قره باغی، هنر موسیقی را از تفنن به سمت تعهد سوق داد

اشاره: «جمشید جم» همان صدای ماندگاری است که با «یار دبستانی» جاودانه شد. حضور پررنگ جمشید جم در موسیقی انقلاب و آشنایی‌اش با استاد قره‌باغی، بهانه‌ی یک گفتگوی کوتاه با او شد. او خلاصه و مختصر سخن گفت؛ از موسیقی متعهد و نقش استاد قره‌باغی در این موسیقی.

در حوزه‌ی موسیقی متعهد انقلابی، ما شخصیت‌های مختلفی داریم از جمله جناب آقای دکتر اسفندیار قره‌باغی. از جایگاه ایشان در موسیقی انقلاب بگویید.

دوست عزیز من قره‌باغی، از نمونه‌هایی است که ما شاید هر چند دهه یکبار با چنین نمونه‌هایی برخورد کنیم. صدای ایشان صدای استثنایی است که هم انعطاف دارد یعنی هم سرودهای رزمی را می‌تواند محکم اجرا کند و هم سرودهایی دیگر مانند همان سرود «برف» که خوانده‌اند. شما وقتی به این سرود گوش می‌کنید می‌بینید که ارتباط فوق‌العاده‌ای با صاحب صدا برقرار می‌کند و این هنر آقای قره‌باغی است. این ضمن اینکه یک موهبت الهی است، توانمندی صاحب صدا را نشان می‌دهد. ما قبل از انقلاب، سرود «ای ایران» را از ایشان شنیده بودیم که بعد از زنده‌یاد استاد بنان اجرا کرده بودند، بسیار هم زیبا و باوقار این کار را انجام داده بودند. استاد قره‌باغی از جمله شخصیت‌های پیشتازی بودند که بعد از انقلاب به رمز و راز تعهد انقلابی شکل داد و در دنیای موسیقایی ایران، سربلند کرد. و هنر موسیقی را از سطح تفنن و تفریح به سمت تعهد سوق داد. از جمله سرودهای ضداستکباری که استاد خوانده‌اند سرود آمریکا آمریکا ننگ به نیرنگ تو، یا سرودهایی که برای رزمندگان خوانده‌اند، همه جایگاه ویژه‌ای دارند. استاد قره‌باغی، یکی از نمونه‌های بارزی است که می‌توان به آنها افتخار کرد.

شاخصه‌های مهمی که در آثار استاد قره‌باغی دیده می‌شود کدامند؟

ما وقتی می‌خواهیم کاری را انتقال دهیم، ابتدا باید خودمان آن را خوب درک کنیم بعد منتقل کنیم. مثل اینکه شما یک رباعی یا دو بیتی را به کسی می‌دهید که در آن گوینده اول مفهوم و معنی آن را درک می‌کند سپس آن را بیان می‌کند، پس شنونده هم از شنیدن آن لذت می‌برد. آقای قره‌باغی اولاً درست ادا کردن کلمات را جدی پیگیری می‌کند ثانیاً ملودی ساخته شده را جلا می‌دهد و جان می‌بخشد. وقتی شعر از دهان ایشان ادا می‌شود، سبب شوق می‌شود چرا که خود سازنده از شنیدن آن به شوق می‌آید.

نظرتان در مورد نقش استاد در موسیقی آذربایجان چیست؟

استاد قره‌باغی از شاخصه‌های موسیقی بومی هم هستند که در عرصه‌ی موسیقی آذری به خصوص در دوران دفاع مقدس و… آثار فوق‌العاده‌ای دارند و شدیداً هم تأثیرگذار هستند؛ حتی برای کسانی که زبان آذری را نمی‌دانند. این هم یکی از ویژگی‌های استاد قره‌باغی در عرصه‌ی موسیقی محلی است.