به سمت فاجعه اجتماعی و طلاق

دیدبان؛ آسیب‌های اجتماعی چند سالی مورد توجه بیشتری قرار گرفته است چرا که به طور خاص، بنیان خانواده را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. گزارش‌ها و آمارهای برخی مسؤولین حاکی از افزایش روند اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، زنان خیابانی، کودک آزاری، همسر آزاری و… است^۱. رهبر معظم انقلاب در حاشیه یکی دیدارهای خود با مسؤولین به اهمیت آسیب‌های اجتماعی اشاره کرده‌ و بیان داشته‌اند:

«آسیب‌های اجتماعی مانند آسیب‌های طبیعی‌اند؛ مانند زلزله که می‌تواند بنای خانه‌ها را تخریب کند، این آسیب‌ها بنیان خانواده و اجتماع را برهم می‌ریزد. اگر به موقع و به‌هنگام شناخته شود و یا پیشگیری شود، احتمال کاهش خسارت‌ها افزایش خواهد یافت. اما اگر نسبت به آن غفلت شود؛ خدای نکرده ممکن است بنای جامعه را متزلزل کند. درست است که ما در کشور در درجه‌ی اول مسأله اقتصاد را داریم و خود مشکلات اقتصادی هم [به عنوان] یکی از آن عوامل ریشه‌ای این مفاسد، مورد توجه ما است، لکن مسأله‌ی مفاسد اجتماعی با شرحی که در جلسه‌ی قبل داده شد، یکی از بیماری‌هایی است که هر روزی که بر آن بگذرد و علاج نشود، عمق بیشتری پیدا می‌کند و علاجش دشوارتر خواهد شد. لذا مسأله فوق‌العاده مهم است.» همچنین ایشان از مسؤولین خواستند مردم را عائله خود بدانند و برای حل آسیب‌های اجتماعی تلاش شبانه‌روزی انجام دهند و به اهمیت وظایف دولت، صداوسیما و سازمان تبلیغات اشاره کرده‌اند:

«اما در مقابل این عملیات جهادی و مقاوم‌سازی اجتماعی، نباید از عوامل مزاحم و ضد عملیات هم غفلت شود؛ مثلاً وقتی که ما در جشنواره فجرمان فیلم‌هایی نشان داده می‌شود که اصلاً سوق می‌دهد مردم را به سمت این مفاسد اجتماعی، در واقع فرهنگ‌سازی ضد این جهت را داریم انجام می‌دهیم؛ باید مراقبت بشود، باید به اینها توجه بشود.»^۲

یکی از آسیب‌های اجتماعی که در چندسال اخیر روند رو به رشدی داشته، طلاق بوده است. آمارها نشان می‌دهد، استان تهران بیشترین میزان طلاق و استان ایلام کمترین میزان طلاق را دارا است. در سال ۹۶ میزان طلاق‌های ثبت شده درتاریخ ایران بی‌سابقه بوده است. اوایل سال۹۷ مدیر‌کل دفتر مدیریت عملکرد بهزیستی کشور ضمن بیان اینکه طلاق ۶/۶ درصد رشد مثبت و ازدواج ۱۱درصد رشد منفی داشته است، گفت: «درصد تغییرات ازدواج در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵، ۱۱درصد رشد منفی داشته است؛ به عبارت دیگر تعداد ازدواج‌های ثبت شده در سال ۹۶ نسبت به سال ۹۵، ۱۱درصد کاهش یافته است.» آمارها نشان از روند افزایشی ازدواج  تا سال ۸۹ داشته و از این سال و با وجود ورود متولدین دهه ۶۰ به سنین ازدواج، سیر نزولی شکل گرفته و این وضعیت تا سال ۹۶ که براساس پیش‌بینی‌های جمعیتی بیشترین جوانان در سن ازدواج را در خود جای داده، ادامه داشته است.

سلمان خدادادی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس طی مصاحبه‌ای با خبرگزاری خانه ملت بیان کرد: «رشد ۶۷درصدی آمار طلاق در پایتخت زنگ خطری برای پایتخت نشینان است و افزایش آمار طلاق در پایتخت نشان از وجود ضعف در ساختار اجتماعی و سبک غلط زندگی بوده که بر این شهر حاکم شده است که ریشه آن نیز به انتخاب اشتباه زوج‌ها یا عدم سازش میان آنها برمی‌گردد و براساس آخرین آمار، در تهران تنها ۳۱ درصد جدایی‌ها به فقر مرتبط بوده است و بیشترین میزان طلاق در شمال شهر تهران به ویژه منطقه شمیرانات اتفاق افتاده که آمار ۶۷ درصدی را نشان می‌دهد. در حالی که اغلب این زوج‌ها از خانواده های برخوردار بوده اند.» خدادادی افزود: «بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی سازمان بهزیستی و معاونت اجتماعی وزارت کشور در بیشتر استان های کشور به غیر از پایتخت، آمار طلاق یا کاهش داشته یا متوقف شده است.»^۳

این آمارها نشان دهنده وجود معضلی بزرگ در آینده کشورمان است. با توجه به این آمار، مشکلات اقتصادی عامل اصلی طلاق نبوده و دسته ای از عوامل مرتبط با یکدیگر در شکل گیری وضعیت موجود دخیل هستند. عواملی همچون عدم شناخت، عدم تفاهم، تکراری شدن و دخالت خانواده ها. البته این نکته را نیز باید در نظر داشت که آمارهای طلاق موجود، آسیب‌هایی همچون اعتیاد، حاشیه‌نشینی و فقر، در افزایش طلاق و کاهش ازدواج مؤثر هستند؛ لازم به ذکر است که کاهش ازدواج نیز باعث پدیدار شدن ازدواج‌های سپید و در نتیجه سست شدن بنیان خانواده‌ها شده است. دولت ها باید با فراهم کردن تسهیلات ازدواج و افزایش آگاهی‌ خانواده‌ها، در راه ازدواج آسان قدم گذاشته و از آسیب های آن جلوگیری نمایند. قطعا با دست روی دست قرار دادن و شانه از زیر بار مسؤولیت خالی کردن به هر بهانه واهی، شاهد حل مسأله نخواهیم بود بلکه با آغوش باز به استقبال فاجعه خود ساخته خواهیم رفت.

۱٫ https://www.tabnak.ir/fa/news/810441

۲٫ farsi.khamenei.ir/speech-content?id=33134

۳٫ www.icana.ir/Fa/News/379255

۴٫ https://www.yjc.ir/fa/news/5616109

۵٫ www.jahannews.com/news/606586

۶٫ https://www.alef.ir/news/3970204052

۷٫ www.ettelaat.com/etiran/index.php/چرا-آمار-طلاق-جوانان-بالا-رفته-است؟/

۸٫ https://www.khabaronline.ir/news/531893

۹٫ https://www.jamaran.ir

۱۰٫ http://rotbe3.com/economic/social/divorce-statistics-in-the-provinces-of-iran/