جنگنده‌های سوخوی ۲۵ نیروی هوایی سپاه با رهگیری یک هواپیمای بی‌سرنشین آمریکا و شلیک به آن، باز هم رو دستی مهم و ناگهانی به اقتدار نظامی امریکا زدند و دوباره نگاه‌ها به سمت تقابل پهپادهای متجاوز غربی و هوشمندی پدافندی ایران رفت.
اما این مدل پهپاد آمریکایی چگونه متولد و چطور توسط ایران رهگیری شده بود؟
در زمان جنگ ویتنام نیروی هوایی آمریکا پروازهای شناسایی فراوانی را بر فراز ویتنام شمالی به منظور عکس برداری و اطلاع پیدا کردن از وضعیت ارتش این کشور انجام داد. در طی این پرواز‌ها آمریکا شمار بسیار زیادی از جنگنده‌ها و خدمه خود را از دست داد. تلفات گسترده آمریکا در ویتنام در بحث خدمه هواپیماهای شناسایی، طراحان نظامی این کشور را مجبور کرد تا به سمت راهی بروند که حداقل از تلفات انسانی در این بخش بکاهند.
ظهور پرنده‌های بی‌سرنشین با قابلیت عکس برداری از مواضع دشمن پاسخی به این نیاز بود. پهپادهای اولیه عمدتا تنها قابلیت تهیه عکس از مناطق مختلف را داشتند. این عکس‌ها بایستی بعد از برگشت این پرنده‌ها از ماموریت از بدنه آن‌ها خارج و پس از ظهور مورد استفاده قرار می‌گرفت. اما با ظهور فناوری‌هایی همچون دوربین پیشرفته دیجیتال و همچنین بحث ارتباط ماهواره‌ای و انتقال زنده تصاویر به مرکز، این مشکل نیز حل شد.
در سال ۱۹۹۴ یکی از معروف‌ترین پهپادهای شناسایی جهان یعنی «پرودیتور» اولین پرواز خود را انجام داد. این پهپاد امروزه بیشتر به دلیل قتل عام هزاران زن و کودک به وسیله موشکهای هدایت شونده خود به شهرتی جهانی رسیده است اما باید گفت که این پهپاد در اصل یک مدل شناسایی بوده است.
نمونه رزمی پرودیتور
این پهپاد با طول ۸ متر و دهانه بال ۲۰ متر از یک موتور ملخی ۴ سیلندر با توان ۱۱۵ اسب بخار بهره می‌برد. این پهپاد می‌تواند با سرعتی در حدود ۱۶۵ کیلومتر بر ساعت پرواز کرده و به مدت ۱۳ ساعت بر روی یک هدف به پرواز ادامه دهد. برد پردیتور در حدود ۱۱۰۰ کیلومتر است و می‌تواند تا ارتفاع حدودا ۷ کیلومتری از سطح زمین اوج بگیرد. این پرنده توسط خدمه زمینی از فواصلی دور کنترل می‌شود.
با توجه به صحبتهای فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران که پهپاد متجاوز به آسمان ایران را مدل «MQ-۱» معرفی کرده می‌توان نگاهی به ویژگی‌های این پرنده بدون سرنشین داشت. تفاوت این مدل با مدلهای قبلی خانواده پردیتور این است که این پرنده می‌تواند علاوه بر تجهیزات مربوط به شناسایی، تسلیحاتی را نیز حمل کند. البته با توجه به گزارشهای موجود مشخص شده است که پهپاد آمریکایی متجاوز به حریم ایران غیر مسلح بوده و تنها به قصد عملیات جاسوسی به آسمان ایران نفوذ کرده است.
تجهیزات فوق مدرن جاسوسی روی پهپاد کشف شده
پردیتور از سالهای پایانی دهه ۹۰ میلادی پروازی‌های شناسایی خود را بر روی مناطقی مثل یوگسلاوی سابق آغاز کرد اما عمده عملیات‌های آن به سه کشور عراق، افغانستان و پاکستان در سالهای اخیر برمی گردد. این پهپاد اولین بار درسال ۲۰۰۱ میلادی به موشکهای ضد تانک هلفایر مجهز شده و تبدیل به اولین پهپاد مسلح جهان شد.
اما مهم‌ترین بخش پهپاد پردیتور، سامانه شناسایی و جاسوسی آن است. این پهپاد به دوربین‌های الکترواپتیک، فروسرخ و رادار روزنه برای شناسایی عوارض سطحی مجهز شده است. این دوربین‌ها به منظور تصویر برداری در شب و روز و کلیه شرایط مختلف آب و هوایی طراحی شدند. نکته مهم در مورد این دوربین‌ها این است که می‌توانند از فاصله‌ای در حدود ۱۲ کیلومتر بر روی هدفی به اندازه یک اتومبیل کوچک زوم کرده و آن را زیر نظر بگیرند.
دوربین‌های سری «DLTV» نصب شده بر روی پردیتور از لنزهایی با فاصله کانونی ۹۵۵ میلی متر بهره می‌برند و دو دوربین فروسرخ این پهپاد نیز با داشتن ۶ زاویه دید گوناکون از لنزهایی با فاصله کانونی بین ۱۹ تا ۵۶۰ میلی متر بهره می‌برند. این دوربین‌ها با توان زوم بالا هستند که به پرودیتور توان زوم تا حدود ۱۲ کیلومتر را می‌دهند.
این پهپاد می‌تواند به ارسال تصاویر زنده برای هر نقطه‌ای از جهان اقدام کند. برای نمونه می‌توان تصور کرد که همزمانی که این پهپاد آمریکایی به حریم هوایی ایران نفوذ کرده بوده است در حال پخش مستقیمی از جزیره خارک ایران برای مقامات آمریکایی بوده است. این قابلیت از آن جهت مهم است که حتی در صورت ساقط شدن پهپاد اطلاعات و تصاویر ضبط شده توسط پهپاد تا لحظه نابودی به مرکز مورد نظر ارسال شده و قابل استفاده است.
رادار روزنه به کار رفته بر روی پردیتور مدل «TESAR» ساخت شرکت نورثروپ گرومن است که توانایی تهیه تصاویری با کیفیت ۰. ۳۰۵ متر را از سطح زمین را دارد. بنا بر ادعای شرکت سازنده در صورتی که این رادار اقدام به تهیه تصویر از یک منطقه بیابانی را بکند و روز بعد نیز همان حرکت را در همان نقطه تکرار کند و شخصی از آن منطقه با یک خودرو عبور کرده باشد امکان شناسایی رد وی بر روی زمین به وسیله مقایسه دو تصویر گرفته شده وجود دارد.
به نظر می‌رسد بر همین اساس است که سردار حاجی‌زاده فرمانده هوافضای سپاه امروز اعلام کرد که استنباط ما این است که این پرنده علاوه بر اهداف نظامی جمع آوری اطلاعات از جزیره خارک و اطلاعات اقتصادی و مسائل نفتی و تردد نفتکش‌ها را رصد می‌کرد.
بر اساس نوع ماموریت می‌توان «پردیتور» را به تجهیزات دیگری همچون نشانه گذار لیزری برای انجام حملات بعدی با مهمات هدایت شونده، سامانه‌های جنگ الکترونیک و ضد جنگ الکترونیک و همچنین مسافت یاب‌های لیزری مجهز کرد.
نکته مهم دیگر توانایی پردیتور برای باقی ماندن بر روی یک محدوده است. این پهپاد می‌تواند به مدت ۲۴ ساعت و با سرعتی در حدود ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت بر فزار منطقه مورد نظر خود به پرواز پرداخته و به انجام ماموریت بپردازد. این پایایی بالا نیز از جمله مولفه‌های مهم در عملیات‌های شناسایی و جاسوسی می‌باشد.
نحوه شناسایی پریدیتور؛ یک اتفاق خوب و مهم
اما در اینجا باید به دونکته مهم دیگر نیز اشاره کرد. بحث اول هماهنگی عالی بین واحدهای رادار زمینی و جنگنده‌های سوخوی ۲۵ سپاه است. به طور کلی جنگنده‌های سوخوی۲۵ بر خلاف هواپیمایی مثل اف ۱۴، فاقد توانایی رهگیری و رزم هوایی هستند و برای پشتیبانی زمینی طراحی شدند و البته امکان اینکه خلبان ایرانی به صورت اتقاقی و به صورت تماس چشمی این پهپاد آمریکایی را شناسایی کرده باشد نیز تقریبا غیر ممکن است.
مهم‌ترین احتمال موجود در اینجا شناسایی این پرنده متجاوز توسط واحدهای راداری وسپس هدایت دقیق جنگنده ایرانی به سمت آن بوده است و احتمال ضعیف‌تر، تجهیز جنگنده‌های سپاه به رادارهای مدرن و جدید.
نکته قابل توجه دوم بحث محلی است که حادثه اخیر در آن رخ داده است؛ جزیره خارک به عنوان یکی از مهم‌ترین پایانه‌های نفتی ایران به نوعی یکی از اصلیترین شریان‌های اقتصادی کشور به شمار می‌رود که روزانه تعداد زیادی از نفتکشهای ایرانی و خارجی در آن پهلو می‌گیرند.
بنا به شواهد موجود به نظر می‌رسد که این پرنده متجاوز آمریکایی به منظور کسب اطلاعات از وضعیت حمل نقل دریایی در این منطقه و البته آمادگی دفاع هوایی ایران به این منطقه سرک کشیده بوده که خوشبختانه با پاسخ سریع مدافعان آسمان ایران رو به رو شده است. حال باید منتظر ماند و دید، باز هم جاسوس‌های نفتی آمریکا برای اطلاع از نحوه شکست خوردن تحریم‌ها، جرات حضور پهپادی در این منطقه مهم را دارند یا ترجیح می‌دهند از طریق بازوهای رسانه‌ای خود کسب اطلاع کنند.
البته‌ای کاش این خبر ابتدا توسط ایران اعلام می‌شد تا رسانه‌های غربی فرصت و جرات ابراز نظر در این باره را نکنند…
Sorry. No data so far.