گازوئیل یکی از مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین فرآورده‌های نفتی کشور است که در بخش حمل و نقل و در تامین سوخت نیروگاه های برق کشور به‌خصوص در ماه های سرد سال، نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. با وجود افزایش چشمگیر قیمت گازوئیل بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، مصرف این فرآورده نفتی از سال ۸۸ روندی صعودی داشت. دلیل اصلی این موضوع، افزایش مستمر مصرف گازوئیل در بخش حمل و نقل به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده این فرآورده نفتی در کشور است. بی توجهی به میزان پیمایش خودروهای سنگین باعث شده است تا سهمیه‌های این خودروها به مراتب بیشتر از نیاز آنها باشد و این امر زمینه را برای قاچاق سوخت مهیا کرده است.
بر اساس اطلاعات موجود، متوسط سوخت مصرفی خودروهای باری گازوییلی در هر ۱۰۰ کیلومتر، ۵۰ لیتر است. همچنین تعداد بارنامه‌های الکترونیکی صادره در کشور توسط سازمان راهداری به صورت سالیانه، حدود ۲۷ میلیون است و متوسط مسافت طی شده توسط این خودروها برای حمل بار در هر سفر حدود ۵۰۰ کیلومتر است. با فرض این‌که در حالت بدبینانه، در یکی از هر دو سفر برای حمل بار، خودرو خالی حرکت کند، حداکثر ۱۰٫۱ میلیارد لیتر گازوییل برای تامین نیاز این بخش در سال کافی است؛ در حالی که بر اساس آمارهای موجود، ۱۷ میلیارد لیتر گازوییل در این بخش مصرف شده است. اگر در حالت خوش بینانه، فرض کنیم ۶۰ درصد این اختلاف سالیانه ۴٫۲ میلیارد لیتر مربوط به حمل بار بدون بارنامه باشد و مابقی یعنی سالیانه ۲٫۷ میلیارد لیتر به کشورهای همسایه قاچاق می شود.
بر همین اساس هیئت دولت در جلسه ۵ بهمن ۹۳ مصوب کرد که اختصاص سهمیه سوخت ناوگان حمل و نقل عمومی بر اساس پیمایش در دو مرحله صورت گیرد. در مرحله نخست از ابتدای اردیبهشت ۹۴، سوخت براساس اسناد حمل (بارنامه و صورت وضعیت) و در مرحله دوم طرح از مهرماه ۹۵، سوخت براساس اطلاعات سامانه موقعیت‌یاب جغرافیایی (GPS ) اختصاص یابد. اما اجرای فاز اول طرح تخصیص سوخت براساس پیمایش پس از دو بار تعویق، قرار بود از ابتدای تیرماه انجام شود ولی باز هم ارائه سهمیه‌های جدید به تست کامل جایگاه‌های سوخت گازوئیل منوط شد. شهرام آدم نژاد، معاون برنامه ریزی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای درباره این موضوع گفت: «از ابتدای تیرماه تمام اطلاعات پیمایش ناوگان حمل و نقل عمومی و تناسب آن با میزان سوخت بر شبکه جایگاه‌های سراسری کشور تست خواهد شد. پس از اطمینان کامل از بازخورد داده‌ها توسط کارگروه سهمیه جدید اجرا خواهد شد».
این در حالی است که با اجرای این طرح، میزان قاچاق و مصرف گازوئیل کشور کاهش چشمگیری می‌یابد و توانایی ایران برای تبدیل‌شدن به صادرکننده بزرگ گازوئیل منطقه افزایش می‌یابد. از سوی دیگر، اجرای این طرح منجر به فراگیر شدن استفاده از بارنامه در کشور خواهد شد و در نتیجه، شفافیت نظام توزیع بار در کشور و هزینه‌های قاچاق کالا افزایش می‌یابد. بر همین اساس، ضرورت دارد مسئولین وزارتخانه‌های نفت و راه و شهرسازی تلاش کنند تا شیوه اختصاص سهمیه سوخت خودروهای سنگین با توجه به پیمایش هر چه سریعتر اصلاح شود.
Sorry. No data so far.