چهارشنبه 25 می 11 | 09:33

به یاد محمد جهان آرا؛ نغمه غمگینی که شادی‌آفرین است

جواد عزیزی از همرزمان شهید جهان‌آرا به دلیل علاقه بسیاری که به فرمانده‌اش داشت، تصمیم می‌گیرد نوحه‌ای برای یادبود فرمانده دلاورش بسراید. «ممد نبودی ببینی شهر آزاد گشته/ خون یارانت پر ثمر گشته.»


سرود «ممد نبودی ببینی» یکی از ماندگار‌ترین نغمه‌های حماسی است که برخلاف شعر حزن‌انگیزی که دارد همواره شور و شادی به خاطر می‌آورد.

سرداران بسیاری در دوران جنگ حضور داشتند و حماسه‌آفرینی‌های بسیاری به وجود آوردند. در این میان یاد و خاطره شهید محمدعلی جهان‌آرا سردار خرمشهری، به واسطه سرود ماندگار «ممد نبودی» دلنشین و خاطره‌انگیز است.

جهان‌آرا پس از سقوط خرمشهر به سپاه اهواز منتقل می‌شود و در عملیات شکستن محاصره آبادان نقش فعالی ایفا می‌کند. وی به همراه همرزمان‌اش در مقابل هجوم دشمن ایستادگی می‌کند تا اینکه هشت ماه پیش از آزادی غرورآفرین زادگاهش، ۷ مهر ۱۳۶۰ در سانحه سقوط هواپیمای C۱۳۰ اهواز – تهران در منطقه کهریزک به شهادت می‌رسد.

پس از این حادثه دلخراش یاران جهان‌آرا به پایمردی‌هایشان ادامه می‌دهند تا اینکه سوم خردادماه خرمشهر را آزاد کردند. جواد عزیزی از همرزمان شهید جهان‌آرا به دلیل علاقه بسیاری که به فرمانده‌اش داشت، تصمیم می‌گیرد نوحه‌ای برای یادبود فرمانده دلاورش بسراید. «ممد نبودی ببینی شهر آزاد گشته/ خون یارانت پر ثمر گشته.» این شعر در راه خرمشهر به تهران به تکامل می‌رسد. چندی بعد این نوحه به حسین فخری از مداحان جنوبی و عضو سپاه جنوب داده می‌شود که برای نخستین بار خوانده می‌شود. سپس غلامعلی کویتی‌پور این نوحه را در تلویزیون می‌خواند و برای همیشه ماندگار می‌شود.

علاوه بر شرایط محیطی و اجتماعی حاکم بر زمانی که این نوحه یا سرود پخش شد، جنبه‌های موسیقایی این سرود نیز بر ماندگاری‌اش تاثیر گذاشت. ساختار فواصل این سرود در موسیقی ایرانی جالب و کم‌نظیر است. اینگونه آهنگ‌ها، نغمات دودانگی هستند زیرا چارچوب آن‌ها در گستره دو دانگ موسیقایی گنجانده می‌شود. این در حالی است که بسیاری نغمات و گوشه‌های موسیقی ایرانی در محدوده یک دانگ یعنی چهار یا پنج نت نواخته می‌شوند.

البته اصل ملودی «ممد نبودی» متعلق به یک نوحه بوشهری است. بوشهری‌ها و علاقه‌مندان موسیقی بوشهر این نوحه معروف را بار‌ها با صدای زنده‌یاد جهانبخش کردی‌زاده (بخشو) شنیده‌اند.
کردی‌زاده نوحه «لیلا بگفتا‌ای شه لب تشنه‌کامان» را با‌‌ همان ملودی در فیلم مستند «اربعین» ساخته ناصر تقوایی اجرا کرده است.

ثبت نظر

نام:
رایانامه: (اختیاری)

متن:

پربازدیدترین

Sorry. No data so far.

پربحث‌ترین

Sorry. No data so far.