پنج‌شنبه 10 مارس 11 | 18:19

از درگیری با نماینده انگلیس تا گرو گذاشتن عبا؛ همه برای خرید کتاب!

آیت‌الله مرعشى با انجام نماز و روزه استیجارى، حذف یک وعده غذاى روزانه، کاستن بخشى از مخارج زندگى و کار شبانه در کارگاههاى برنج‌کوبى در نجف‌اشرف ـ پس از فراغت از درس و بحث، و با انگیزه و عشق سرشار به جمع‌آورى میراث و ذخایر اسلامى و فائق آمدن بر مشکلات و شکنجه‌هاى روحى، که در مسیر این هدف مقدس قرار داشت ـ سرانجام به مجموعه‌اى نفیس از نسخه‌هاى خطى و کتابهاى چاپى نایاب دست یازید.


تریبون مستضعفین- حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در متنی که صبح امروز – پنج شنبه – در جمع اعضای کنگره بین‌المللی آیت‌الله مرعشی نجفی توسط توسط حجت‌الاسلام والمسلمين سيد محمد سعيدی، امام جمعه قم قرائت شد، ضمن تجلیل از این عالم بزرگ شیعی یکی از تفاوت‌هایی آیت‌الله مرعشی نجفی با معمول و متعارف مراجع را مسئله انس با کتاب و کتاب‎‌شناسی و نسخه‏‌شناسی دانستند و به کتابخانه ایشان اشاره و تأکید کردند: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی نشانه‌ای از اهمیت و عظمت میراث مکتوب ماست که روز به روز گسترده‌تر شود. در ادامه به چگونگی شکل گیری هسته‌ی اولیه این کتابخانه و اشتیاق زاید الوصف ایشان برای جمع آوری نسخ خطی و کتاب‌های متنوع آن اشاره می‌کنیم:

هسته اولیه کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی هنگامى که مؤسس بزرگوار کتابخانه در نجف‌اشرف به تحصیل اشتغال داشتند شکل‌گرفته است. در آن روزگار ارزش و اهمیت میراث اسلامى بر همگان روشن نبود. ایشان نخست فهرستى از کتابهاى ارزشمند خطى و چاپى نادر را که در کمتر کتابخانه‌اى یافت می‌شد تهیه کرد؛ به امید آنکه بتواند به تدریج آن‌ها را به دست آورد.

عدم تمکن مالى و رقیبان قدرتمندى که میراث فرهنگى اسلامى را از کشورهاى اسلامى خارج مى‌ساختند، دو مشکل اساسى بر سر راه ایشان بود. حتى روزى بر سر خرید یک نسخه خطى با نماینده کنسول انگلیس در عراق درگیر شد و شبى را در زندان سپرى نمود.

آیت‌الله مرعشى با انجام نماز و روزه استیجارى، حذف یک وعده غذاى روزانه، کاستن بخشى از مخارج زندگى و کار شبانه در کارگاههاى برنج‌کوبى در نجف‌اشرف ـ پس از فراغت از درس و بحث، و با انگیزه و عشق سرشار به جمع‌آورى میراث و ذخایر اسلامى و فائق آمدن بر مشکلات و شکنجه‌هاى روحى، که در مسیر این هدف مقدس قرار داشت ـ سرانجام به مجموعه‌اى نفیس از نسخه‌هاى خطى و کتابهاى چاپى نایاب دست یازید.

هنگامى که ایشان طلبه بود و در نجف‌اشرف با شهریه‌اى اندک زندگى می‌کرد، بار‌ها اتفاق مى‌افتاد که ترجیح مى‌داد با این مبلغ کم نیز کتاب بخرد. روزى هم پس از تحمل گرسنگى چند روزه با پول ناچیزشان کتابى خریده و آن را در آغوش گرفته بودند که ناگاه بر زمین مى‌افتند، لیکن همچنان کتاب را در آغوش خود مى‌فشرده‌اند.

گاه با گرو گذاشتن عبا و قبا و یا دیگر لباس‌هایشان کتاب تهیه می‌کردند. این همه، گویاى اشتیاق زایدالوصف آن بزرگوار به تهیه کتب پیشینیان و مطالعه و پژوهش و سپس به یادگار گذاشتن آن‌ها براى دیگر طالبان علم است.

با مهاجرت ایشان از عراق به ایران در سال ١٣۴٢ق، مجموعه‌هاى فراهم شده نیز به ایران انتقال یافت و در منزل شخصى خویش به نگاهدارى از آن‌ها پرداخت؛ و به جمع‌آورى دیگر نسخه‌هاى نفیس همّت گمارد. در‌‌ همان دوران استادان مشهور دانشگاه به قم مى‌آمدند و از نسخه‌هاى نفیس موجود در منزل ایشان ـ که در هیچ کتابخانه‌اى یافت نمى‌شد ـ بهره مى‌گرفتند. شیخ آقا‌بزرگ تهرانى در تألیف الذریعة، از کتابخانه معظم‌له بیشترین بهره را برده و در جاى‌جاى این اثر از ایشان یاد مى‌کند.

جمع‌آورى تدریجى کتاب‌ها و استقرار آن‌ها در چند اتاق در منزل، ایشان را با ضیق مکان مواجه ساخت. از این‌رو، نخست ٢٧٨ نسخه خطى نفیس را، که بیشتر به فارسى بودند، به کتابخانه دانشکده معقول و منقول دانشگاه تهران اهدا نمود، که در مقدمه جلد اول فهرست نسخه‌هاى خطى آن کتابخانه بدان اشاره شده است. سپس شمار بسیارى از نسخه‌هاى خطى و چاپى دیگر خود را به کتابخانه‌هاى آستان قدس رضوى در مشهد مقدس، آستانه حضرت معصومه (ع) در قم، آستانه حضرت شاه‌چراغ در شیراز، آستانه حضرت عبدالعظیم در شهر رى و مدرسه فیضیه در قم هدیه کردند، که مجموعاً به هزاران جلد مى‌رسد.

مرحله دوم آیتالله مرعشى پس از تأسیس یکى از چهار مدرسه علمى بزرگ در قم، به نام مدرسه مرعشیه، در سال ١٣٨۵ق/١٩۶۵م نخست کتابخانه کوچکى در دو اتاق مدرسه مزبور پى‌افکند. آن‌گاه در سوم شعبان‌‌ همان سال، مطابق١٣۴۴ خورشیدى، با انتقال مجموعه‌اى از کتابهاى چاپى و بخشى از نسخه‌هاى خطى به طبقه سوم مدرسه مرعشیه، با حضور معظم‌له و بسیارى از علما و مدرسان حوزه علمیه قم ـ کتابخانه جدید گشایش یافت.

ثبت نظر

نام:
رایانامه: (اختیاری)

متن:

پربازدیدترین

Sorry. No data so far.

پربحث‌ترین

Sorry. No data so far.