از بین رفتن تعادل در عرضه و تقاضای نیروی کار حداقل در دو دهه گذشته و رسیدن حدود ۳ میلیون متقاضی کار به پشت درب‌های بازار اشتغال کشور، همچنین ناپایداری برخی از بنگاه‌ها به دلایلی مانند مسائل نقدینگی و کاهش سطح تولید؛ باعث تشدید تقاضای کارجویان برای ورود به بازار کار شده است.
در حال حاضر بخش قابل توجهی از کارجویان کشور را فارغ التحصیلانی تشکیل می‌دهند که پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی منتظر ورود به بازار کار کشور هستند.
عموما در این بخش از متقاضیان کار که در پیشانی کارجویان و متقاضیان بازار نیز قرار دارند به دلایلی مانند منطبق نبودن آموزش‌ها با نیازهای بازار کار و بنگاه‌ها و همچنین آشنا نبودن به حداقل یک مهارت؛ درصد بیکاران به مراتب بیشتر از سایر گروه‌ها و حتی تا ۱۰ برابر برآورد می‌شود.
دلایل گسترش مشاغل کاذب
ادامه روند نابسامانی در بازار کار و تبدیل شدن موضوع اشتغال جوانان به یکی از مهم‌ترین مسائل خانواده‌ها، همچنین ناامیدی در ورود با بازارهای رسمی کار کشور و مشاغل شناسنامه دار، باعث ایجاد بازار کار غیررسمی و مشاغل کاذب شده است.
در واقع گرایش کارجویان به بازارهای غیررسمی و تلاش در راه اندازی یک کسب و کار از این طریق، یک پیام بزرگ برای برنامه ریزان و سیاست گذاران بازار اشتغال به همراه دارد و آن هم چیزی نیست جز اینکه مجموعه اقدامات در زمینه توسععه فرصت‌های شغلی به نتیجه چندانی نرسیده است و همچنان کارجویان فراوانی وجود دارند که عطش ورود به بازار کار خواهند داشت.
هرچند در تمام بازارهای کار دنیا وجود دائمی عرضه و تقاضا نشان از پویایی و زنده بودن اقتصاد کشور‌ها دارد اما در ایران به دلیل نامتعادل بودن عرضه و تقاضای نیروی کار و یا طولانی بودن دوره انتظار بسیاری از کارجویان برای ورود به بازارهای رسمی اشتغال؛ باعث ایجاد انباشتی از تقاضاهای گوناگون جوانان در مورد کار شده است و تلاش‌های دولت نیز در چند سال اخیر چندان منجر به بهبود وضعیت اشتغال به ویژه برای فارغ التحصیلان دانشگاهی نشده است.
حمید حاج اسماعیلی در ارتباط با دلایل ایجاد بازارهای غیررسمی، مشاغل کاذب و رواج دلالی در اقتصاد؛ همچنین گرایش خواسته و ناخواسته درصد قابل توجهی از کارجویان به فعالیت‌های فاقد شناسنامه، گفت: به دلیل ناتوانی دولت‌ها در ارائه یک راهکار درست و موثر در تامین نیازهای شغلی کارجویان طی حداقل ۲ دهه گذشته؛ مسئله بیکاری را به یکی از مهم‌ترین معضلات و مشکلات مورد توجه خانواده‌ها تبدیل کرده است.
ایجاد شناسنامه برای مشاغل
نماینده کارگران کشور در هیئت حل اختلاف، اظهار داشت: عموما مشاغلی که در قوانین دارای تعاریف روشن و مشخصی باشند و برای آن‌ها شرح وظایفی تعریف شده باشد در ایران به عنوان مشاغل رسمی و شناسنامه دار شناخته می‌شوند و در غیر اینصورت هر نوع فعالیتی که در بازار کار بدون قانون و به دور از نظارت دستگاه‌ها شکل بگیرد؛ مشاغل کاذب و غیررسمی خوانده می‌شود.
حاج اسماعیلی ادامه داد: متاسفانه امروز انجام برخی مشاغل مانند دستفروشی، واسطه‌گری و دلالی نه تنها باعث ایجاد زیان در اقتصاد ملی می‌شوند بلکه باعث تهدید امنیت برخی مشاغل رسمی نیز خواهند شد.
این مقام مسئول کارگری کشور، افزود: علاوه بر این، انجام برخی دیگر از مشاغل مانند گل فروشی، فال فروشی و واسطه‌گری‌ها حتی برای کشور هزینه نیز ایجاد می‌کنند. در ایران به دلیل قرار گرفتن در مسیر توسعه، تعداد اینگونه مشاغل نیز در حال افزایش است.
وی باقی ماندن بخش قابل توجهی از اقتصاد در زیرمجموعه دولت و تسلط دستگاه‌های دولتی بر بازار کار را باعث سخت‌تر شدن ورود کارجویان به بازارهای رسمی دانست و بیان داشت: به دلایل گوناگون از گذشته تا حال، اقتصاد ایران با مشاغل کاذب و واسطه‌گری مواجه بوده است.
نماینده کارگران در هیئت حل اختلاف، تصریح کرد: فرار مشاغل کاذب از پرداخت مالیات و بیمه باعث کاهش سطح ارائه خدمات عمومی اجتماعی در کشور می‌شود در حالی که بخش قابل توجهی از فعالان اینگونه مشاغل از درآمدهای مناسبی نیز برخوردار هستند.
تسلط مشاغل کاذب در ۲۵درصد بازار کار
به گفته حاج اسماعیلی، در حال حاضر حداقل ۲۵ درصد از مشاغل کشور تحت تاثیر مشاغل کاذب و بازارهای غیررسمی قرار دارند. با این حال آمارهای رسمی و قابل استنادی در این بخش وجود ندارد.
این مقام مسئول کارگری کشور، تاکید کرد: باقی ماندن شرایط بی‌ثباتی در بازار کار باعث گسترش مشاغل زیرزمینی و کاذب در کشور می‌شود. بنابراین اینگونه فعالیت و کسب درآمد به شدت اقتصاد را تحت تاثیر قرار خواهد داد و می‌توان گفت بخش قابل توجهی از بیکاران به سمت بازارهای غیررسمی و کاذب سوق خواهند یافت.
وی خاطر نشان کرد: در صورتی که دولت بخواهد می‌تواند با ایجاد سامانه‌ای اطلاعاتی از همه مشاغل و فعالیت‌هایی که در کشور صورت می‌گیرد و ثبت همه آن‌ها، در یک دوره ۵ ساله مشاغل کاذب را به صورت کامل از اقتصاد کشور حذف کند و دایره نظارت‌ها را نیز کامل کند.
حاج اسماعیلی با تاکید بر اینکه متاسفانه دولت‌ها در مواقعی ناخواسته باعث دامن زدن به ایجاد بازارهای غیررسمی کار می‌شوند، گفت: در زمان ایجاد نوسانات شدید قیمتی در طلا، سکه و ارز؛ همچنین مسکن در چند سال گذشته، مشاغل کاذب فراوانی شکل گرفت و درآمدهای کلانی نیز رد و بدل شد.
Sorry. No data so far.