آیا احترام به حقوق بین الملل فقط وظیفه ماست؟

احمد نادری

حمله به سفارت بریتانیا در ایران بحثهای زیادی را در داخل و خارج از ایران برانگیخته است. این اقدام نقض حقوق دیپلماتیک، تخریب کننده وجهه ایران، اقدامی احساساتی، … توصیف شده است. وزارت خارجه نیز از این اقدام ابراز تاسف نموده است. هرچند از نظر احساسی بهتر است این بحث بسته شود اما از دید کارشناسی فرصتی است برای بازکردن بحثهایی که چندان هم با این رویداد بی ارتباط نیستند.

متاسفانه نقض قوانین و مقررات بین المللی امروزه به امری عادی و روزمره تبدیل شده و کسی هم به آن اهمیت نمی دهد. علت آن نیز رفتار آمریکا و دولتهای اروپایی به خصوص انگیس است. زمانی که شان و جایگاه حقوق شکسته می شود هر کسی به خود حق می دهد که آنرا رعایت نکند. اشغال عراق، اشغال افغانستان، حمله به لیبی، اشغال فلسطین و تحریم ایران که تا کنون جان دهها هزار نفر را گرفته و همچنان نیز خسارات و تلفات آنها ادامه دارد، هیچ کدام بر اساس مبانی حقوق بین الملل نبوده است. اشغال فلسطین که بیش از شصت سال به طول انجامیده خلاف تمامی قطعنامه های سازمان ملل و مبانی حقوق بین الملل است که انگلیس نیز نقش مهمی در آن ایفا کرده است. اشغال افغانستان واکنشی شتابزده به حملات 11 سپتامبر بود که مردم افغانستان در آن هیچ نقشی نداشتند اما هزینه اصلی آنرا پرداخته کردند. اشغال عراق توسط آمریکا و انگلیس حتی بدون مجوز ظاهری شورای امنیت صورت پذیرفت که موجب ویرانی کشته شدن دهها انسان بی گناه شد.

نحوه تصویب و اعمال تحریم ایران که که تداوم آن منشا این رویداد شد کاملا برخلاف موازین بین المللی است. آمریکا و اروپا 75 میلیون نفر را به جرمی مورد تحریم قرار داده اند که آنها مرتکب نشده اند. چه قانونی است که جریمه را قبل از ارتکاب جرم و به ظن داشتن قصد احتمالی تحمیل و اجرا می کند؟ حمله سایبری به تاسیسات هسته ای ایران و ترور دانشمندان هسته ای خلاف موازین بین المللی است اما در اروپا و آمریکا تایید و تجویز هم می شود. اینها و صدها مورد دیگر از جمله مسائلی است که شان و جایگاه حقوق بین الملل را شکسته و جایگاه آنرا به جایگاه کشک در فرهنگ سنتی ایران تقلیل داده است. اروپا و آمریکا نقض حقوق بین الملل را به یک رویه تبدیل کرده اند و از این پس هزینه های آنرا بیشتر پرداخت خواهند کرد.

در مباحث جاری این نکته برجسته است که دیپلماتهای انگلیس مورد بی احترامی قرار گرفته اند. سوال این است که مگر دیپلتهای ایرانی مورد احترام قرار می گیرند. اگر دیپلماتهای انگلیس چند روز مورد بی احترامی قرار گرفتند، دیپلماتهای ایرانی بیش از 30 سال است که مورد بی اجترامی قرار می گیرند. از آن مهمتر شهروندان ایرانی هستند. کمتر شهروند ایرانی است که شاهد بی احترامی به خود و یا هم میهنان خود در سفارتخانه های ارواپایی در تهران و یا در فرودگهای بین المللی نبوده باشد. آیا مشکلات مالی که در سالهای اخیر برای نمایندگیهای دیپلماتیک ایران در اروپا ایجاد شده با حقوق دیپلماتیک و کنسولی سازگار است؟ آیا حقوق بین الملل اجازه بد رفتاری با حقوق اتباع ایرانی را می دهد؟ احساسات خانواده دیپلماتهای انگلیسی مهمتر از احساسات خانواده دیپلماتهای ایرانی نیست که سالها است در غرب با انواع بی احترامی ها مواجه اند. مهمتر از احساسات خوانوده های ایرانی نیست که قادر نیستند برای فرزندان خود که در اروپا مشغول تحصیل هستند، پول بفرستند. مهمتر از احساسات پدر و مادری نیست که هنگام سفر به اروپا به عنوان تضمین بازگشت باید فرزندان خردسال خود را گرو بگذارند. درحالی که ایران به سفیر انگلیس دو هفته برای خروج از ایران فرصت داد، انگلیس به تمامی دیلپماتها و خوانوده هایشان تنها دو روز فرصت داد.

آیا باید دستمال برداریم و برای مظلومیت دیپلماتهای انگلیس گریه کنیم؟ آنچه جای تاسف دارد نقض روزانه حقوق اتباع و دیپلماتهای ایرانی در خارج است که چنان عادی شده که به آن فکر هم نمی کنیم. بهتراست بیشتر به فکر تضمین حقوق و رعایت شان هموطنان و دوستان باشیم. دشمنان خود از حقوق و شان خود دفاع می کنند.