اگر در مدیریت کفایت ندارید استعفاء دهید

 در دنیا همچنان امپراتوری رسانه حکم فرماست و به این امپراتوری لباسی پوشانده اند که اگر من و یا تو یا دیگری یا نه، اگر همچنان کودک درونمان زنده باشد و فریاد بزنیم که هر چه ادعا کرده بود دروغ است.اگر کسی در دنیا جرات کند که به امپراتوری رسانه اندکی خلل وارد کند با شدید الحن ترین پاسخ رسانه ها رو به رو خواهد شد. و مهمترین پاسخ در عالم رسانه بای کت است.گویی اصلا نیستی، وجود نداشته ای. یکی از مهمترین ابزارهایی که امروز هویت ما را شکل می دهد رسانه است.در این زمینه کارشناسان زیادی از سراسر دنیا ابراز نگرانی کردند که امروز خیلی از نوع نگاه من و شما را رسانه می سازد.

اولین جلسه از سلسله نشست های کافه نقد یکشنبه 4 مرداد با عنوان « امشب شام چی داریم» به همت فرهنگسرای رسانه برگزار شد.این برنامه با حضور دکتر سید محسن بنی هاشمی با موضوع نقش رسانه ها در دگرگونی هویت فرهنگی در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی برگزار شد.دکتر سید محسن بنی هاشمی عضو هیئت علمی دانشگاه صداو سیما دکترای علوم ارتباطات رسانه دارند.ایشان در حوزه روانشناسی رسانه در کشورمان کار کردند.و یکی از تخصص هایشان عصب شناسی است.وی در ابتدا مبنا را بر فکر کردن حضار قرار داد.پلس هایی داده می شود که راجع به ان ها فکر کنید.

دکتر بنی هاشمی صحبت های خود را اینگونه آغاز کرد:شام شب چیزی است که شاید سوال آشنایی برای بسیاری از ما باشد.امشب شام چی داریم؟ غذا  عنوان یک موضوع حیاتی برای بدن انسان است.اما انسان هر چقدر هم گرسنه باشد حاضر نیست از غذای آلوده به سم و نجاست تغذیه کند.اما بسیاری از اوقات فکر نمی کنیم در شکم مغزمان چه می ریزیم.

بحث تغییر دادن هویت توسط رسانه سه محور اصلی دارد. 1-آشنایی با مباحث اساسی در حوزه فرهنگ و ارتباطات  2-نقش رسانه ها در دگرگونی فرهنگی   3-چه باید کرد

در محور اول ما باید برخی مسایل را در ارتباط با رسانه ها بدانیم.چیدمان منزل ما به سمت تلویریون است.در جمع های خانوادگی و مهمانی ها پیگیری سریال ها یکی از موضوعات همیشگی است.این ها توصیف آن چیزی است که ما در درون ان قرار داریم. اساس مطالعه ی ما مشارکت همگانی است و می خواهیم فردایی بهتر از امروز را بسازیم.از مهمترین حوزه ها برای اینکه بتوانیم وارد عرصه ی رسانه شویم این است که بتوانیم درک کنیم جلوه های فرهنگی در سطح نظام های اجتماعی چگونه است؟.وقتی وارد ساحت رسانه می شوید باید از خودمان سه سوال در ارتباط با مخاطبانمان بپرسیم. رسانه چیزی است که سیطره ی خودش را در نظام خانواده و نظام شهری قرار داده است.سه عرصه اصلی ترین موضوع مخاطب شناسی رسانه ها را تشکیل می دهد: 1-شناخت مخاطبان رسانه ها  2-فرایند و کارکردهای رسانه   3-تاثیر رسانه بر مخاطبان و بررسی شود که این اثر چقدر پایداری دارد یعنی شدت اثر رسانه و پایداری اثر رسانه.

اساس مطالعات روان شناختی رسانه ها در حیطه ی مخاطب شناسی تغییر طرز تلقی و هدایت فکر و کنترل رفتار مخاطبان است.رسانه ها بر اساس اهدافشان رفتار ما را تحت تاثیر قرار می دهند.در نهایت اساس کار رسانه جهت دهی افکار و کنترل رفتار ماست.رسانه ها اهدافشان را بر اساس نیازهای ما طراحی می کنند.اساس رسانه ها بر پایه ی شالوده ی زندگی بشر بنا شده است.به طوری که امروز به شکل گسترده نقش رهبری افکار عمومی را بر عهده گرفتند.بچه ها از رسانه تاثیر می گیرند.خانم و آقا با دیدن سریال تاثیر می گیرند.این سریال ها از مطالعه ی من در نتدترین پرونده های قضایی ایده پردازی و ساخته شده است.

امروزه هزاران نوع رسانه وجود دارد.رادیو، تلویزیون، مطبوعات،اینترنت، تلفن همراه،و… هریک به سوی مخاطبان خاص خود نشانه گیری می کنند.امروزه عبارت «عصر ارتباطات » دروغ است.کسی به اطراف خود توجه ندارد.این بحران در جلدهای مختلف است.آهسته آهسته اتفاقاتی افتاد که تغییر کردیم.و مدل زندگی و فرهنگ خودمان را فراموش کردیم.ما خیلی بهتر از این بودیم.

همه ی رسانه ها دو هدف اصلی را دنبال می کنند.

1-هدایت انگیزه ها و هیجانات انسان و مخاطب.که دستکاری افکار را در برنامه دارند و هر کدام کم سلاح تر باشیم بیشتر قابل نفوذ هستیم.

 2-ساماندهی ماهیت و کیفیت و یادگیری مخاطبان. رسانه ها یادگیری ما را تغییر می دهند.اگر نیت مثبت باشد یادگیری ما را اصلاح می کند و اگر خوب نباشد چیزهای دیگری به ما یاد می دهد. یادگیری ما را دستخوش دستکاری می کنند. ماهواره ها بر اساس یک دستورالعمل عام از 10-12 سال پیش به صورت قارچ گونه توسعه پیدا کردند. سوالی اساسی این جا مطرح می شود که اساسا چرا رسانه ها اینقدر برای ما زحمت می کشند؟ میلیون ها دلار برای راه اندازی شبکه های فارسی زبان ماهواره ای هزینه شده است.زبان یکی از شاخه های تغییر است.طراحان ماهواره ها با مقاومت فرهنگی مردم در ایران رو به رو شدند. سالانه 2-3 شبکه فارسی زبان در طراز حرفه ای گری در دستور کار قرار می گیرد. بی شک رسانه ها می خواهند به رفتار و ذهن مخاطب جهت دهند.متخصصان تعلیم و تربیت و روانشناسان معتقدند کاملا اثر برخی شبکه ها در رفتار خانواده ها به صورت ناخوداگاه به چشم می خورد.آرام آرام تاثیر می گذارد.

نظام های آیینی ما برای اینکه خودمان را تنظیم و خط کشی کنیم درست شدند.آلودگی اطلاعات ما را به مخاطره می اندازد.کسانی می توانند در مقابل آلودگی اطلاعات مقاومت کنند که قدرت ایستادگی دارند.و کسانی قدرت ایستادگی دارند که چیزی از خودشان دارند.هر کاری استمرارش به جهت مثبت پایدارتر باشد اصیل تر است.عمل بی خاصیت و عقیم پایدار نیست.برخی کارهایی انجام می دهند که در تاریخ امتداد پیدا می کنند.سا لها پیش از دنیا رفته اما هنوز هست.

در جامعه نهادهای فرهنگی متعددی مثل دانشگاه، مدرسه، خانواده، رسانه های گروهی، نهادهای قضایی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و… داریم.که به هر دلیل دچار اختلال گردد جلمعه با تأخر زمانی 15-20 سال آینده دچار بحران خواهد شد.حرکت مثبتی که امروز انجام می دهیم در زمان استمرار پیدا می کند.ما عنصر زمان داریم.کاری کنیم که رفتار در طول زمان پایدار باشد.یکی از موضوعات امروز ابراز نگرانی در خصوص آسیب فرهنگی و انحراف های اجتماعی است. اتفاق عجیبی می افتد. « سرزتنش همه به جز خود » به چشم می خورد.از خودمان غافلیم. همه ی دستورالعمل های دینی، عرفانی،ملی، انسانی ما می گویند اول به سراغ خودت برو.مبنای گریز از مسئولیت هر روز جلوه های منفی آسیب های اجتماعی را زیادتر می کند. همه با تغییر جامعه موافقند اما کسی حاضر نیست روی خودش کار کند.

در گذشته آنچه به عنوان شاخص هوش انسان استفده می شد بهره هوشی یا IQ   بود.پس از آن شاخص دیگری به نام هوش عاطفی را مطرح کردند.بعد از مدتی به این نتیجه رسیدند شاخص ها کفایت لازم را ندارد. و امروز با شاخصی از هوش به نام “هوش ارتباطی” سرو کار داریم. امروز کسی باهوش تر است که ارتباطاتش قوی تر،موفق تر و متعالی تر باشد. CQ جزء شاخص های ارتباطی جدید است.ضعف هوش ارتباطی در آینده در جایی دیگر تاثیر می گذارد.برای اصلاح فرهنگ باید به اصالتهای فرهنگی رجوع کنیم.تفکر،صبر، وفا، عشق از اصالت های فرهنگی است.بدانید که در بحث عصب شناسی، هر قسمت از مغر کار خاصی انجام می دهد.اگر معتاد شویم نقطه ای از مغز که درگیر می شود ، درست نقطه ای از مغز است که با رسانه ها مأنوس می شود.

اعتیاد یعنی افزایش غیرعادی خواستن چیزی.این امر در اثر فعل و انفعال ماده شیمیایی دوپامین در بدن رخ می دهد.امروز از مفهومی به نام اعتیاد رسانه ای یاد می کنیم. انسان در ارتباطاتش 4 شاخص ارتباط با خدا، ارتباط با طبیعت، ارتباط با خویشتن، و ارتباط با سایر انسانها را ببینید.

شما فکر می کنید رسانه ها در چه حوزه هایی کار می کنند؟ از خطرناک ترین حوزه هایی که در فرهنگ وجود دارد و رسانه ها خود را درگیر کردند حوزه های کودکان است.رسانه ای که وارد عرصه ی کودک شود به سراغ ریشه رفته است.سال ها تلاش رسانه ها برای جذب مخاطب استفاده از «القاء» بود.یعنی میل پیدا کردن به چیزی. امروزه روش هایی القائی به تنهایی جواب نمی دهد.دوره ی زورگویی در رسانه ها به پایان رسیده است.و زورگویی در انتقال اطلاعات دیگر توان نفوذ در مخاطب را نداند.باید اثر گذاشت. زور تا زمانی پایدار است که زورگو قدرتمند و کسی که زور می شنود ضعیف باقی بماند.باید فرایندهای عقلانی را تقویت کنیم.یکی از فرایندهای موثر عقلانی « اقناع» است.به معنای قانع کردن، دلیل آوردن و استدلال کردن. اقناع و تکنیک های آن گل سرسبد تمامی شگردهای رسانه ای شدند. در عملیات رسانه ای القای قدرت حذف نمی شود بلکه روش اعمال قدرت به جای زور به روش ترغیب و متقاعد کردن تبدیل می شود.اقناع دارای خاصیت روانشناختی آزادی است.

زمانی که در مورد رسانه ها صحبت می کنیم با پدیده ای به نام «نسبیت ارزشی» رو به رو می شویم.همه ی ما بر اساس نگاه فرهنگی و ارزشی خود پدیده ها را می نگریم.و چون با گزینش گری رو به رو هستیم ممکن است اختلاف نظرها و منشقات بروز کند.برای خروج از اصطکاک و علاج بحران باید به نقطه ای برگردیم که ما را مشترکاتمان نزدیک میکند.

سوال اصلی ما در موضوع فرهنگ و ر سانه چیست؟ مرز بین واقعیت و خیال در رسانه کجاست؟ دیدن تصاویر در تلویزیون نوعی القا کاذب در بیننده ایجاد می کند.وبیننده را پای تلویزیون می نشاند، به جای اینکه او را از جا بلند کند.با پخش تصاویر از مراسمی در شب قدر خیال می کنیم که ان جا حضور داریم اما واقعیت چیز دیگری است. این مرز بین، واقعیت و مجاز در دنیای مجازی است.مجازی عاشق می شویم،مجازی خواستگاری می کنیم،مجازی دانشمند می شویم.شخصیت ها مجازی می شوند.عمر دنیای مجازی کوتاه است.چیزی باشیم که امتدادمان، امتداد پایدار باشد. چون عقده ها در دنیای مجازی امکان تحقق پیدا می کند به شخص مجال داده نمی شود که ان عقده ها را برطرف کندو خود را اصلاح کند. دنیای مجازی به علت جعلی که در هویت ایجاد می کند هرگز اجازه نمی دهد برای تحقق خویشتن قدم های مثبت بردارم.

رسانه ها اطلاعاتشان را بر اساس اهدافشان گزینش می کنند و به شما می گویند آنچه ما به شما نشان می دهیم واقعیت است و آنچه نمی بینید وجود ندارد.رسانه ها نیازهای ما را دستکاری می کنند.لذت وارضای عاطفی روانی را با لذت های کاذب و ساختگی به جای لذت های طبیعی و مبتنی بر سلامت روانی و ذهنی القا می کنند. عشق فرزند داری تبدیل به عشق سگ داری می شود.رسانه ها تلقی انسان ها را آرام آرام تغییر می دهند.یکی  از تکنیک های ارتباط ، تکنیک مجاورت است.رسانه ها ارزش های بد خود را در کنار ارزش های جامعه می گذارد.جامعه با مجاورت ارزش های بد رنگ و بوی آن را می گیرد.

مرداک یهودی اعلام کرده است تا نکبت زنان و جوانان ایرانی را نبینم شبکه های ماهواره ای اش را تعطیل نمی کند.اعلام کرده در خوراک رسانه ای شما سم ریخته تا شما را به نابودی بکشاند. دوباره این سوال را می پرسم: امشب شام چی داریم؟!

ما از رسانه ها بت ساختیم.به دور آن ها نشستیم و برای بسیاری از ما تبدیل به قبله شده است.

آیا شما سکان دار عرصه فرهنگ و تعلیم و تربیت در محیط خود هستید؟

نهادهای موازی با شما برای کنترل خانواده چه کسانی هستند؟ دوستان،مدرسهف فامیل، اینترنت،دوستان، تلویزیون و… فاکتودهای مداخله کننده در نظام های فرهنگی هستند.

کدام برای ما فرصت و کدام تهدید است؟ خلاقیت ، تهدید را به فرصت تبدیل می کند. خلاقیت های تاریخی برای تبدیل تهدید به فرصت کجاست؟

چقدر کارکرد هر یک از نهادهای مداخله گر در خانواده را می شناسید؟  نقش خود را چقدر مهم می دانید؟ امروزه نقش ما در هم نشینی با بچه ها پاک شده و رسانه با خاله و عموهای تلویزیونی جای ما را گرفته است.

چه وظایفی برای خود قائل هستید؟ باید راجع به وظایف صحبت شود. آیا وظایفی را ک برای خود قائل هستید را به درستی انجام می دهید؟ شاید نیاز باشد برخی وظایف دوباره برای دختران و پسران جوان گفته شود. آیا توانستیم از فرصت رسانه در این زمینه استفاده کنیم و به نفع خودمان بهره برداری کنیم؟

چقدر خود و توانایی های خودتان را می شناسید؟ آیا فکر می کنید هیچ نقشی در فرهنگ ندارید؟تک تک افراد در فرهنگ نقش دارند و باید آن را تقویت کنیم.

اگر متوجه شدید کفایت لازم برای خدمت در حوزه فرهنگ را ندارید حاضرید جایگاه خود را ترک کنید و استعفا بدهید؟ برای دوره ی کنار نشینی خود چه برنامه تربیتی دارید؟ باید خودتان را ارتقا دهید. جرات کنید خودتان را ببینید و اصلاح کنید.

سکان دار کشتی تعلیم و تربیت در خانواده خودمان هستیم.به کنار دستی خود نگاه نکنید. هر کس خودش مسئول است.بدانید شما ناخدا هستید.بادبان ها را به درستی برافرایید و مسیر کشتی تان را به درستی تعیین کنید.برخی دوستندارند ما ناخدای کشتی خودمان باشیم. مساله مهم این است که بدانیم حمله ی فرهنگی دفاع فرهنگی می خواهد.گذشتگان ما به خاطر داشتن خلاقیت فرهنگی عیدنوروز،عاشورا، یلدا و… را در کل سرزمین فراگیر کردند.

دفاع فرهنگی نیازمند نیروی فرهنگی است.نیروی فرهنگی باید تقویت شود.نیروی فرهنگی هزینه، قدرت و ابزار فرهنگی نیاز دارد. بخشی با دولتمردان است اما بخش عمده بر عهده خود ماست. وقتی مرز را بشکنند فرهنگ متعالی سر می خورد و به پایین می رود.باید نگاه بنیادی تری به فرهنگ داشته باشیم. در سال های اخیر در مورد تهاجم فرهنگی صحبت های زیادی شده است.الان موقع دفاع گسترده فرهنگی است.برای وقوع تحول باید زایمان فرهنگی کنیم. دفاع فرهنگی نیازمند خلاقیت فرهنگی و خلاقیت فرهنگی نیازمند طرح فرهنگی است. آیا شما در خانواده نان فرهنگ صرف می کنید یا رسانه خواری دارید؟

در این جلسه قسمتی از برنامه های شبکه های ماهواره ای در محورهایی که بیان شد نمایش و پیرامون آن صحبت شد.در پایان برنامه دکتر بنی هاشمی به پرسش های حضار پاسخ دادند.