محمد مهدی عبدالله زاده- کتاب «یکشنبه آخر» خاطرات خودنوشت خواهر معصومۀ رامهرمزی می‌باشد که رتبه دوم کتاب خاطرات دفاع مقدس را در نهمین دورۀ انتخاب کتاب سال دفاع مقدس به خود اختصاص داد. آن را سورۀ مهر در۲۳۰ صفحه منتشر کرده است.
معصومه رامهرمزی یکی از امدادگران دوران دفاع مقدس است که از سال ۱۳۵۹ و در سن ۱۴ سالگی به عنوان امدادگر، از پشتیبانی هلال‌احمر جنوب به جبهه‌های حق علیه باطل اعزام شد. دختری که علیرغم محدودیتهای بسیار توانست، حضوری پر رنگ در دفاع مقدس داشته باشد.
رامهرمزی که درطول جنگ به صورت متفرقه موفق به اخذ دیپلم شده بود، یک سال بعد از اتمام جنگ تحمیلی یعنی در سال ۱۳۶۸ در دانشگاه شهید چمران اهواز در رشته معارف و الهیات اسلامی به تحصیل پرداخت و پس از آن مدرک کار‌شناسی ارشد خود را در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه آزاد تهران مرکز دریافت کرد.
مدت ۱۶ سال است که به تدریس و نویسندگی کتاب و مقاله، مشغول است و تا به حال چندین کتاب از خاطراتش درباره روزهای اولیه جنگ را منتشر نموده است؛ همچون «یکشنبه آخر»، «اسماعیل»، «راز درخت کاج» و «بر بال ملائک» که دست نوشته‌های وی از خاطرات جنگ را شامل می‌شود و کتابی با عنوان «یهود در قرآن، اسراییل در فلسطین» نوشته که به بررسی تطبیقی، تاریخی، قرآنی و سیاسی یهود و صهیونیسم می‌پردازد. این خواهر توانا در امر نویسندگی چند کتاب دیگر را در دست تدوین دارد.
رامهرمزی چند دوره به عنوان داور در جایزه کتاب سال دفاع مقدس حضور داشته و همچنین داوری در بخش خاطره جشنواره ربع قرن کتاب دفاع مقدس را نیز عهده دار بوده است.
کتاب یکشنبۀ آخر اولین کتاب این خواهر محترم می‌باشد. با این حال از مزایایی برخوردار است که ظرف مدت پنج سال آنرا به چاپ یازدهم رسانده است. (به نظر می‌رسد این اثر پتانسیل بیش از این را داشته باشد.) ما ابتدا نگاهی گذرا به مزایای این کتاب خواهیم داشت و سپس اشاره‌ای به محدودیتهای آن می‌کنیم.
الف مزایا:
۱- معصومه دختر آبادانی‌ای است که در بچگی پدرش را از دست داده است. مادرش سرپرستی او، سه برادر و سه خواهرش را به عهده می‌گیرد. در رفتار و شخصیت مادر او نکات تربیتی بسیاری وجود دارد که خودآگاه یا ناخودآگاه زینت بخش صفحات متعدد کتاب می‌باشد. نویسندۀ محترم در تصویر دهی از شخصیت این بانوی محترم بسیار موفق عمل کرده است.
۲- اسماعیل، برادر نویسنده در روزهای اول جنگ در نزدیکی مسجد جامع خرمشهر به شهادت می‌رسد. نویسندۀ محترم از چهارمین سطر شروع کتاب از او سخن گفته است تا شهادت این شهید بزرگوار. پس از آن تا آخر کتاب با فلاش بک‌هایی خواننده را به یاد این شهید بزرگوار می‌اندازد. در بخش تصاویر نیز سه عکس از این شهید ارائه شده است و عکس فردی که شباهتی با برادرشان داشته است. برخورد نویسندۀ محترم با شهید و شهادت بیانگر عمق باورهای مذهبی این خانم است که این احترام و تجلیل به خواننده منتقل خواهد شد.
۳- در ماجرای دفاع مقدس نویسنده همراه خانواده‌اش نقش ایفا کرده است که در سراسر کتاب از این افراد مخصوصاً خواهرانش سخن می‌گوید.
۴- احتمالاً برای کمرنگ نشدن خاطرات قوی از ذکر خاطرات ضعیف خود داری کرده است. در چند جای اثر مشخص است که نویسندۀ محترم در هنگام نوشتن از یاد داشت‌های خود استفاده می‌کرده است. یک نمونه از این یاد داشت‌ها در بخش ضمائم نیز موجود است. گزیده گویی در نتیجه حجم کم کتاب آنرا برای خیلی‌ها خواندنی کرده است. او در هر ماجرایی بدون آنکه خواننده را معطل کند به سراغ اصل مطلب رفته است.
۵- یکی از مشخصه‌های عمدۀ این اثر به تصویر کشیدن صحنه‌هایی است که از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، مثل عید در جبهه، ملاقات با امام، عطش، زندگی مردم روستای قفواص، چند صحنه از شهادت و روحیه و رفتار رزمندگان.
۶- اعتبار درونی اٍثر به آن جهت بالاست که صداقت در گفتار نویسنده در پس کلماتی که به کار برده موج می‌زند.
۷- نویسندۀ محترم، همانطور که ویژگی افراد باهوش خلاق است، از طنز هم به مناسبت بهره گرفته است.
۸- زبان نوشتاری کتاب، فارسی معیار است که امری پسندیده می‌باشد.
۹- در موارد مورد نیاز از زیر نویس توضیحی استفاده شده است.
ب- محدودیت‌ها:
۱- پارگراف بندی مطالب درست نیست. حتی گاهی طول یک پارگراف به چهار صفحه هم می‌رسد. (موقع مطالعه کتاب به ذهنم رسید: «کتابی با پارگراف‌های بلند!»
۲- الگوی واحدی در نقل قول‌های مستقیم رعایت نشده است. در برخی موارد نقل قول داخل گیومه است و در برخی موارد خیر.
۳- در برخی موارد مطالب رها شده است و پس از چند صفحۀ دیگر ادامۀ مطلب آمده است. برای نمونه در صفحۀ ۲۵ می‌خوانیم که: «اسماعیل با گفتن الله اکبر اولین کوکتل مولوتف را درون چادری (متعلق به منافقین) پر از سلاح پرتاب کرد.» در حالی که انتظار داریم از نتیجۀ آن مطلع شویم، می‌بایست ادامۀ مطلب را در صفحۀ ۳۳ آمده است.
جمع بندی: با توجه به غنای تربیتی این اثر پیشنهاد می‌شود این اثر به نوجوانان و جوانان مخصوصاً خانم‌ها معرفی گردد تا علاوه بر آنکه با تاریخ دفاع مقدس آشنا می‌شوند، با حماسه آفرینی مردم ما در دفاع مقدس بیشتر آشنا شوند.
همچنین مطالعه این اثر را برای دانشجویانی که درس آشنایی با دفاع مقدس را می‌گذرانند، توصیه می‌نمایم. همانگونه که امیدوارم در چاپهای بعدی مشکلات اندک ویرایشی این اثر ارزنده مرتفع گردد.
به اهل هنر نیز پیشنهاد می‌کنم، بر اساس آن فیلم سینمایی تهیه کنند.
Sorry. No data so far.