برای برجام دعا کنید!

دکتر حجت الله عبدالملکی (عضو هیات علمی دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام )

اگرچه توافق هسته‌ای ایران با 5+1 (به سرکردگی آمریکا) نزدیک به دو سال طول کشید، سیر موضوع و اتفاقات آن به غایت ناباورانه به پیش رفت. از توافق ژنو و داده ها و ستانده های نامتوازن آن و خلف وعده غربی ها در اجرای کامل تعهداتشان گرفته، تا بیانیه لوزان و محتوای فک شیت آمریکایی که تقریبا به طور کامل در متن جمع بندی نهایی مذاکرات وین (برجام) متجلی شد …

کمتر کسی تصور می کرد با وجود تاکید بر خطوط قرمز در جریان مذاکرات، چنین متنی از سوی تیم مذاکره کننده دولت مورد پذیرش واقع شود و علی رغم عدم شفافیت، امکان تفسیرهای دوگانه و در نهایت نااطمینانی شدید در خصوص ادامه برنامه هسته‌ای صلح آمیز کشور، نااطمینانی شدید در التزام طرف غربی به رفع تحریم ها و خطر بازرسی از مراکز نظامی و حساس کشور، مورد تایید شورای عالی امنیت ملی و مجلس شورای اسلامی قرار گیرد.

شاید مهم ترین عنصری که باعث پذیرش این توافق بد از سوی مسئولان کشور شد، اعتماد به آمریکا و آژانس بوده باشد. در واقع از منظر کارشناسی با انضمام عنصر “اعتماد به آمریکا” به این توافق، شاید بتوان آن را توافقی قابل قبول (و نه خوب!) به حساب آورد. در مقام تشبیه، از نظر حقیر اجرای این متن (با وضعیت کنونی) همانند تصمیم برای رانندگی با سرعت 250 کیلومتر در ساعت در یک جاده شلوغ است، چه اینکه خطر اعتماد به آمریکا کمتر از این نیست! (تصمیمی که ولو مسافر را به سلامت به مقصد برساند، با معیار تدبیر و خرد هرگز جور در نمی آید!). در هر صورت این توافق هم اکنون مورد تایید مسئولان کشور قرار گرفته است و طبق برنامه، آغاز آن از 27 مهرماه آغاز می شود.

به طور مشخص دعا کنیم آنچه مسئولان سازمان انرژی اتمی کشورمان در مورد تداوم برنامه هسته ای کشور ابراز داشته اند تحقق یابد (اگرچه بخش های مهمی از این اظهارات در متن برجام گنجانده نشده و صرفا به عنوان توافقاتی با آژانس مطرح می شود که اسنادی از آنها در دسترس نیست)؛

دعا کنیم پس از ده یا پانزده سال، ارتقاء برنامه هسته ای کشور و آغاز عملیات هسته‌ای در مقیاس صنعتی (افزایش سقف و مقدار غنی سازی تا حد مورد نیاز کشور) از سوی آژانس و آمریکا منوط به دریافت مجوزهای علی حده (و مذاکرات مجدد) دانسته نشود؛

دعا کنیم در صورتیکه نسل های آتی قصد انجام فعالیت های عملی در حوزه بازفرآوری سوخت های مصرف شده را داشتند، طرف های غربی این حق کشور را از پیش (زمان تصویب برجام) سلب شده اعلام نکنند؛

دعا کنیم پس از اینکه مسئولان هسته ای کشور اقدام به تخریب قلب راکتور اراک، رقیق کردن بیش از 8 تن مواد غنی شده (در حد اورانیوم طبیعی) یا خروج آن از کشور، جمع آوری سانتریفیوژهای فردو و … نمودند (11 اقدامی که براساس ضمیمه پنج برجام می بایست پیش از هرگونه اقدام عملی غرب برای کاهش تحریم ها انجام شود و مورد تایید آژانس قرار گیرد)، آژانس بهانه گیری نکرده، اقدامات انجام شده را وفق برجام تایید نماید؛

دعا کنیم آژانس تا پیش از پایان سال میلادی جاری، موضوعات گذشته (PMD) را خاتمه یافته اعلام کند و بهانه گیری نکند (از جمله بابت ساخت و سازهای انجام شده در پارچین در سال های اخیر- طبق اظهارات مدیرکل آژانس در بازدید از این سایت نظامی)؛

دعا کنیم پس از تایید آژانس، آمریکا با کنار گذاشتن رویکرد همیشگی خود در خلف وعده (از جمله پس از توافق ِژنو) حقا نسبت به لغو یا متوقف نمودن تحریم هایی که قول آنها را در برجام داده است اقدام کند. همچنین اتحادیه اروپا و شورای امنیت سازمان ملل؛

دعا کنیم بعد از روز اجرا، آژانس در گزارش های خود در خصوص برنامه هسته ای کشور اعلام شک و شبهه و ابهام نکند تا ادامه رفع تحریم ها (هشت سال بعد و ده سال بعد) با خدشه مواجه نشود؛

دعا کنیم آمریکا از طریق مدیران و بازرسان آژانس به دنبال دست یافتن به اطلاعات نظامی کشور (از طریق دسترسی های در نظر گرفته شده در پروتکل الحاقی و متن برجام) نباشد؛

دعا کنیم در صورتیکه آمریکایی ها با بهانه های واهی به دنبال اخذ مجوز دسترسی های ویژه آژانس به مراکز حساس نظامی بودند، پیش از اینکه کمیسیون مشترک با پنج رای از هشت رای حکم به الزام ایران به دسترسی های مورد نظر دهد، مسئولین کشور بتوانند طرف مقابل را مجاب به پس گیری درخواست خود کنند؛

دعا کنیم که اگر به دلیل واهی بودن ادعاهای احتمالی آمریکا در مساله دسترسی های ویژه و عدم موافقت مسئولان کشور، موضوع مورد نزاع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع و مکانیسم ماشه در فعال سازی همه تحریم های لغو شده شورای امنیت ظرف یک ماه فعال شد، کشورهای جهان به حمایت از ما اقدام به طرح قطعنامه جدیدی نمایند که به موجب آن تحریم های شورا بازگردانده نشود و این قطعنامه جدید توسط آمریکا و هم پیمانانش وتو نشود؛

دعا کنیم که آمریکا به دلایل واهی تحریم های خود را بر نگرداند، به خصوص تحریم های ثانویه ای که اروپا را نیز وادار به بازگرداندن تحریم های خود می کند؛

دعا کنیم دولت آمریکا (که خود را متعهد به لغو تحریم های کنگره نمی داند) پس از هشت سال دست کم برای لغو تحریم های کنگره به طور واقعی تلاش کند و همچنین در مجاب کردن مسئولین ایالتی برای لغو تحریم های خود- یا عدم اعمال تحریم های جدید- به طور واقعی کوشا باشد؛

دعا کنیم آمریکا همان تحریم هایی را که لغو یا تعلیق کرده، به بهانه های غیر هسته‌ای باز نگرداند؛

دعا کنیم ان شاء الله پس از رفع تحریم ها، مشکلات اقتصادی کشور و مردم (مساله بیکاری، گرانی، تولید، صادرات، سرمایه گذاری خارجی، سرمایه گذاری داخلی، نظام بانکی، آب، نان، محیط زیست و …) به طور واقعی حل شود؛

دعا کنیم که ان شاء الله پس از تحریم ها ایران به سرزمین واردات تبدیل نشود (و رشد 40 درصدی واردات از اروپا پس از توافق ژنو متوقف شود) بلکه شرایط برای رشد تولید ملی فراهم گردد؛

دعا کنیم که اجرای برجام مجرای نفوذ آمریکا به کشور در عرصه های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی را گشادتر نکند؛

دعا کنیم که آمریکا از زمین برجام برای بازی های بعدی خود (جهت مهار انقلاب اسلامی، محدود کردن برنامه موشکی و دفاعی کشور، کاهش تهدیدها بر علیه اسرائیل، کاهش حمایت ایران از جریان مقاومت در منطقه، تحمیل آرزوهای خود در زمینه حقوق بشر و …) استفاده نکند؛

و در پایان اینکه:

دعا کنیم سوء تفاهم برخی دوستان دولتی در خصوص غرض ورزی و دشمنی منتقدین برجام برطرف شود. اگرچه احتمال نفوذ برخی دشمنان دولت در صف منتقدان برجام منتفی نیست، لکن حق آن است که عمده منتقدین با هدف عبور دادن کم خطر کشور از یک پیچ خطرناک و کمک به دولت در این مسیر اقدام به طرح انتقاد کردند. دشمن دولت، منتقدین دردمندی نبودند که تلاش در اصلاح مسیر دولت کردند و در این مسیر فریاد زدند، بلکه آنهایی بودند و هستند که در جمع های خود عهد کردند- با علم به اشکالات و خطرات برجام- سکوت کنند (یا موافقت کنند) تا دولت با ورود به اجرای این برنامه خود را در دام کینه توزی ها و بدعهدی های آمریکایی گرفتار کنند و آنگاه در مقابله با دولت با لسان شماتت فریاد وا ملتا سر دهند و از تماشای دولت گرفتار خوشنود شوند!

دوستان دولت کسانی هستند که مسئولان محترم را از یک توافق بد و نتایج سنگین آن- که اول از همه گریبان خود دولت را خواهد گرفت- بر حذر داشتند و هم اکنون که تصمیم بر اجرای آن شده، برای موفقیت در این مسیر دعا می کنند؛ گویی که این دسته جامه منتقد بر تن داشته باشند!