شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۹ آذر ۶۳ با پیام امام خمینی (ره) بهصورت رسمی تأسیس شد.
مهم‌ترین اهداف این شورا از زمان تاسیس تاکنون، گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی، تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی از فضای فرهنگی جامعه، تحول دانشگاه‌ها، مدارس و مراکز فرهنگی و هنری براساس فرهنگ صحیح اسلامی، گسترش و تقویت هر چه بیشتر آن‌ها برای تربیت متخصصان متعهد، اسلام‌شناسان متخصص، مغزهای متفکر و وطن‌خواه، نیروهای فعال و ماهر، استادان، مربیان و معلمان معتقد به اسلام و استقلال کشور، تعمیم سواد، تقویت و بسط روح تفکر و علم‌آموزی و تحقیق و استفاده از دستاورد‌ها و تجارب مفید دانش بشری برای نیل به استقلال علمی و فرهنگی، حفظ و احیا و معرفی آثار و مآثر اسلامی و ملی و نشر افکار و آثار فرهنگی انقلاب اسلامی، ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای دیگر به ویژه با ملل اسلامی بوده است.
به طور کلی وظایفی محوله به شورای عالی انقلاب فرهنگی را می‌توان در ۳ حوزه سیاست‌گذاری، تدوین ضوابط و نظارت تقسیم‌بندی کرد؛ تهیه و تدوین سیاست‌ها و طرح‌های راهبردی کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی از جمله در حوزه‌های زنان، تبلیغات، اطلاع‌رسانی، چاپ و نشر، بی‌سوادی، دانشگاه‌ها، برقراری روابط علمی و پژوهشی و فرهنگی با سایر کشور‌ها، همکاری حوزه و دانشگاه، فعالیت‌های دینی و معنوی، تهاجم فرهنگی و سایر حوزه‌های فرهنگی مربوطه از جمله وظایف سیاست‌گذاری این شورا محسوب می‌شود.
همچنین تعیین ضوابط تأسیس مراکز علمی و آموزشی و نیز ضوابط گزینش مدیران و استادان و دانشجویان از دیگر وظایف این شورا است، ضمن اینکه بررسی و تحلیل شرایط فرهنگی ایران و جهان، بررسی الگوهای توسعه و پیامدهای فرهنگی آن، بررسی وضع فرهنگ و آموزش کشور و نیز نظارت بر اجرای مصوبات شورا از جمله وظایف نظارتی شورای عالی انقلاب فرهنگی محسوب می‌شود.
بر اساس این گزارش، اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به دو دسته اعضای حقیقی و حقوقی تقسیم می‌شوند که در حال حاضر محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهوری به عنوان رئیس شورا، آیت‌الله صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضائیه، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، سید عزت‌الله ضرغامی رئیس سازمان صدا و سیما، سید مهدی خاموشی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، کبری خزعلی رئیس شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، عبدالله جاسبی رئیس دانشگاه آزاد، غلامعلی حداد عادل رئیس کمسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، علی عباسپور تهرانی فرد رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، حسینعلی شهریاری رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، کامران دانشجو وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، محمد محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، محمدحسین یادگاری رئیس جهاد دانشگاهی، حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش و محمد عزیزی معاون برنامه‌ریزی و راهبردی ریاست جمهوری از اعضای حقوقی این شورا هستند.
همچنین علی لاریجانی، محمدرضا مخبر دزفولی، محمدعلی کی‌نژاد، محسن قمی، احمد جنتی، غلامعلی حداد عادل، علی‌اکبر رشاد، احمد احمدی، علیرضا صدر حسینی، حسن حبیبی، علی‌اکبر ولایتی، ایرج فاضل، علی شریعتمداری، رضا داوری اردکانی، حسن رحیم‌پور ازغدی، مهدی گلشنی، میرحسین موسوی، محمدرضا عارف، صادق واعظ‌زاده، منصور کبگانیان، حسین کچوئیان و محمود محمدی عراقی به عنوان اعضای حقیقی این شورا شناخته می‌شوند.
این اعضا که بر اساس حکم رهبر معظم انقلاب در اردیبهشت ۱۳۸۶ برای ماموریتی ۳ ساله انتخاب و معرفی شده بودند، در حال حاضر در پایان دوره ماموریت خود هستند، یعنی شورای عالی انقلاب فرهنگی اکنون در انتظار حکم اعضای جدید خود است و در همین زمینه اخبار متعددی از ایجاد تغییرات جدید در ترکیب اعضای این شورا به گوش می‌رسد.
بر اساس این گزارش، قرار است ترکیب جدید اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی بعد از تغییر ساحتار این شورا معرفی شود، ضمن اینکه در میان اعضای جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی تعدادی از شخصیت‌های برجسته علمی و فرهنگی به عنوان عضو افتخاری و بدون حق رأی حضور خواهند داشت که به نظر می‌رسد حضور چنین افرادی علاوه بر افزودن به غنای مباحث مطروحه در شورا، کمک شایانی در تصمیم‌سازی‌های آتی شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد داشت.
با این حال در طی سال‌ها و ماه‌های گذشته اخبار مختلفی از کم‌کاری و حضور کم‌رنگ برخی از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسات این شورا به گوش می‌رسید؛ در همین زمینه برخی اعضا چون علیرضا صدر حسینی و احمد احمدی در اکثر جلسات یک سال گذشته شورا حضور نداشته و عملا تنها نامشان در میان اعضای شورا وجود دارد.
حسن حبیبی هم یکی دیگر از اعضای این شورا است که البته به دلیل کسالت و بیماری چندین ماه در بیمارستان بستری بود و اکنون نیز به سختی توان حرکت دارد.
برخی از اعضای دیگر نیز به دلایلی چون مشعله زیاد و مسئولیت‌های متعدد اجرایی، عملا فرصتی برای حضور در جلسات شورا نداشته و حتی اگر در جلسات هم حاضر شوند، تنها یک حضور فیزیکی بوده که تاثیری در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های شورا نداشته است.
البته استعفای حسن رحیم‌پور ازغدی از شورای عالی انقلاب فرهنگی که به گفته یک منبع آگاه به دلیل همین مشغله فراوان کاری بوده است، در هفته‌های گذشته واکنش‌های رسانه‌ای زیادی در کشور به دنبال داشت، هرچند که هنوز پذیرش یا عدم پذیرش استعفای رحیم‌پور ازغدی اعلام نشده است.
در کنار این مسائل باید یادآوری کرد که شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۱۳ آبان سال جاری، بنا به پیشنهاد کمیسیون مشورتی این شورا، موادی از اساسنامه فرهنگستان‌های هنر، علوم، علوم پزشکی و زبان و ادب فارسی را اصلاح کرد تا بر اساس آن افراد پیشنهادی برای عضویت در فرهنگستان‌ها به معرفی اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی و یا خود فرهنگستان مربوط و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی براساس ضوابط و معیارهای علمی مصوب انتخاب شوند.
پس از این اصلاح اساسنامه، اولین گام با تغییر رئیس فرهنگستان علوم پزشکی برداشته شد و محمدرضا مرندی با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه ۱۷ آذر ماه، به جای ایرج فاضل در ریاست این فرهنگستان جای گرفت، میرحسین موسوی نیز بر همین اساس ریاست از فرهنگستان هنر برکنار شد و جای خود را به علی معلم دامغانی داد.
بر اساس این گزارش، به جز ایرج فاضل و میرحسین موسوی که با برکناری از ریاست فرهنگستان‌های علوم پزشکی و هنر، عملا در جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی حاضر نمی‌شوند، غیبت برخی از دیگر اعضای این شورا همراه با شائبه‌ها و مباحث مختلفی بوده است، اما با توجه به کم‌کاری برخی از این اعضا و اخباری که در خصوص تغییر ساختار شورای عالی انقلاب فرهنگی و احتمال عدم حضور آن‌ها در ترکیب جدید به گوش می‌رسد، به نظر می‌رسد که این افراد پیش دستی کرده و خود زمینه‌های خروجشان از ترکیب این شورا را فراهم می‌کنند.
یادآور می‌شود که محمدرضا مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز در در اردوی جهاد اکبر۹ اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه‌های سراسر کشور که در مشهد مقدس برگزار شد، در پاسخ به پرسشی در خصوص عملکرد شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه بنده مسئول فراز و فرود شورا نیستم که بگویم در این سی سال گذشته اگر کمبود و کاستی بوده است ما باید پاسخگو باشیم، اظهار داشت: ما هم مطالباتی داشتیم و بنده برای این مطالبه ۴ سال است که دبیر شورا شده‌ام اما این را می‌خواهم بگویم که از لحاظ علمی و آموزش و تحقیق ما توانستیم مقداری سازماندهی کنیم.
وی با بیان اینکه ترکیب شورا مورد نظر رهبر معظم انقلاب است، افزود: سال گذشته برخی از دوستان پیشنهاد کردند که ترکیب شورا تغییر کند و رهبری فرمودند؛ خیر و دلایلی برای آن ذکر فرمودند و تاکید داشتند که «این را ببرید کارآمدترش کنید.»
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی یادآور شد: در سال ۸۴ که بنده دبیر شورای انقلاب فرهنگی شدم، در دیدار با رهبری، ایشان فرمودند که بهترین آدم‌هایی که می‌شناختم را در این شورا قرار داده‌ام و آقا سال ۸۶ هم همین را گفتند.
مخبر دزفولی با بیان اینکه من و دوستانم جزو منتقدین بودیم و اعتقاد داشتیم باید تحولاتی ایجاد شود، گفت: ممکن است از خود بنده هم بپرسید که این ساختار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ و بنده هم ایراداتی بگیرم اما در صحنه عمل باید گفت، اختیارات لازم در اختیار شورا نیست.
وی اضافه کرد: به طور مثال مجلس استیضاح و تصویب بودجه‌های سالانه را در اختیار دارد و هرگاه دولت‌ها و سازمان‌های اجتماعی به درستی عمل نکنند، می‌تواند جلوی این کار را بگیرد اما چنین اختیاراتی در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیست.
وی در ادامه سخنان خود با بیان اینکه ۴ سال قبل مقام معظم رهبری پیوستی داشتند که رسانه‌ای نشد و محرمانه بود، ابلاغش به بنده هم هشت بند داشت، اظهار داشت: یکی از بندهای این ابلاغیه دارای سه مسئولیت اصلی شامل نقشه علمی کشور، مهندسی فرهنگی و تحول و نوسازی نظام آموزشی است و در بندهای دیگر موارد دیگری را هم فرموده بودند.
مخبر دزفولی افزود: نقشه علمی کشور در حال حاضر که بنده با شما صحبت می‌کنم، تمام شده است و در اختیار رئیس جمهور قرار گرفته و اکنون ابلاغ می‌شود.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: حضرت آقا در سال ۸۶ ضمن تشکر از اعضا با اشاره به مسئولیت سنگین شورا فرمودند «از زحمات دوستان عزیز تشکر می‌کنم، مسئولیت سنگینی را بر دوش گرفته‌اید، خوشبختانه شورا در ادای این مسئولیت آن طور که احساس می‌شود جدی است… آن مرکزی که شما دنبالش می‌گردید همین جاست، ما جای دیگری نداریم، نمی‌توانیم هم جای دیگری درست کنیم؛ همین جا را به شکل کامل فعال کنید که البته الآن خوشبختانه شورا از گذشته فعال‌تر است و در همان جهتی که مورد نظر هست تصمیم‌گیری می‌کند.»
مخبر دزفولی گفت: من نمی‌گویم ما توانستیم تمام صحبت‌های آقا را انجام دهیم؛ حتما نقص داریم، حتما نسبت به آن چیزی که ایشان در نظرشان است فاصله داریم اما ما در آن جهت حرکت می‌کنیم.
دبیر شوای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: این اشکال است؛ مثلا وقتی ما طرح پیوست فرهنگی را تهیه می‌کنیم چندین ماه باید منتظر باشیم که جلسه ۲ هفته یکبار تشکیل شود؛ همین نقشه علمی کشور از اول سال ۸۹ تا اواخر آبان سال ۸۹ هر ۲ هفته در آن موقعیت هر هفته برگزار می‌شد اما این کافی نیست.
مخبر دزفولی با بیان اینکه اگر قرار است این شورا ستاد فرمان فرهنگی و علمی کشور باشد باید جلسات هفته‌ای ۲ یا ۳ مرتبه و به صورت مستمر برگزار شود، خاظرنشان کرد: ما در ستاد و در دبیرخانه کار کار‌شناسی فراوان انجام می‌دهیم و امکان آن نیست که ۲ هفته یکبار موضوعی در دستور کار قرار بگیرد.
وی در پایان با بیان اینکه دبیرخانه شورا اسناد مهم و تأثیرگذار حوزه علم و فرهنگ کشور را آماده کرده است، گفت: تصور شما از شورای عالی انقلاب فرهنگی اجرا کردن که نیست؛ این نهاد، نهادی سیاست گذار است؛ بنا هم بر این نیست که کارهایی که در وزارت علوم انجام می‌شود را ما نیز انجام دهیم، یا در هر یک از وزارتخانه‌های دیگر؛ ما صرفا می‌توانیم سیاستی را ابلاغ و آن را پیگیری کنیم.
Sorry. No data so far.