دوشنبه 11 آوریل 11 | 13:10

چرا سهم بهره‏ وری از رشد اقتصادی کم است؟

محسن میرزایی

در سیاست‌های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری برای برنامه‌ی پنجم رویکرد تلفیقی مورد پذیرش قرار گرفته و بر اساس آن می‌بایست یک سوم رشد اقتصادی از محل ارتقای بهره ‏وری حاصل گردد. در حالی که بررسی‌ها نشان می‌دهد سطح رشد اقتصادی کمتر از اهداف و سهم بهره وری از رشد اقتصادی بسیار ناچیز است.


محسن میرزایی- جامع همه‌ی اقوال درباره‌ی «جهد» در کتب لغت، قول اقرب الموارد است که «جهد» را «تلاش توام با رنج» معنی کرده است و این حد خاصی از تلاش و کوشش است که مرز سختی و رنج را در می نوردد و متمایز از تکاپویی است که در مرز دشواری‌ها متوقف می‌ماند. بر این اساس «جهاد اقتصادی» تلاش همراه با سختی و رنج در عرصه‌ی اقتصادی است و اکنون سؤال اساسی این است که چرا تلاش؟ چرا تلاش همراه با سختی ؟ و چرا در عرصه‌ی اقتصاد؟

تلاش جوهر حیات و نشانه‌ی زندگی است و سهم هر فرد و جامعه از مواهب فراوان هستی در پرتو تلاش و کوشش حاصل می‌شود. ( لیس للانسان الا ما سعی – قرآن کریم) بنابر این در این‌که تلاش و تکاپو مسؤولیت قطعی و حتمی همه‌ی آحاد جامعه است تردیدی نیست و جوامع به تناسب کمیت و کیفیت تلاش‌های خود در جغرافیای کنونی، جایی را به خود اختصاص می‌دهند، جایگاهی که میزان نقش آفرینی آنان را معین می‌کند و طیف گسترده‌ای از انفعال کامل تا فعالیت تأثیر گذار و سازنده در تعامل با تحولات پیرامون را شامل می‌شود.

تلاش ویژه و خاص، مستلزم پذیرش شرایط ویژه و خاص است. در توضیح خاص و ویژه بودن شرایط، توجه به این نکته‌ی کلی و در عین حال بسیار مهم ضروری است. مقام معظم رهبری در سخنرانی نوروزی خود در مشهد مقدس، شاخص موفقیت در جهاد اقتصادی را دست‌یابی به رشد 8 درصدی اقتصاد کشور و تحصیل یک سوم از رشد مذکور از محل ارتقای بهره وری ذکر فرموده‌اند.

یعنی همان اهداف کلیدی و مهمی که در سند چشم انداز و سیاست‌های کلی ابلاغی برای برنامه‌ی پنجم بدان تصریح شده است و گمانه زنی‌ها درشرایط کنونی میزان رشد سالانه‌ی اقتصادی کشور و شاخص بهره وری را بسیار کم‌تر از آن می‌دانند. دست‌یابی به رشد اقتصادی 8 درصدی در حالی‌که برخی از کشورهای منطقه رشد بالاتری را تجربه می‌کنند، یک ضرورت راهبردی فرا روی جامعه‌ی ایران است. رشد اقتصادی یعنی رونق تولید، بهبود درآمد سرانه، افزایش رفاه عمومی، ارتقای توان ملی و کسب موقعیت‌های بهتر در تعامل با دنیا.

رویکردهای موجود در ارتقای تولید و افزایش رشد اقتصادی یا مبتنی بر افزایش نهاده هاست و یا از محل بهبود وضعیت و ارتقای بهره وری و یا ترکیب متفاوتی از این دو وضعیت است. در برنامه‌ی چهارم توسعه و سیاست‌های ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری برای برنامه‌ی پنجم رویکرد تلفیقی مورد پذیرش قرار گرفته و بر اساس آن می‌بایست یک سوم رشد اقتصادی از محل ارتقای بهره وری حاصل گردد و این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد که هم سطح رشد اقتصادی به مراتب کم‌تر از اهداف تعیین شده است و هم سهم بهره وری از رشد اقتصادی سهم بسیار ناچیزی است.

در جامعه‌ی ما به دلیل برخورداری از منابع استخراجی و وابستگی به درآمدهای کلان ناشی از آن و امکان تأمین هزینه‌های اداره‌ی کشور از منابعی مستقل از کار و تلاش، به تدریج از اهمیت کمیت و کیفیت تولید وسهم قابلیت‌ها و توان ملی در تأمین هزینه‌ها کاسته شده است و میزان کم رشد اقتصادی و بهره وری نشانه‌ی روشنی از این کاستی در عرصه‌ی اقتصاد جامعه‌ی ماست.

در طی سال‌های گذشته هرچند کشور ما رشد اقتصادی متفاوتی را تجربه کرده است ( از منفی 15 درصد رشد سالانه تا مثبت 15 درصد) اما از نگاه کارشناسان موضوع نوسانی و نا پایدار بودن این رشد و سهم بسیار ناچیز بهره وری در این شاخص( در یک دوره‌ی ده ساله بهره وری کل عوامل تولید نزدیک به یک و بهره وری سرمایه‌ی منفی) حکایت از بیماری مزمن و پایداری در عرصه‌ی اقتصاد کشور است و تلاش‌های متنوع دولت‌ها علی‌رغم همه‌ی دست آوردهای موردی، توانایی حل این معضل دیرینه و مهم را نداشته است. از این روست که خروج از این وضعیت و حرکت در مسیر دست‌یابی به اهداف چشم انداز در گرو تلاشی کاملاً متفاوت و خاص است.

از تکرار رویه‌های پیشین و حتی افزایش کمیت و یا کیفیت آن‌ها ، نتیجه‌ی متفاوتی حاصل نخواهد شد. می‌گویند از مصادیق شگفتی انجام کارهای یکسان و انتظار نتایج متفاوت داشتن است. ضرورت دارد که با نگاهی کاملاً متمایز و آسیب شناسانه تلاش و کوششی سخت و متفاوت را آغاز نماییم.

این تلاش ویژه و خاص ارتباطی عمیق، وثیق و همه جانبه با تمامی آرمان‌ها و اهداف متعالی جامعه داشته، استقلال، امنیت ملی ، فقرزدایی، استقرار قسط و عدالت، توانمند سازی ظرفیت‌های ملی، رونق بازار کسب وکار، ارتقای تولید، افزایش توان تعامل فعال و سازنده با جهان پیرامون وحفظ و اشاعه‌ی ارزش‌های متعالی اسلام به میزان گسترده‌ای در ارتباط با میزان توفیق ما در دست‌یابی به این اهداف می‌باشد.

بنابراین به عنوان یک ضرورت فوق العاده مهم و راهبردی همه‌ی آحاد جامعه بایستی در این مبارزه بزرگ مشارکت نمایند و بیش و پیش از همه این دولت و تصمیم‌گیران ارشد کشور هستند که می‌بایست با یک درک روشن و عمیق از ریشه یابی ناکامی‌های پیشین در این حوزه به شناسایی راهبردهای سنجیده برای سامان‌دهی این مبارزه و راهبری جامعه در آن اهتمام ورزند.

ثبت نظر

نام:
رایانامه: (اختیاری)

متن:

پربازدیدترین

Sorry. No data so far.

پربحث‌ترین

Sorry. No data so far.