به گزارش سرویس صنفی – آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ تا برگزاری آزمون دکتری سال ۹۸ فرصت زیادی باقی نماینده است و داوطلبان سوم اسفندماه مرحله اول این آزمون را برگزار خواهند کرد، اما در این میان مسائل و مشکلات مرتبط با دانشجویان دکتری همیشه مورد توجه بوده است و این روزها این مسئله بار دیگر مطرح شده است، حدیثه شیرزادی دانشجوی دکتری دانشگاه شهید بهشتی و احسان ضیائی دانشجوی دکتری دانشگاه صنعتی اصفهان دو دانشجوی فعال دوره دکتری هستند که با ارسال متنی مشکلاات فعلی دانشجویان دکتری را بررسی کردند.
دوره دکتری بالاترین دوره تحصیلی آموزش عالی است که به اعطای مدرک تحصیلی می انجامد و رسالت آن تربیت افرادی است که با نوآوری در زمینه های مختلف علوم و فناوری در رفع نیازهای کشور و گسترش مرزهای دانش مؤثر باشند. اما این مهم مدتهای مدیدی است که در عملکرد سردمداران و مسئولین آموزش عالی، وزارت علوم، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، معاونت علمی ریاست جمهوری و… دیده نمی شود و تنها سالیانه یک هفته به سخنرانی در خصوص اهمیت پژوهش و لزوم حمایت از پژوهشگران اختصاص داده می شود.
که جای سوال است که علت عدم اقدام عملی مناسب در جهت ارتقا وضعیت پژوهش در کشور چیست و چرا بدون در نظر گرفتن هزینه های پژوهش در سطح عالی تنها به صحبت و وعده در این باره پرداخته می شود. در این حوزه، سردمداران پژوهش که دانشجویان دکتری این مرز و بوم می باشند، دغدغه مند کمترین نیازهای خود هستند که علی رغم اینکه مسئولین بدان ها واقفند، اما تاکنون تلاشی برای حمایت گسترده از این قشر در مواردی دیده نشده است که در ادامه مطرح می شوند:
۱٫ میزان کف و سقف سنوات مجاز تحصیلی دانشجویان دکتری در آیین نامه جدید سال ۹۷ (همانند آیین نامه سال گذشته) به ۶ الی ۸ ترم کاهش یافته است (علی رغم اینکه وزیر محترم علوم نیز قول پیگیری جهت شناور کردن سنوات بر اساس آمار دانشگاه ها از میانگین تاریخ دفاع فارغ التحصیلان سال های گذشته در هر دانشگاه و هر رشته را داده بودند و قرار بر اصلاح بند مذکور در آیین نامه سال جدید شده بود). این مساله فرصت پولی سازی دانشگاه ها را ایجاد خواهد کرد، کما اینکه مطلقا عرفی برای شهریه سنوات بطور واحد در دانشگاه های کشور وجود ندارد و بعضا در برخی دانشگاه ها شهریه کامل یک ترم پردیس (حدود ۷-۹ میلیون تومان) بعنوان شهریه سنوات ورودی ۹۴ و بعد از آن منظور می گردد، در حالیکه عرف مبلغ یک الی دو برابر پایه حقوق وزارت کار برای یک ترم سنوات اضافی منطقی تر بوده و این ثبات مانع از تبعیض و فشار مضاعف به برخی دانشجویان دکتری دانشگاهها می شود.
.jpg)
۲٫ مساله دیگر، تنظیم شهریه سنوات برای دانشجویان با توجه به حضور ایشان در دانشگاه و استفاده از تسهیلات پژوهشی و رفاهی است که «کمپین مطالبات دکتری وزارت علوم» خدمت وزیر محترم علوم، جناب آقای دکتر غلامی و نیز معاون محترم آموزشی وزارت علوم، جناب آقای دکتر شریعتی نیاسر مطرح کرد، بدین شرح که در صورتیکه دانشجویی در سنوات مجاز تحصیلی موفق به فارغ التحصیلی نگذشته، و در دانشگاه حضور داشته و از امکانات دانشگاه استفاده می کند، شهریه سنوات مطابق پیشنهاد بند ۱ برای ایشان منظور گردد، اما در صورتیکه پژوهش دانشجو وابسته به حضور در دانشگاه نبوده و دانشجو از امکانات دانشگاه استفاده نمی کند، شهریه ای نیز برای وی منظور نگردد (چرا که عملا هزینه ای برای دانشگاه ندارد و تنها مشغول پژوهش از راه دور برای پیشبرد اهداف دانشگاه و ارتقای علم در حوزه آموزش عالی می باشد).
۳٫ مساله بعدی حذف شهریه سنوات برای دانشجویان دکترایی است که صرفا منتظر پذیرش و چاپ مقالات خود برای صدور مجوز دفاع هستند و از امکانات دانشگاه بهره ای نمی برند و هزینه ای برای دانشگاه ندارند!
۴٫ پیگیری جدی طرح آمایش سرزمینی برای کاهش ظرفیت پذیرش دانشجوی دکتری (نه صرفا برای تاسیس رشته جدید، که برای تمامی رشته ها) و پیشگیری از گسترش بحران اشتغال فارغ التحصیلان دکتری از دیگر خواسته های «کمپین مطالبات دکتری وزارت علوم» در تمامی جلسات با وزیر علوم و معاونین ایشان و سایر مسئولین بوده است.
۵٫ در مورد طرح مشکلات ارزی پیش آمده برای دانشجویان دکتری در زمینه فرصت مطالعاتی توسط «کمپین مطالبات دکتری وزارت علوم» در دیدار با معاون دانشجویی و رئیس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، دکتر صدیقی اذعان داشت که شرایط پرداخت ارز در شش ماهه دوم سال جاری کاملا نامشخص است و با توجه به اینکه فرصت مطلالعاتی برخی ورودی‌ها با توجه به شرایط ارز در کشور عملا لغو می‌شود، با پذیرفتن مشکل ایجاد شده و عدم پذیرش پرونده جدید در شهریور ماه در بسیاری از دانشگاهها و اشراف کامل به شرایط دانشجویان در پاسخ به پیشنهاد کمپین مطالبات دکتری مبنی بر تمدید مهلت تشکیل پرونده برای فرصت مطالعاتی خارج از کشور برای ورودی ۹۴ دکتری که آخرین فرصتشان برای این امر متقارن با این مشکلات گشته است، تا پایان ترم ۸ و خروج این دسته از دانشجویان از کشور تا پایان تابستان ۹۸،اذعان داشت که جابجایی زمان برای تشکیل پرونده و دریافت نامه حمایت برای این دسته از دانشجویان مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا بدین ترتیب بخشی از حجم درخواستها کم شده و موکول به ترم جاری و ترم آینده شود.
.jpg)
۶٫ در مورد پیشنهاد کمپین مطالبات دکتری وزارت علوم مبنی بر بیمه شدن دانشجویان دکتری در دوران پژوهش ایشان در این مقطع، بعنوان پیشنیاز تایید سابقه کار دانشجویان دکتری در دوران تحصیل ایشان، اخیرا پیشنهاد این امر به خواست مهندس یزدانمهر در زمره پیشنهادات وزارت علوم به سازمان برنامه و بودجه کل کشور برای درج در لایحه بودجه ۹۸ ارائه شد، اما در سازمان برنامه هر گونه پیشنهاد ایجاد ردیف جدید در لایحه بودجه رد شد، بی آنکه توجهی به متن و دلایل توجیهی مربوطه شود! اما وزیر محترم علوم و رئیس محترم صندوق رفاه دانشجویان سخن از پیشنهاد افزایش بودجه صندوق برای این امر و بدون ایجاد ردیف جدید در بودجه کردند که امیدواریم در مجلس شورای اسلامی نیز دکتر غلامی و مهندس یزدانمهر مدافعان جدی تا زمان تصویب بودجه مربوطه باشند و نمایندگان مجلس نیز حرفهای دو سال اخیر را به عمل بنشانند.
۷٫ به گفته دکتر صدیقی و سایر مسئولین ذیربط، در ارائه تسهیلات رفاهی دانشجویان دکتری روزانه غیربومی در ترم های ۹ و بالاتر، منطق باید مبتنی بر امکانات دانشگاهی باشد. حال آنکه به دلیل عدم نظارت درست، بسیاری از دانشگاهها در حالی از ارائه تسهیلات خوابگاهی با تعرفه دولتی به دانشجویان دکتری روزانه غیربومی بالاتر از ترم ۸ امتناع می ورزند، که به دانشجویان شبانه و پردیس که هیچ تعهدی مبنی بر اسکان ایشان در هیچ دانشگاهی وجود ندارد، با نرخ آزاد خوابگاه تعلق می گیرد، و بدین ترتیب بجای ارائه خدمات به دانشجویان دکتری روزانه غیربومی، به درآمدزایی اختصاصی از طریق ارائه تسهیلات با نرخ آزاد مشغول می گردند که این گامی آشکار در راستای پولی سازی دانشگاه است.
۸٫ در رابطه با پژوهانه اگر به سند جامع علمی کشور نگاهی بیاندازیم، در راهبرد کلان ۸، اقدام ملی ۵ را خواهیم دید: ” اقدام ملی ۵: ” اختصاص پژوهانه برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی در جهت حمایت از پایان‌نامه‌ها و فعالیت‌های پژوهشی ایشان با نظارت استادان راهنما” باید توجه داشت که در سال های اخیر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی همواره با اجرایی کردن این اقدام حمایت مناسبی از دانشجویان دکتری تحت پوشش خود داشته است حال آنکه وزارت علوم بدون توجه به این بند آن را اجرایی نکرده! و حتی در برخی مواقع با معادل دانستن آن با راهبرد کلان ۷ سند جامع علمی کشور مبنی بر ارتباط دانشگاه و صنعت و تمرکز بودجه ها و انتفاعات حاصله برای خرج کرد در پروژه های تحصیلات تکمیلی برابر دانسته است که خود جای بسی تامل دارد. ناگفته نماند که در تبصره ۹ لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ که خود خالی از اشتباه نبود سعی بر ارتباط دادن دانشگاه و صنعت و آوردن مبالغی بودجه برای حمایت از دانشجویان تحصیلات تکمیلی شده است که نه تنها در آن حتی نامی از دوره دکتری یا رساله دکتری آورده نشده بلکه پا را فراتر نهاده و حمایت ها را به سمت پروژه های پسادکتری و نیروهای کارورز برده است که عملا در وزارت علوم مورد دوم منتفی است. حال جالب توجه آن است که این تبصره ناقص نیز نتوانست کاری از پیش ببرد و مبلغ بسیار اندکی توانست به خود اختصاص دهد و عملا منابع آن با مشکلات زیادی در اجرا روبرو شد.
۹٫ با توجه به اقدام ملی ۴ راهبرد کلان ۸ سند جامع علمی کشور مبنی بر حمایت از فعالیت تمام وقت دانشجویان دوره دکترا با تامین هزینه های تحصیلی و معیشتی ایشان با نظارت استادان راهنما” مقرری ماهانه کمترین وظیفه وزارتین علوم و بهداشت در قبال دانشجویان دکتری تخصصی خود در ازای تعهد عدم اشتغال و حضور تمام وقتشان در دانشگاهها دارند که در این بین وزارت بهداشت بدین مهم میپردازد اما وزارت علوم نه تنها مسئولیت این امر را نمیپذیرد، که با سخن راندن از دانشجویان دکترای حرفه ای و رشته های درمانی وزارت بهداشت، این مساله را از سر میگذراند.
۱۰٫ در حورزه پژوهش های کاربردی و ارتباط با صنعت آنچه در شعارهای مسئولین دیده می شود تماما رنگ امید می دهد اما مسئله اینجاست که با حرف و وعده اضافه نمودن بودجه و کاربردی شدن پژوهش ها آبی گرم نمی شود. همانطور که دیده شد افزایش بودجه وزارت علوم مقداری ناچیز را در لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ به خود اختصاص داد که خود نشان از عدم حسن نیت مسئولین دارد.
.jpg)
آنکه پروژه ها کاربردی شوند مستلزم چند مورد است که به اختصار شرح داده می شود:
۱- اصلاح آیین نامه ارتقا اساتید که با وضعیت فعلی تنها مقاله دادن را بر انجام پروژه های صنعتی ارجحیت می دهد و حال آنکه همان مقاله ها نیز در بیش از ۷۰ درصد موارد تنها با زحمات دانشجویان تحصیلات تکمیلی است و تنها نام اساتید در آن درج می شود.
۲- ایجاد بخشش های مالیاتی و تسهیلات ویژه به صنایع به جهت برون سپاری پروژه ها به دانشگاه ها که می تواند محرک خوبی برای تندتر کردن چرخ صنعت نیز باشد.
۳- ایجاد طرح های بیمه مرتبط با رشته فعالیت دانشجویانی که در صنایع پروژه های خود را انجام می دهند و پرداخت بخشی از بودجه پروژه به دانشجویان تحصیلات تکمیلی مرتبط به عنوان حقوق ماهیانه.
۱۱٫ در حوزه اشتغال باید به این نکته اشاره نمود که طرح های پژوهشی صرف که تنها به بررسی و حل مشکلات کشورهای خارجی و یا تکنولوژی هایی که در حال در کشور وجود ندارد! و یا حتی در خارج از کشور در حال ایجاد و مراحل اولیه است نمی تواند دانشجویی را آماده کند که توانایی حل مشکلات روزمره صنعت را داشته باشد. حال آنکه با ایجاد فرصت ورود دانشجویان به صنایع در حین انجام پروژه های تحصیلات تکمیلی خود می تواند رزومه مناسب را برای دانشجویان فراهم آورد که کمک شایانی به آینده شغلی آن ها پس از فارغ التحصیلی دارد.
Sorry. No data so far.