«کِریمه» یک بار دیگر به محل نزاع غرب و شرق تبدیل شده است. روس‌ها خیال دست برداشتن از این جمهوری خودمختار را ندارند و غرب و در راس آن آمریکایی هم رویایی تسلط کامل بر اوکراین از جمله کریمه را در سر می‌پرورانند.
از بامداد پنجشنبه، ٨ اسفند (٢٧ فوریه)، کریمه حال و هوای متفاوتی را به خود گرفته است. اماکن دولتی از جمله پارلمان و ساختمان مقر کابینه محلی و فرودگاه این جمهوری خودمختار به تصرف افراد مسلح نا‌شناس درآمد.
در ابتدا به دلیل آنکه نظامیان مسلح مستقر در این اماکن، لباس‌هایشان هیچ آرم و علائمی نداشت شناسایی وابستگی آن‌ها آسان نبود.
در همین حال یکی از رهبران قومی تاتارهای کریمه در پیامی در فیسبوک خود نوشته بود که پارلمان و دفتر هیات دولت محلی به اشغال افراد اونیفورم پوشی در آمده که مشخص نیست به چه سازمان یا گروهی وابسته هستند.
با این حال اقدامات بعدی این نیروهای مسلح وابستگیشان را عیان کرد. ساعاتی پس از تصرف مراکز دولتی کریمه، افراد مسلح نا‌شناس، پرچم روسیه را بر فراز آن‌ها برافراشتند. از پنجشنبه نیروی‌های روسیه به طور کامل بر کریمه اوکراین مسلط شده‌اند.
کریمه شبه جزیره‌ای با موقعیت استراتژیک
کریمه، با نام رسمی جمهوری خودمختار کریمه، شبه‌جزیره‌ای در شمال ساحل دریای سیاه است. این منطقه بخشی از خاک اوکراین بوده و از نظر سیاسی منطقه‌ای خودمختار محسوب می‌شود و جدا از حکومت اوکراین دارای مجلس و دولت مستقل بوده و رئیس دولت نیز عضو هیئت وزیران اواکرین است.
مساحت این جمهوری، ۲۵٬۵۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن حدود ۲ میلیون و سیصدهزار نفر است که بیش از نیمی از آنان را روس تباران، حدود یک چهارم را اوکراینی‌ها و حدود دوازده درصد را تاتار‌ها تشکیل می‌دهند. پایتخت این جمهوری شهر سیمفروپول و بندر سواستوپول از مهم‌ترین شهرهای آن به شمار می‌رود.
پس از فروپاشی شوروی سابق و واگذاری مالکیت کریمه به اوکراین، این کشور موافقت کرد نیروی دریایی روسیه به استفاده از پایگاه دریایی شوروی سابق در کریمه ادامه دهد و در حال حاضر، بندر سواستوپول، مقر ناوگان روسیه در دریای سیاه است. بنابراین برای روس‌ها حفظ این پایگاه که اهمیت اشتراتژیک دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هر چند غرب از این خیال مسکو خشنود به نظر نمی‌رسد.
کریمه نقطه تلاقی غرب و شرق
کریمه نخستین بار نیست به محل نزاع غرب و شرق تبدیل می‌شود. این منطقه در دوره‌ای از تاریخ میزبان جنگی تاریخی میان دوطرف بود به جنگ کریمه مشهور شده است.
جنگ کریمه به جنگهای اکتبر ۱۸۵۳ تا فوریه ۱۸۵۶ گفته می‌شود که میان امپراتوری روسیه تزاری از یک سو و فرانسه، انگلیس، پادشاهی ساردینیا و امپراتوری عثمانی از سوی دیگر رخ داد.
نیکلای اول تزار روسیه که به «مرد بیمار اروپا» شهرت یافته بود بدون توجه به سیاست‌های بریتانیا و فرانسه نسبت به امپراتوری عثمانی به ناوگان خود دستور داد تا ناوگان دریایی عثمانی را در دریای سیاه نابود کند، آنگاه او ایالت‌های رومانیایی امپراتوری عثمانی را تصرف کرد.
ناپلئون سوم امپراتور فرانسه و دولت ملکه ویکتوریا بریتانیا با سلطان عثمانی همدردی کرده و برای نخستین بار از گذشته‌های بسیار دور در یک جنگ علیه کشور ثالث با یکدیگر متحد شدند و ناوگان دریایی خود را برای کمک به سلطان عثمانی به دریای سیاه اعزام کردند.
ناوگان دریایی فرانسه و بریتانیا ابتدا در سواحل رودخانه آلما بر قوای روسیه پیروز شده و سپس شهر سباستوپول که یک قلعه مستحکم نظامی بود را در روز ۲۶ سپتامبر سال ۱۸۵۴ میلادی در شبه جزیره کریمه محاصره کردند.
این جنگ که بیش از ۲ سال به طول انجامید با شکست خفت بار امپراتوری روسیه خاتمه یافت و روسیه ناگزیر شد از ادعاهای ارضی خود بر امپراتوری عثمانی دست بردارد.
حال پس از حدود دو قرن، روس‌ها باز هم این نقطه را به میدان نزاع خود با غرب انتخاب کرده‌اند. روس‌ها که نزاع در میدان کی یف را به رقیب واگذار کردند با انتخاب میدان نزاع جدید نشان دادند به سادگی قصد واگذاری میدان اوکراین به غرب را ندارند.
شطرنج آمریکا و روسیه در صفحه اوکراین
واشنگتن و مسکو بار دیگر در صفحه شطرنج تحولات اوکراین مقابل یکدیگر ایستاده‌اند. ایالات متحده، در حالی رئیس جمهور موقت اوکراین را به رسمیت شناخته است که روسیه می‌گوید، رئیس جمهور پیشین با کودتا برکنار شده است.
به عقیده بسیاری از ناظران درگیری و رویارویی مسکو و واشنگتن در این صفحه یادآور دوران جنگ سرد و نزاع روسیه و آمریکا در آن دوران است.
هر چند باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در ارتباط با برخی پیش بینی‌ها درباره تبدیل شدن اوکراین به زمین جنگ سرد میان واشنگتن و مسکو می‌گوید: «ارزیابی ما این نیست که به اوکراین به دید صفحه بازی شطرنج سیاسی دوران جنگ سرد بنگریم.»
با این حال واقعیت‌ها در صحنه می‌دانی تحولات اوکراین حکایتی متفاوت از آنچه رییس جمهور آمریکا می‌گوید را روایت می‌کند.
از نوامبر ۲۰۱۳ اوکراین به دلیل عدم امضای قرارداد تجاری با اتحادیه اروپا توسط ویکتور یانوکویج، رئیس جمهور پیشین این کشور، با درگیریهای مواجه شد.
درگیری‌ها از زمانی آغاز شد که رییس جمهور مخلوع اعلام کرد که در برابر دریافت وعده کمک مالی روسیه به مبلغ پانزده میلیارد دلار، تصمیم گرفته است به جای پیگیری سیاست تقویت روابط اقتصادی با اتحادیه اروپا، روابط تجاری اوکراین با روسیه را گسترش دهد.
این تصمیم به برگزاری تظاهرات اعتراضی منجر شد که تلفاتی را هم در پی داشت. در نهایت وضعیتی را در این کشور به وجود آورد که در آن دولت روس گرا در مقابل مخالفان غرب گرا تضعیف و در نهایت با حمایت‌های غرب سرنگون شد، آن هم در شرایطی که روسیه همزمان درگیر برگزاری المپیک سوچی بودند.
پس از سرنگونی دولت ویکتوریا یانوکویج، و آرام گرفتن نسبی کی یف، درگیری‌ها میان روس گرایان و غرب گریان در کریمه به اوج خود رسید. به طوری که چهارشنبه گذشته، بندر سیمفروپل، مرکز کریمه، شاهد درگیری خشونت‌آمیز بین تظاهرکنندگان طرفدار روسیه و مخالفان آنان، به خصوص فعالان سیاسی قوم تاتار بود.
با ادامه این تحولات، می‌توان این طور تفسیر کرد که میدان جنگ روسیه و غرب از کی یف به کریمه منتقل شده و مسکو درصدد است تا شکست خود در کی یف را در این منطقه خودمختار جبران کند.
در حالیکه برخی از مردم اوکراین، به خصوص ساکنان بخش‌های عمدتا روس زبان خواستار ارتباط نزدیک تجاری و سیاسی با روسیه هستند، برخی دیگر از شهروندان این کشور معتقدند که استقلال عمل و پیشرفت آتی کشورشان به ارتباط نزدیک‌تر با اروپای غربی بستگی دارد.
با تشدید درگیری‌ها در کریمه، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، واحدهای ارتش در غرب این کشور را به حالت آماده باش درآورده و دستور انجام مانور نظامی در این منطقه را صادر کرده است.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این مانور با شرکت یکصد و پنجاه هزار تن از نفرات ارتش روسیه، نود فروند هواپیما، هشتصد و هشتاد دستگاه تانک و هشتاد فروند کشتی جنگی از بعد از ظهر چهارشنبه آغاز شده و حدود یک هفته ادامه خواهد داشت.
وزارت دفاع روسیه گفته است که هدف از اجرای این مانور و صدور دستور آماده باش نظامی، آمادگی لازم برای دفاع از ناوگان دریایی روسیه در دریای سیاه مستقر در شبه جزیره کریمه است. در مقابل، کفیل ریاست جمهوری اوکراین هشدار داده است که هر اقدام نظامیان روسی خارج از محدوده پایگاه دریایی آنان در کریمه «تجاوز نظامی» تلقی خواهد شد.
آماده باش ارتش روسیه، که برخی منابع غربی آن را هشداری تهدیدآمیز علیه اوکراین توصیف کرده‌اند، واکنش تند مقامات آمریکایی را در پی داشت.
وزیر امور خارجه آمریکا، هشدار داد که هرگونه دخالت نظامی روسیه در اوکراین «اشتباهی جدی» خواهد بود. وی پیش‌تر خواستار احترام تمامی کشور‌ها به «تمامیت ارضی و حق حاکمیت» اوکراین شده بود.
«جان کری» در یک کنفرانس خبری با وزیر خارجه کلمبیا گفت به لاوروف درباره موضوع تصرف فرودگاه‌ها و خودروهای زرهی روسیه در اوکراین هشدار دادم.
کری گفت: «در حالی که به ما گفته شد که مسکو حاکمیت اوکراین را نقض نمی‌کند و قصدی برای انجام این کار ندارد، من تصریح کردم که در حال حاضر تنش‌ها به اندازه کافی زیاد هست و مهم است که همه کاملاً دقت کنند تا موقعیت را آشفته نکنند و پیامهای اشتباه نفرستند.»
با این حال این پیام اشتباه برای رییس جمهور اوکراین ارسال شده است. الکساندر تورچینوف، رییس جمهور موقت اوکراین، روز جمعه ۹ اسفندماه، روسیه را متهم کرده است با استقرار نیرو در شبه جزیره کریمه قصد تحریک کیف را دارد و می‌خواهد این کشور را وارد یک جنگ ناخواسته کند.
رییس جمهوری موقت اوکراین که در یک برنامه تلویزیونی صحبت می‌کرد، گفت قصد مسکو این است که دولت جدید را وادار کند تا به اقدامات تحریک آمیز واکنش نشان دهد و از این طریق شبه جزیره کریمه را تصرف کند.
الکساندر تورجینوف تصریح کرد که روسیه نقشه‌ای شبیه به آنچه در گرجستان انجام داد، برای اوکراین در سر می‌پروراند.
این در حالی است که رئیس دولت محلی این منطقه از رئیس‌جمهور روسیه درخواست کرده است تا در رسیدن به راهکاری برای صلح و آرامش در منطقه کمک کند.
سرگئی آکسیونف نخست وزیر شبه جزیره خود مختار کریمه با صدور بیانیه‌ای از «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه درخواست کمک کرد.
در این بیانیه با اعلام برعهده گرفتن کنترل واحدهای وزارت کشور، سازمان امنیت، نیرو‌ها ی مسلح و دیگر نیروهای حفظ امنیت و نیروهای جنگی خاطرنشان شد: از ˈولادیمیر پوتینˈ می‌خواهم برای کمک به صلح و آرامش منطقه جمهوری نیمه خودمختار کریمه کمک کند.
یک مقام کرملین اعلام کرد: روسیه درخواست کمک نخست وزیر منطقه خودمختار کریمه از ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه برای تامین امنیت این منطقه را بدون پاسخ نمی‌گذارد.
این در حالی است که باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا نسبت به تحرکات نظامی روسیه در کریمه به شدت ابراز نگرانی کرد.
اوباما جمعه بعد از ساعت پنج بعد از ظهر به وقت شرق آمریکا در سخنانی که از تلویزیون‌ها پخش شد گفت: «ما اکنون عمیقا نگران گزارش‌ها دایر بر تحرکات نظامی توسط فدراسیون روسیه در داخل اوکراین هستیم… هر گونه تخطی از حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اوکراین به شدت مایه بی‌ثباتی است که نه به نفع اوکراین است، نه روسیه، نه اروپا. این اقدام به معنی مداخله عمیق در مساله‌ای است که باید توسط مردم اوکراین تعیین شود.»
اوباما همچنین به روسیه چنین هشدار داد: «آمریکا همراه با جامعه بین المللی بر این موضع تاکید خواهد کرد که هرگونه دخالت نظامی در اوکراین هزینه خواهد داشت.»
رئیس جمهور آمریکا در مورد اینکه گام بعدی آمریکا چه خواهد بود فقط گفت که مقام‌های دولتش همچنان با متحدان اروپایی و همچنین روسیه در تماس مستقیم خواهند بود.
Sorry. No data so far.