مسأله نبود اخبار موثق در مورد کمبود غذایی در ترکمنستان به این دلیل است که حکومت این کشور اجازه ورود گزارشگران و کارشناسان خارجی را نمیدهد و اخباری که به بیرون درز میکند از طریق رابطههای مستقیم با کارشناسان و فعالان در داخل این کشور است. برای مثال اگرچه رسانههای دولتی در ترکمنستان دائماً اعلام میکنند که در این کشور فراوانی مواد غذایی وجود دارد ولی همواره مردم برای دریافت مواد غذایی در فروشگاههای بزرگ، صف میکشند.
از سوی دیگر گزارشها نشان میدهد که در کشور کمبود آرد، نان، روغن و تخممرغ وجود دارد و در پایتخت برای خرید چنین موادی صف میکشند و حتی درگیریهای فیزیکی برای به دست آوردن این مواد گزارش شده است.
بخشی از مشکل مربوط به بیارزش شدن پول ترکمنستان است. علی رغم اینکه دولت نرخ رسمی دلار را تغییر نداده و هر دلار ۳٫۵ منات اعلام میشود (در سال ۲۰۱۵ واقعاً همین قیمت بوده)، اکنون تنها از طریق بازار سیاه میتوان ارز تهیه کرد و قیمت هر دلار به ۱۸ منات رسیده است. نتیجه این میشود که تاجرانی که آرد به ترکمنستان وارد میکردند اکنون خریدهای خارجی خود را کاهش دادهاند. البته آرد داخلی نیز موجود است اما مردم شکایت میکنند که به دلیل کیفیت بسیار پایین، نمیتوان با آن نان پخت.
در نهایت باید گفت که واردات مواد غذایی بهطورکلی کاهش یافته زیرا ارز خارجی در کشور موجود نیست. تولیدات داخلی نیز کفاف مصرف را نمیدهند. فارغ از اینکه مواد خام کمی برای تولیدات موجود است، تجهیزات نیز نیاز به ارتقا دارند. خانوادههای ثروتمند و کسانی که درآمد دارند در خرید مواد غذایی مشکلی ندارند اما بر اساس برخی از آمارها، آمار بیکاری در ترکمنستان به ۶۰ درصد میرسد! به همین دلیل بسیاری در سالهای اخیر کشور را ترک کردهاند و مهاجرت بخشی طبیعی از زندگی ترکمنها شده است. بسیاری از مهاجران ترکمنستانی به دلیل اینکه نمیتوانند به روسیه بروند به ترکیه میروند و خانوادههای خود را تأمین میکنند. اگرچه پول دریافتی مهاجران در ترکیه بسیار کم است اما به دلیل تفاوت ارزی، با ۱۰۰ دلار در ماه میتوان خانوادهای را در این کشور سیر کرد.
علاوه بر مشکلات موجود، مقامات اعلام کردهاند که بهای برق و گاز از سال آینده گرانتر خواهد شد. به همین دلیل احتمالاً ثروتمندان بیشتری کشور را ترک خواهند کرد و اوضاع اقتصادی بدتر خواهد شد. البته باید توجه داشت که هنوز اقتصاد ترکمنستان به مرحله بحران حاد ( مانند آنچه در ونزوئلا به وقوع پیوست) نرسیده و اقلام غذایی در بازار موجود است. ولی مشکل این است که دولت ترکمنستان هیچ آماری در مورد شرایط اقتصادی، سبد غذایی، درآمد و یا حتی جمعیت ارائه نمیکند. تنها چیزی که اخیراً منتشر شده، رقم بودجه سال ۲۰۱۹ است که به تازگی در پارلمان تصویب شده است. رقم بودجه عمومی که البته این هم بدون جزئیات منتشر شده، حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است.
اقلام گوناگونی نیز از کشورهای همسایه وارد میشود مانند آرد از قزاقستان و سیب، سیبزمینی و پیاز از ایران اما زنجیره توزیع این اقلام مناسب نیست.
مسأله دیگر، دولتی بودن کشاورزی در کشور است. به دلیل اثرات زمان شوروی، بیش از ۹۰ درصد کشاورزی و تولیدات دامی کشور در دست دولت است و به دلیل مسائلی مانند خشکسالی محصولات آنها بسیار کم شده است. به دلایل مختلف غذای دام کم شده است و مردم مجبورند احشام خود را پیش از اینکه بزرگ شوند بکشند زیرا غذایی برای تأمین آنها ندارند.
تخمین زده میشود بیش از ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت ۵ میلیونی ترکمنستان از آن خارج شده و به کشورهای دیگر رفتهاند. بسیار دیگری نیز فکر رفتن و اقامت در کشورهای دیگر هستند. اگر شرایط تغییر نکند در سالهای آینده نیز اوضاع اقتصادی این کشور بدتر خواهد شد.
فرید تاخباتولین، فعال مدنی و کارشناس اقتصادی مستقر در وین است که در مورد مسائل حقوق بشری ترکمنستان تحقیق میکند.
Sorry. No data so far.