ظریف: بازگشت‌پذیری تحریم‌ها یک مصالحه بود

محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در نشست کمیسیون ویژه بررسی برجام که عصر دیروز (یکشنبه) در مجلس شورای اسلامی برگزار شد، خطاب به اعضای این کمیسیون گفت: صالحی و سایر همکاران من به عموم سوالات شما پاسخ داده‌اند و حرف جدیدی ندارم، اما قصد داشتم درباره دغدغه مقام معظم رهبری که بعد از برجام چه می‌شود صحبت کنم.

وی به تشریح ۶ قطعنامه‌ای که شورای امنیت علیه ایران تصویب کرد، پرداخت.

وزیر خارحه ایران در خصوص اظهاراتی که گفته‌اند ایران استثنا است، عنوان کرد: ایران هفت سال است استثنا است.

ظریف خاطرنشان کرد: برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت در مورد کشور هدف مذاکره کردیم.

رئیس دستگاه دیپلماسی درباره قطعنامه ۲۲۳۱ گفت: با مذاکرات طولانی که آقایان عراقچی و روانچی زحمت آن را کشیدند و کار سنگینی انجام دادند و بنده هم در تعدادی از آن شرکت داشتم، توانستیم ماده ۴۱ از فصل هفت را خارج کنیم و این قطعنامه دیگر تحت فصل هفت نیست.

وی درباره بازگشت پذیری نیز اظهار داشت: بازگشت پذیری یک مصالحه‌ای بوده برای رفع تحریم‌ها. وگرنه طرف مقابل آمادگی برای رفع تحریم‌ها را نداشتند. آخرین پیشنهاد طرف غربی به دوستان تیم مذاکره کننده سابق در استانبول را مشاهده کنید بالاترین حد رفع تحریم‌ در برابر اقدامات اساسی ایران، رفع تحریم‌های نفتی بوده و یک کلمه درباره رفع تحریم‌های شورای امنیت در آخرین پیشنهاد غربی‌ها نبود. این سیاست ناگهان عوض نشد اصرار داشتند مرحله به مرحله تحریم‌ها را لغو می‌کنیم. برای اینکه با این روش مقابله شود سازوکاری را مورد توافق قرار دادیم که دست ما را باز بگذارد که اگر طرف مقابل به تعهداتش عمل نکند ما برنامه را به سرعت برگردانیم بدون اینکه متهم به نقض شویم.

ظریف ادامه داد: یکی از تصمیمات خوبی که باید اتخاذ کنیم این است که مجموعه جمهوری اسلامی این آمادگی را داشته باشد که ضمن اینکه وزارت خارجه، مجلس و همه دستگاه‌های نظام به طور جدی رصد کنند که طرف مقابل اقدام می‌کند یا خیر. ما تک تک همه موارد نقض را اعتراض کردیم حتی به آمانو نامه نوشتیم.

وی افزود: تمام موارد تک به تک رصد می‌شود. زمانی برجام اجرایی شود همه باید این موارد را رصد کنیم و شرایط ما باید به گونه‌ای باشد که اگر طرف مقابل نقض اساسی برجام را کرد، به سرعت برنامه خود را برگردانیم.

ظریف ادامه داد: برداشت ما این است که ما سریع‌تر از طرف مقابل می‌توانیم این کار (برگشت) را انجام دهیم.

وزیر خارجه در توضیح بیشتر گفت: تحریم‌هایی که علیه ایران اعمال شد یک شبه اعمال نشد، سالیان زیادی طول کشید تا این تحریم‌ها اعمال شد.

مذاکره کننده ارشد هسته‌ای به پروژه امنیتی سازی ایران اشاره کرد و گفت: کار زیادی در این زمینه صورت گرفت. بسیاری از مواردی که علیه ایران به خصوص در طول ۲ سال اخیر اعمال شد در هیچ یک از قوانین نیست؛ نه در قوانین اروپا، آمریکا و نه تحریم‌های شورای امنیت؛ بلکه کوهن به کشورهای مختلف می‌رفت و می‌گفت آیا حاضرید هزینه حثیتی رابطه با ایران را بپردازید؟ و کشورها به دلیل نگرانی آن هزینه‌ها، تحریم‌ها را اعمال می‌کردند.

وی درباره تحریم‌ها گفت: تحریم‌های شورای امنیت یک رشته تحریم‌های مرتبط با بحث اشاعه بوده و یکسری محدودیت‌های اقتصادی و بانکی و پولی. قرار ما این بود که تحریم‌های اقتصادی، بانکی و پولی فورا لغو شود که چنین هم شده است.

ظریف ادامه داد: در قطعنامه‌های ۱۷۳۷ و ۱۷۴۷ حتی آموزش دانشجویان ایرانی ممنوع بوده است. در قطعنامه ۱۷۴۷ هر گونه فروش اقلام نظامی به ایران ممنوع بود. اتفاقی که در قطعنامه ۲۲۳۱ و در ضمیمه آن افتاده این است که محدودیت‌هایی برای ایران اعمال می‌شود که ما این محدودیت‌ها را دوست نداریم.

وزیر خارجه اضافه کرد: آنچه باعث شد تحریم‌ها علیه ایران تاثیر بگذارد فضای ایران هراسی بود و ما توانستیم این فضا را برداریم بدون اینکه تحریم جدیدی علیه ایران اعمال شود.

رئیس دستگاه دیپلماسی همچنین خاطرنشان کرد: دوستان ما با همکاران اروپایی و آمریکایی در تماسند که قواعدی که نوشته می‌شود اطمینان حاصل کنیم، لغو تحریم‌ها معنادار است.

مذاکره کننده ارشد هسته‌ای گفت: شرایط برای بازیگری جمهوری اسلامی در منطقه فراهم شده است. در سفرهایم به منطقه، فضا برای بازیگری و کنشگری ایران فراهم شده و باید از این فضا بیشترین استفاده را کنیم.

ظریف ضمن قدردانی از مجلسی‌ها گفت: ضمن تشکر از شما به خاطر همه تلاشی که در زمینه آشنایی بیشتر و آشنا کردن مردم با جزییات برجام انجام دادید، معتقدیم با نگرشی به آینده باید دو اقدام صورت گیرد یکی اینکه اطمینان حاصل کنیم برجام به درستی اجرا می‌شود، علاوه بر آن از شرایط کنونی برای بهبود وضع اقتصاد کشور براساس مبانی اقتصاد مقاومتی استفاده کنیم و دیگر اینکه برای ایفای نقش مهم‌تر ایران در منطقه تلاش کنیم.

وی اضافه کرد: آن چیزی که رژیم صهیونیستی را بیش از همه نگران کرده ایفای همین نقش است و ما این توان را داریم که این نقش را ایفا کنیم و امروز همه این را از جمهوری اسلامی توقع دارند.

ظریف درباره قطعنامه ۲۲۳۱ که سؤال یکی از نمایندگان بود با بیان اینکه کل قطعنامه ۲۲۳۱ براساس ماده ۴۱ است، افزود: ما گناهی نکردیم که وارث شش قطعنامه تحریمی بودیم.

وی درباره متعهد بودن آمریکایی‌ها به عدم اجرای تحریم‌ها عنوان کرد: آمریکا متعهد به عدم اجرای تحریم‌ها به صورت دائمی است و اینکه بعد از ۸ سال لغو تحریم‌ها را به کنگره ارائه کند و ما هم بعد از ۸ سال پروتکل الحاقی را به مجلس ارائه کنیم. ما متعهدیم از الان تا ۸ سال دیگر پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا کنیم و آن هم تحریم‌ها را اعمال نمی‌کند تا هشت سال و بعد از هشت سال باید به کنگره ببرد و کنگره تصمیم بگیرد.

رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت درباره موضوع هسته‌ای ایران بر خلاف مقررات آژانس و … تحت فصل هفت منشور بوده است.

وی با بیان اینکه قاعده فصل هفتی با فصل هفتی می‌رود و راه دیگری برای برداشتن تحریم نیست، عنوان کرد: این اولین بار در تاریخ ملل متحد است که چنین اتفاقی می‌افتد برای دولت عراق ۱۰ سال بعد از سقوط صدام اتفاق افتاد، ولی برای ما الان اتفاق افتاده است.

*من قصد پاسخ به آقای جلیلی را ندارم/این بحث‌ها را به نفع کشور نمی‌دانم

مذاکره کننده ارشد هسته‌ای درباره اظهارات سعید جلیلی مذاکره کننده سابق درباره لغو تحریم‌ها و … و درخواست نعمتی یکی از نمایندگان درباره اینکه به صورت شفاف برای مردم این موارد را توضیح دهید، با بیان اینکه من قصد پاسخ به آقای دکتر جلیلی را ندارم، گفت: زمانی که ایشان مسئولیت پرونده هسته‌ای را داشتند هیچگاه، علی رغم اینکه قبلا مسئولیت داشتم و سفیر در سازمان ملل بودم حتی یک بار مصاحبه نکردم چون این بحث‌ها را به نفع کشور نمی‌دانم آن زمان با اینکه یکی از منتقدان جدی به روش‌های دوستان عزیز بودم، اگر تمام اسناد را بگردید یک بار از بنده مصاحبه‌ای نمی‌بینید و الان هم نمی‌خواهم این عادت را بشکنم.

وی توضیح داد: کل تحریم‌های اقتصادی، مالی و پولی اتحادیه اروپا از روز اجرا لغو می‌شود. کل تحریم‌های ایالات متحده بر شخصیت‌های غیر آمریکایی از روز اجرا، اجرای آن متوقف می‌شود علاوه بر آن آمریکا تحریم هواپیمایی را لغو می‌کند، مورد به مورد اجازه خرید هواپیما به ایران می‌دهد که ۳۵ سال است این تحریم بر گرده مردم ایران است. تحریم ناوگان هوایی لغو می‌شود به غیر از شرکت‌هایی که به دلایل دیگر مشمول تحریم بودند.

مذاکره کننده ارشد هسته‌ای در پاسخ به سؤال یکی از نمایندگان و همچنین کوثری درباره اینکه آدرس را بدهید گفت: شما مستندتان به یکی از برادران در هواپیمایی است. شما از آقای پرورش بپرسید. آن برادر که دیگر الان مسئولیت ندارد، هیچ نقشی در این زمینه نداشتند. شما بروید هواپیماهایی که بازسازی شد و سال‌ها خوابیده بود و الان پرواز می‌کند، را از نزدیک ببینید. یک نفر آمد در کمیسیون و صحبت‌هایی را مطرح کرد که خلاف واقع بود.

ظریف ادامه داد: تحریم‌های شرکت‌های آمریکایی خارج از آمریکا برداشته می‌شود و اجازه دارند تعامل کنند.

وی در پاسخ به اظهارات نمایندگان خطاب به آنها گفت: آیا دوستان دوست داشتند گروگان نتانیاهو شویم؟

رئیس دستگاه دیپلماسی درباره تحریم‌ها نیز اضافه کرد: کل قطعنامه‌های شورای امنیت برای اولین بار در تاریخ شورای امنیت، بدون یک لحظه اجرا لغو می‌شود.

وزیر خارجه خطاب به کسانی که می‌گویند همین توافق را دارند، با بیان اینکه پیشنهاد غرب در آلماتی دست ماست و می‌توانیم منتشر کنیم، از نمایندگان خواست که این پیشنهاد را مطالعه کنند و افزود: دوستانی که اینقدر صدا می‌کنند بدانند بحث‌های گذشته موجود است.

بذرپاش نیز در ادامه به دو قطعنامه‌ای که در زمان مسئولیت ظریف به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل وضع شده اشاره کرد و گفت که آیا تحریم‌های اولیه بر تحریم‌های ثانویه تاثیر نمی‌گذارند؟ که ظریف در این باره گفت: دو سالی که من سفیر بودم چه ربطی به تحریم‌های اولیه و ثانویه دارد؟ می‌خواهید بگویید دو قطعنامه زمان من تصویب شد، بله در آن زمان تصویب شد و بنده هیچ نقشی در تصویب و رد قطعنامه‌ها نداشتم.رسما می‌گفتند این بنده خدا سر کار است و الحمدالله سر کار بودم و مسئولیتی در آن زمینه ندارم.

وزیر خارجه درباره پایین آمدن شاخص اقتصادی که سؤال دیگر بذرپاش بود، عنوان کرد: اینکه شاخص اقتصادی آمده پایین به خاطر این است که اگر توافق ژنو نبود ببینید امروز کجا بودیم، اگر توافق ژنو نبود ببینید چقدر نفت می‌فروختیم، اگر این توافق نبود ببینید فروش نفت به خاطر سیاست‌هایی که از آن حمایت می کنید به صفر رسیده بود. اگر نبود را ببینید؛ نه اینکه حالا شده اینقدر، قیمت نفت آمده پایین چه ربطی به توافق ژنو و برجام دارد؟ آسمان ریسمون نکنیم.

ظریف خطاب به بذرپاش افزود: اگر شما می‌خواهید در کشور فضاسازی کنید با وصل موضوعات غیر نامربوط به هم نمی‌توانید.

وزیر خارجه درباره کاهش شاخص بورس که سؤال دیگر بذرپاش بود، گفت:‌ اینکه وضعیت بورس ما ناجور است به خاطر شرایطی است که ۸ سال بر این کشور تحمیل شد، پول مفت در اختیار برخی قرار گرفت، شرایط خراب شد و امروز وضع بورس خراب است و این به خاطر توافق نیست.

*پایین آمدن قیمت نفت را به برجام ربط می‌دهید

وی با بیان اینکه شما پایین آمدن قیمت نفت را به برجام ربط می‌دهید، اظهار داشت: اینها هیچ ربطی ندارد. ما صریح گفتیم کلیه تحریم‌های مالی، پولی و اقتصادی حذف می‌شود، ما نگفتیم تحریم‌های اشاعه‌ای حذف می‌شود، تحریم فلزات اساسی مرتبط با تحریم‌های اشاعه‌ای است با این تفاوت که تا حالا ممنوع بود، اما از امروز به بعد باید اجازه بگیرند. هر کس چنین چیزی را به ایران می‌فروخت می‌توانستند خودش را تحریم کنند ولی امروز از کمیسیون اجازه می‌گیرد.

وزیر خارجه دوباره خطاب به بذرپاش ادامه داد: فرمودید سوئیفت لغو نشده، سوئیفتی که شما اشاره می کنید مربوط به دو موسسه است که به دلیل تحریم‌های غیر هسته‌ای حذف شدند. وگرنه تحریمی روی سوئیفت برای بانک‌های عادی ما وجود نخواهد داشت.

وی گفت: خواهشم از دوستان این است که به آینده توجه کنید. وقتی یکی از دوستان ما می گوید هیچ آدم عاقلی در ایران سرمایه گذاری نمی‌کند. الان صف سرمایه‌گذاری در ایران شکل گرفته است. دولت‌های اروپایی که اینجا آمدند، همه از بیمه‌های سرمایه‌گذاری آدم آوردند و همه اعلام کردند آماده سرمایه‌گذاری درا یران است.

وی گفت: ما خودمان فضای کشور را برای سرمایه گذاری ناامن نکنیم. ما تصمیم سازان و تصمیم گیران این کشور هستیم، تصمیمات ما بر دنیا تاثیر می‌گذارد، اگر می‌خواهیم در کشورمان سرمایه‌گذاری شود باید کشور را آماده سرمایه پذیری نشان دهیم، باید بگوییم قصد داریم برجام را اجرا کنیم. بگوییم ایران کشوری بوده که تا حالا تعهداتش را اجرا کرده و از این به بعد هم تعهداتمان را اجرا می‌کنیم

ظریف اضافه کرد: منافع مقاومت این است که این فضایی که صهیونیست‌ها ایجاد کردند بشکنیم و با هم می‌توانیم بشکنیم.

وی خطاب به اعضای کمیسیون گفت: اگر برجام را ۵ بگیرید یا ۹۵ اگر به اندازه ۵ استفاده نکنید می‌شود صفر به اندازه ۹۵ هم استفاده نکنید می‌شود صفر؛ همه ما به عنوان یک مجموعه و افراد متعلق به یک نظام و کشور دست به دست هم دهیم، اگر ۵، ۱۵، ۲۰ یا ۹۰ است از همان استفاده کنیم؛ چرا که جای استفاده دارد.

ظریف افزود: اگر خودمان بگوییم که ایران امن‌ترین کشور برای سرمایه‌گذاری است، اگر این موانع برداشته شود دنیا به سمت ما می‌آید. مگر اینکه ما بگوییم کدام آدم عاقل می‌خواهد در ایران سرمایه گذاری کند، سرمایه‌گذار می‌گوید اینها چه کاسه‌ای زیر نیم کاسه‌شان است که می‌گویند آدم عاقل در ایران سرمایه‌گذاری نمی‌کند.