آسیب‌شناسی از اردوهای راهیان نور

۱- نگاه و نگرش کمی به مسئله
تلاش بر افزایش حجم بازدیدکنندگان و اینکه هر چه زائر بیشتر، بهتر و در نتیجه تاثیرگذاری روی مخاطب را به خاک و سنگ شلمچه بسپاریم. این نگاه کمی کاملا آسیب­‌زاست در حالی که اردوی راهیان کاملا کیفی است و با حجم اصلا تناسب ندارد.

۲- فقدان بصیرت و آگاهی و حاکمیت احساس
ملاک تاثیرپذیری احساسی است، تاثیر احساسی به سرعتی که می‌­آید، به‌‌ همان سرعت از بین می‌­رود. در حالی که این اردو‌ها باید بهانه­ای باشند برای حرکت زائر (یا مخاطب) به سمت کسب بصیرت و آگاهی در آن زمینه مورد نظر. ما باید زائر را بیاوریم در منطقه ـ یعنی محل جنگی سابق ـ و در واقع او را کنجکاو و علاقه­مند کنیم که برود در مورد ارزش­های دفاع مقدس ـ که ارزشهای انسانی و الهی هستند ـ مطلب بخواند، یاد بگیرد و متخلق بشود به آن ارزش­‌ها. آن ارزش­‌ها را به رفتار تبدیل کند. یعنی ما می‌­خواهیم یک فرآیند هنجارسازی شکل دهیم.

به چه معنا؟ به این معنا که ما آن هنجارهای دفاع مقدس را هنجارهای مطلوبی می‌­دانیم. مثلا حفاظت از بیت­المال، فداکاری، گذشت، تقدم منافع اعتقادی بر منافع فردی، نظم­ پذیری، حوصله، استقامت. مطلوب ما آن است که یک عده­ای بیایند در محیطی که روزگاری عرصه دفاع مقدس بوده است. با این هنجار‌ها آشنا شوند و این‌ها را تبدیل به رفتار کنند در سطح جامعه.

این اتفاق با بصیرت و آگاهی رخ می‌­دهد و نه با احساس؛ در حالی که اردوهای ما همه احساس محورند؛ یعنی تلاش بر این شده که بیشترین تاثیرات احساسی روی مخاطب گذاشته شود. البته یادمان نرود که در این سه، چهار روز اردو، قرار نیست مخاطبین تغذیه فکری شوند؛ چون امکانش وجود ندارد، ما می‌­خواهیم که (زائر) علاقه‌مند و کنجکاو بشود و برود یاد بگیرد؛ نه اینکه این سه چهار روز تمام خلأهای سالانه­اش را پر کند.

۳- بهره گیری از اطلاعات ضعیف، غلط، ناقص و ناکارآمد
علت این مسئله، احساس و گریه محور بودن است. چون قرار است مخاطب تاثیر احساسی بپذیرد، پس ما از هر راهی که بشود احساس او را تحریک کرد استفاده می‌­کنیم. خود بنده بعضا شاهد بوده­‌ا‌‌م که اطلاعاتی به مخاطب داده می‌­شود که این اطلاعات به لحاظ نظامی و منطقی اصلا صحیح نمی‌­باشد و معنی ندارد و وقتی درباره­‌ی سندش می‌­پرسیم؛ سندی وجود ندارد. ما هنوز ندیده­‌ا‌‌یم که راوی­ای مستند حرف بزند. خیلی استثنا داریم.

یک نوع راویانی وجود دارند که راویان نظامی هستند. راویان نظامی، روایتشان هیچ ارزشی (برای اردو) ندارد؛ اطلاعات آن‌ها به درد دانشگاه جنگ و دانشگاه نظامی می‌­خورد. راوی نظامی Guide Tourist است. یعنی یک عده راوی که سن و سال آن‌ها عمدتا به جنگ نمی‌­خورد تربیت شده‌­اند و چون در جبهه حضور نداشته­‌اند، اصلا درکی از جبهه ندارند. اطلاعاتی می‌­دهند از جنس معارف جنگ که به درد دانشگاه جنگ می‌­خورد. این اطلاعات، البته حس کنجکاوی مخاطب را ارضا می‌­کند؛ اما هیچ نسبتی با آن تاثیر واقعی که ما می‌­خواهیم از اردوی راهیان نور گرفته بشود، ندارد ـ بحث انتقال ارزش­‌ها ـ. این اطلاعات داشتنش خوب است اما هیچ فایده­ای ندارد، مفید نیست، مگر برای کسانی که می‌­خواهند دانش نظامیشان تقویت بشود و نسبت به این مسائل کنجکاو هستند.