ابراهیم اصغری تهیه کننده و رضا رویگری یکی از بازیگران فیلم «شور شیرین» پیرو مسائل مختلف فیلم «شور و شیرین» و سینمای دفاع مقدس به گفتگو نشستند که در زیر مشروح این گفتگو را می‌خوانید.
در ابتدای این نشست ابراهیم اصغری تهیه کننده فیلم «شور شیرین» در ابتدا به عنوان تهیه کننده شروع کار خود را با ژانر جنگی و اکشن با شخصیت‌های مستند دوران دفاع مقدس چنین عنوان کردند:
رهبر معظم انقلاب گفتند که این مسیر را ادامه دهید
«به کبودی یاس» اولین فیلم شخصیت محور سینمای دفاع مقدس بود و بر اساس زندگی شهید برونسی ساخته شد. احساس کردیم این فیلم بازخورد خوبی دارد. در جامعه کسانی که جنگ و شهدا را در ک کرده‌اند نسبت به محتوا و قالب این فیلم واکنش مثبت داشتند. تصمیم گرفتیم که این مسیر را ادامه دهیم!
«به کبودی یاس» در جمع فرماندهان سپاه و خانواده‌های شهدا به ویژه شهید برونسی به نمایش درآمد و مورد تایید آن‌ها بود. این فیلم در جشنواره فیلم فجر نیز توانست جوایز ارزنده‌ای کسب کند. «به کبودی یاس» در محضر رهبر معظم انقلاب به نمایش در آمد و ایشان جدای اینکه نظرهایی در مورد فیلم دادند گفتند که این مسیر را ادامه دهید.
بعد از «به کبودی یاس» پیرو صحبت‌های حضرت آقا سراغ شهید کاوه رفتید؟
بعد از «به کبودی یاس» پارتی بازی کردیم و به سراغ زندگینامه شهیدی دیگر از استان خراسان با نام شهید کاوه رفتیم. برای شهدا پارتی بازی کردن به نظر من جائز است آن هم شهید کاوه. چون امکان دسترسی به منابع، خانواده، دوستان و هم رزمان این شهید والا مقام برای ما بیشتر و آسان‌تر بود.
وقتی صحبت از ساخت فیلمی در رابطه با شهید کاوه مطرح شد، برخی دوستان واکنش مثبت نشان دادند. مهم‌ترین ویژگی این فرمانده عالی قدر دوران جنگ، با وجود جوانی؛ جسارت وی بود! زیرا در جنگ‌های داخلی و دشمن داخلی با استراتژیک شهید کاوه با سن ۲۰، ۲۱ سال در منطقه کردستان، جنگ به نفع بچه‌های سپاه و بسیج رقم می‌خورد.
در زمان شروع پیش تولید «شور شیرین» یک سری اطلاعات کلی داشتیم. اطلاعات جزئی را نیز دوستان و هم رزمان نزدیک شهید کاوه به ما دادند. در جلسات مختلف برای اینکه فیلم بتواند بازگوکننده مستندات این شخصیت در دوران جنگ تحمیلی باشد، شروع به تحقیقات می‌دانی کردیم. این فرمانده بزرگ شهید دوران هشت سال دفاع مقدس در اوایل حضور خود مسئول گروه ضربت سپاه سقز بود و به همین دلیل برای بیان واقعیت‌ها ملاحظات کلی وجود داشت.
حضور یک قهرمان در کنار مردم، قصه‌های جذاب برای مخاطب بوجود می‌آورد و این فیلم برگرفته از مستنداتی بود در منطقه کردستان که رزمندگان ما در آن شرایط سخت مقابل ضد انقلاب‌ها دست به اسلحه می‌بردند. در این فیلم سعی شده برای نسل جدید که اصلا آن سال‌ها را درک نکرده‌اند، مقدمه‌ای از تاریخ بگوییم. نسل جدید انقلاب چون از این اطلاعات آگاهی نداشتند، مقابل آن موضع گیری می‌کردند. در جنگ با دشمن خارجی وظیفه دفاع از کشور را داریم، اما در جنگ‌های داخلی باید ثابت کرد که یک سری وطن فروش با مقاصد خود دنبال از بین بردن کشور هستند و باید مقابل آن‌ها ایستادگی کرد.
ما سعی کردیم در نیمه اول تولید «شور شیرین» این بخش از فرماندهی شهید کاوه در دوران جنگ و حضورش در کردستان تا زمانی که به فرماندهی لشگر ویژه شهدا می‌رسد را به تصویر بکشیم. کاوه فرزند کردستان بود و به عنوان جوان ۱۹ ساله با یک تجربه عمومی، هوش، شجاعت و ذکاوت خاص، فرماندهی رزمندگان ما را برعهده داشت.
بازسازی یک شهر برای جنگ‌های داخلی کار خیلی سختی است
در ابتدای سال ۸۹ پیش تولید این فیلم را شروع کرده و در فصل زمستان فیلمبرداری را در کردستان آغاز کردیم. برای بازسازی شرایط خاص آن دوران نیاز به موقعیت‌هایی داشتیم که لوکیشن‌های مورد نیاز کردستان سال ۵۹، ۶۰ را به تصویر بکشیم. مناطق مختلفی را به ویژه در استان کردستان دور زدیم. به برکت انقلاب اسلامی همه جا آباد شده بود. با دشواری جاهایی را پیدا کردیم که با آن زمان شباهت زیادی داشت. چون بازسازی یک شهر در تاریخ معاصر خصوصا جنگ‌های داخلی با توجه به تغییر و تحولات کار زیاد سختی است.
چند شهر کرمانشاه را کاندید کردیم و هر روز برای فیلمبرداری صحنه‌های مختلف در بخش‌های شهری و کوهستانی، صحنه‌ها را همانطور که بوده بازسازی می‌کردیم. قرار بود به طور مثال اگر دکل بنفشه روی نوک قله‌ای بود باید آن را به همان شکل برای بازسازی یک مستند تاریخی ترسیم می‌کردیم. اما با توجه به محدویت‌های پیش رو در بخش درگیری‌های شهری وهمچنین سقز دخل و تصرف نمایشی انجام دادیم.
همانطور که گفتم؛ ساخت فیلم‌های سینمای جنگ به دلیل عدم دسترسی به برخی لوکیشن‌های شهری در دوران دفاع مقدس کار سختی است. برای بازسازی جنگ کردستان در شهرک سینمایی دفاع مقدس این امکان که تجهیزات نظامی را به آنجا منتقل کنیم، می‌سر نبود. به همین خاطر در فیلم «شور شیرین» تقریبا صد در صد صحنه‌ها را بازسازی کردیم تا مقطعی از تاریخ کشور را به ثبت برسانیم.
اکران «شور شیرین» از تولید آن سخت‌تر بود
اکران «شور شیرین» در مقابل جریان‌هایی که نمایش این آثار را دچار مشکل می‌کند از تولید آن سخت‌تر بود. مگر در سال چند فیلم سینمایی درباره دفاع مقدس ساخته می‌شود که آن‌ها را قربانی برخی مسائل کنیم؟ مگر چند فیلم راجع به شهید کاوه قرار است در سینمای ایران ساخته شود. اگرچه در سینمای دفاع مقدس تولیدات ما به قیمت رضایت مخاطب تولید می‌شوند. اما باید مسولان و مدیران، حمایت ویژه را از اینگونه فیلم‌ها داشته باشند. بخشی دیگر از حمایت‌ها باید از سوی بدنه سینمای کشور صورت گیرد.
برخی افراد در حق سینمای دفاع مقدس جفا می‌کنند!
سرداران شهید و رزمندگان ما از ویژگی‌ها و خصوصیاتی برخوردار بودند که در جنگ‌های مختلف دنیا دیده نمی‌شد. این ارزش‌ها را باید در فیلم‌های کنونی در شرایط آرمانی اکران برای اینگونه آثار به تصویر کشید و برای نسل‌های آینده به یادگار گذاشت. برخی افراد در بحث نمایش فیلم‌های سینمای جنگ خورده می‌گیرند؛ فیلمی که در سینما فروش خوبی ندارد چرا باید ساخته شود. این افراد با طرح این صحبت‌ها به طور طبیعی سینمای دفاع مقدس را محکوم به تعطیلی می‌کنند. در این باره باید گفت: بزرگ‌ترین جفا در حق این ژانر از سینما اتفاق افتاده است.
بخش عمده‌ای از انقلاب ما ناشی از ارزش‌های این رخداد مهم داخلی است. سینمای دفاع مقدس در ژانر اکشن محسوب می‌شود. این ژانر با برخورداری از تکنیک‌های ابزاری و اصطلاحا در واژه‌های رایانه‌ای؛ از پروداکشن‌های عظیم که در سینمای جهان وجود دارد در سینمای جنگی ایران وجود نداشته و باید با هزینه‌های زیاد فراهم شود. در کل در این ژانر از لحاظ تجهیزات سینمای جنگ ضعیف هستیم و برای جبران این نقیصه به اجبار بروی محتوای تولیدات سینمای جنگ تکیه می‌کنیم.
شخصیت‌ها را همانطور که هستند بسازیم
به نظر من بایستی شخصیت‌ها را همانطور که هستند بسازیم و تحریف در کار نباشد. برخی مستندات ما در مورد عملیات‌های مختلفی است که این فرماندهان در آن‌ها حضور داشتند و حتی از امکانات حداقل رنج می‌بردند. امتیاز «شور شیرین» صحت آن نسبت به برخی فیلم‌های این ژانر است و از این منظر مورد تایید بوده است. در آن دهه ما جوانانی بودیم که این فرماندهان را لمس کردیم. این شهدا برای رزمندگان ما جذابیت‌های خاصی داشتند که در زمان جنگ دنباله رو آن‌ها بودند.
نمایش این فیلم را در کنار نسل امروز که فکر می‌کنیم با دفاع مقدس بیگانه هستند، تجربه کرده‌ام. همه در پایان فیلم با احترام بیرون می‌آمدند در حین فیلم در بیشتر مواقع تماشاگر برای قهرمان فیلم دست می‌زد که این موضوع در سالهای اخیر در سینمای ایران کمتر به چشم می‌خورد.
قهرمان‌های سالهای دور برای مخاطب قابل احترام هستند. ما در این فیلم بخشی از فعالیت‌های شهید کاوه را به تصویر کشیدیم، زیرا برای نسل امروز قابل هضم نیست. این فرمانده بزرگ دوران جنگ با هیچ کس برای دفاع از ارزش‌های انقلاب شوخی نداشت.
با حضور جواد شمقدری در سمت مدیریت سازمان سینمایی امید واریم این گردونه اصلاح شود
در سالهای اخیر- سینما- مخاطبان این ژانر را فراری داده است. ۱۰ درصد جمعیت کشور جذب برخی فیلم‌ها می‌شوند و به اصطلاح می‌گویند فیلم کولاک کرده است. در نقطه مقابل ۹۰ درصد مردم به سینما نمی‌روند. زیرا در سالهای اخیر ذائقه آن‌ها از طریق سینما تامین نشده است. در نهایت این فیلم‌ها از گردونه اکران خارج شده‌اند. این تولیدات به لحاظ کمی و کیفی نزول پیداکرده‌اند و سینماگران ژانر دفاع مقدس در این عرصه به سمت سایر ژانر‌ها سوق پیدا کرده‌اند.
برای اینکه سینماگران ژانر دفاع مقدس بتوانند در میدان رقابت برابر با سایر سینماگران حرکت کنند از بازیگر خوب استفاده می‌کنند. متاسفانه با ساخت فیلم‌های سطحی سطح توقع مخاطب را کاهش داده‌ایم. با حضور جواد شمقدری در سمت مدیریت سازمان سینمایی امید واریم این گردونه اصلاح شود.
بازیگر مهم‌ترین اصل خلق یک فیلم خوب است
یکی از مهم‌ترین عناصر ساخت فیلم بعد از فیلمنامه انتخاب بازیگرمناسب- حتی در نقش‌های کوچک- برای انتقال پیام به مخاطب است. در این میان جذب بازیگر شاخص راحت‌تر است. در کنار چهره‌های شاخص سینمایی نیز اگر از بازیگران غیر مطرح استفاده کنیم باعث رشد و معرفی دیگر بازیگران کم تجربه و غیرحرفه‌ای به دنیای سینما می‌شود. بازیگر مهم‌ترین اصل خلق یک فیلم خوب است که در صحنه اکران می‌تواند به موفقیت فیلم منجر شود و یا آن را ذبح و به قعر چاه بفرستد.
در کارکترهای حمید میرابی و شهید کاوه دنبال بازیگرانی بودیم که شکل ظاهری آن‌ها به نقش نزدیک باشد.
نگاه طنز به سینمای جنگ باید با رعایت اصالت‌های آن دوران باشد
نگاه افراد شاغل در سینمای ایران متضاد است. افکار روشنفکرانه آمیخته با طنز با تجربیات مختلف در سالهای اخیر در سینمای جنگ وارد شده است. طنز در دنیای نمایش، موسیقی و ادبیات جایگاه خاصی دارد و با روحیه مردم سازگار است. نگاه طنز به سینمای جنگ باید با رعایت اصالت‌های این دوران همراه باشد و در کنار این موضوع باید تلخی‌ها و سختی‌ها را نیز به تصویر کشید. رزمندگان ما سالی چند بار عملیات می‌کردند و در باقی روز‌ها و ماه‌ها زندگی معمولی داشتند. شادابی جبهه در پشت سنگرهای مبارزه وجود نداشت. اتمسفر فضای معنوی جنگ آدم‌ها را با کشش زیاد خود به سمت بالا می‌کشید.
در ادامه این نشست نگاه رضا رویگری یکی از بازیگران فیلم «شور شیرین» که نوای «ایران ایران» او در اوایل پیروزی انقلاب حس نوستالژی خاصی را برای هر ایرانی یادروز می‌کند، به گفت‌و‌گو نشستیم که مشروح در زیر آمده است.
«شور شیرین» فیلمی صادق و با شرف است
کارگردانان بزرگی امثال اسپیلبرگ در مورد جنگ جهانی اول فیلم‌های خوب و جذابی را در سینمای جهان تولید کرده‌اند. ما هم در دوران جنگ تحمیلی آثاری جذاب مانند «عقاب‌ها» و «کانی مانگا» که در زمان اکران فروش خوبی داشتند را تولید کردیم. زیرا این فیلم‌ها در دوران جنگ ساخته شده بودند که هم پر هنرپیشه‌تر بودند و هم مردم در تب و تاب این رخداد قرارداشتند.
اما در اثری مثل «شور شیرین» که سال‌ها بعد از جنگ ساخته شده؛ در میان تولیدات سینمایی کشور فیلمی صادق و با شرف است که سینمای ایران زیاد این مبحث را نمی‌خواهد. این فیلم با الگوسازی مناسب شهید کاوه را به شکل واقعی به تصویر کشیده است. به نظر من سینما باید با جوانان صادق باشد.
من در «شور شیرین» نقشی حقیقی را بازی کردم و برایم قابل باور شد. کارک‌تر نقش حمید میرابی با برخورداری از جذابیت‌های فراوانی که برایم داشت ولی باز جای کار بیشتری داشت. این فیلم در سینمای جنگ چندمین کار من است و با تمامی نقش‌هایم متفاوت است.
خط قرمز‌ها در سینما، دست کارگردانان برای یک اثر را خوب می‌بندد
سینما ابزار خاص خود را می‌خواهد و یک سناریوی کم خط قرمز در این قالب مورد نیاز است. خط قرمز‌ها در سینما، دست کارگردانان و نویسندگان را برای یک ساخت فیلم خوب می‌بندد. تماشاچی برای ورود به سینما اول به پوس‌تر فیلم نگاه می‌کند، اگرچهره‌های نام آشنایی در پوس‌تر بود سپس وارد سینما می‌شود. به عنوان مثال فیلمی مانند «کلاه قرمزی» به این دلیل فروش می‌کند که مخاطب با شخصیت‌های این فیلم آشنا است.
سناریوی خوب در دست یک کارگردان خوب باعث تولید فیلم ماندگار می‌شود. نمونه‌های شاخصی در حوزه بازیگری در سینمای جهان امثال مارلون براند و به عنوان کینگ سوپراستار‌ها با بازی خوب در تولیدات مختلف باعث شده تا این صحنه‌ها در مدارس و دانشگاه‌های مختلف تدریس شود.
کارگردان با دادن اعتماد به نفس جلوی هرز رفتن بازیگر را می‌گیرد
قبل از قبول پیشنهاد همکاری در هر فیلم من اول نقش را با وجود اهمیت طرح و کل کار انتخاب می‌کنم. در دوران فعالیتم در حرفه بازیگری کارهایی بوده که از آن‌ها راضی بودم. نقش کارگردان در خلق فیلم‌های خوب و حتی سطحی زیاد است. یک کارگردان خوب مثل میرباقری، مرحوم سیف ا… داد و داریوش مهرجویی با درایت خاص خودش می‌تواند از یک بازیگر به نحواحسن بازی بگیرد. من در تولیداتی مانند «مختارنامه» و «ملکوت» دغدغه‌ای نداشتم زیرا کارگردان با دادن اعتماد به نفس جلوی هرز رفتن بازیگر را می‌گیرد.
من بازیگری هستم که در صحنه فیلمبرداری جذب نقش نمی‌شوم و کارکتر‌ها روی من تاثیر نمی‌گذارند. این مسئله نباید برای بازیگر حرفه‌ای اتفاق بیفتد. این تاثیرات باید لحظه‌ای باشد. درآوردن نقش منفی سخت‌تر از کارکترهای مثبت است. دیالوگ‌ها در سینما و حتی تلویزیون باید دری باشد که از دهان بازیگر بیرون می‌آید. من همیشه یک بار متن را می‌خوانم و آن را‌تر و تازه مقابل دوربین بازی می‌کنم. این موضوع از روش‌هایی به حساب می‌آید که بازیگر خود را پیدا کند. به عنوان مثال، در مجموعه «به کجا چنین شتابان» من با قبول نقشی مثبت قرارداد بستم. با فوت مرحوم خسرو شکیبایی در آن زمان، عوامل فیلم دنبال بازیگر در نقش منفی برای جایگزین شکیبایی بودند. من حضور خودم را در این کارک‌تر به آن‌ها پیشنهاد دادم. کارکتری که مثل ریگ آدم می‌کشت و در برخی صحنه‌ها هم با زدن ویلون بالای سر کشته‌ها گریه می‌کرد.
با شعار نمی‌توان کار کرد
من از اول باید در حوزه موسیقی فعالیت می‌کردم. در یک مقطع طولانی به دلیل کار زیاد در سینما و تلویزیون از موسیقی دور شدم. در حال حاضر می‌خواهم فعالیت‌های خود را به شکل گزیده‌تر انجام دهم. هیچ جای دنیا به اندازه ایران جای حرف زدن در تلویزیون وجود ندارد. با شعار نمی‌توان کار کرد. اگر از شعار دور شویم به طور حتم موفق خواهیم بود.
Sorry. No data so far.