساب می‌آیم که وبلاگم آیند و روند داشت.
* نیاز امروز شعر دفاع مقدس چیست و شعر اعتراض چه جایگاهی در ادبیات دفاع مقدس دارد؟
نیاز امروز شعر دفاع مقدس، صداقت است. اعتراض هم اگر صادق باشد خوب است ولی اگر ادا باشد نه.
*اگر بخواهید از دید آسیب شناسی به شعر دفاع مقدس نگاه کنید چه مصادیقی را بیان خواهید کرد؟
به نظرم نواحی مقاومت باید جدی‌تر از شعر دفاع مقدس حمایت کنند. امروز باید هر ناحیه مقاومتی به تناسب امکاناتی که دارد ماه به ماه شب شعر و جشنواره برگزار کند. شعر دفاع مقدس خوب را باید یک کاری بکنند روی زبان‌های مردم بچرخد. نه اینکه محدود کنند به یکی دو برنامه در سال که آن هم الان دوسالانه شده است.
**شعر جشنواره‌ها باید به دست مردم برسد
*شما در جشنواره های زیادی با موضوع دفاع مقدس برگزیده بوده‌اید برگزاری همایش‌ها و جشنواره های دفاع مقدس چه تاثیری در این جریان دارد؟
یک جشنواره خوب چند تا شاخص دارد. اول اینکه شاعر را ملزم کند کار جدید بنویسد. نه اینکه یک کار را مرتب چند جا بفرستند. دوم اینکه جوری جشنواره را برگزار کنند که شاعر از وقت و انرژی و زحمتی که گذاشته راضی باشد. سوم هم اینکه جشنواره خروجی داشته باشد. جوری برنامه ریزی کنند که این شعرها به دست مخاطبان برسد. به دست عموم مردم برسد و مردم هم تحت تاثیر قرار بگیرند. اگر این‌گونه باشد قطعاً فرهنگ‌ساز است.
*آیا در آینده مجموعه ای از شعر های دفاع مقدستان منتشر خواهید کرد؟
ان‌شاء الله اگر زنده بودم.
*ما را به شعر دفاع مقدس از خودتان مهمان کنید.
کجای منطقه جا ماندی که من به جانِ تو خشنودم
نشان به این که تو این جایی به بی نشانِ تو خشنودم
تو در کجای زمین هستی به آسمان نکند رفتی
من از زمین و زمان تنها به آسمان تو خشنودم
دلِ همیشه پریشانم به شانه های تو محتاج است
ستاره مالِ خودت سرباز! به کهکشان تو خشنودم
انار زخمی سارا را یکی به خانه‌ی دارا برد
به آب‌های جهان سوگند که من به نانِ تو خشنودم
مگر نه این که پدر باید همیشه ارثیه بگذارد
من از تو هیچ نمی‌خواهم به استخوان تو خشنودم
Sorry. No data so far.