محمدحسن احمدی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، پردیس قم و دبیر کرسی نظریه‌پردازی علوم قرآن و حدیث، با اشاره به شخصیت و جایگاه تاریخی حضرت امام محمد باقر (ع) اظهار کرد: امام محمد باقر (ع) در سن ۳۸ سالگی به امامت می‌رسند که به لحاظ سنی از مقبولیت ویژه‌ای در جامعه آن روز برخوردار بودند. امام باقر (ع) در سال ۵۷ هجری در مدینه متولد می‌شوند و در سال ۱۱۴ هجری با دسیسه هشام بن عبدالملک به شهادت رسیدند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که امام محمد باقر (ع) همان‌گونه که خود می‌فرمایند، در حادثه کربلا حضور داشتند، خاطرنشان کرد: در بیان منقول از آن حضرت چنین آمده که ایشان واقعه عاشورا را در سن خردسالگی درک کرده‌اند که در آن زمان حدوداً ۴ سال داشتند.
احمدی با تأکید بر نوع رفتار سیاسی و فرهنگی امام (ع) در شرایط جامعه آن روز عنوان کرد: معمولاً در تحلیل‌هایی که از برخورد ائمه اطهار (ع) در مواقع و مواضع گوناگون می‌شود، بیان‌گر نوعی رفتار واکنشی و منفعلانه در مقابل حوادث آن روز است، اما تحلیل دقیق‌تری از شرایط و رفتار ائمه اطهار (ع) در زمان خاص آن جنابان بیان‌گر این مطلب است که ایشان نه تنها رفتاری واکنشی نسبت به حوادث نداشته‌اند، بلکه کنشی از جانب امام (ع) بوده و در حقیقت این امام (ع) است که در صحنه سیاسی و فرهنگی جامعه نقش‌آفرینی می‌کرده است.
وی با بیان این‌که امام باقر (ع) و امام صادق (ع) به عنوان مبدعان مذهب جعفری شناخته می‌شوند، ادامه داد: اگر با دیدی جامع‌تر به این موضوع نگریسته شود، متوجه خواهیم شد که امام باقر (ع) و امام صادق (ع) نه تنها به مذهب جعفری و حیات شیعه سرعت و جهش بیشتری داده‌اند و معارف نبوی را تکمیل کرده‌اند، بلکه نوع استراتژی‌ای که این دو بزگوار انتخاب کردند، دقیقاً حاکی از یک رفتار کاملاً منطقی و یک کنش زیبا در آن شرایط است.
دبیر کرسی نظریه‌پردازی علوم قرآن و حدیث با اشاره به نقل‌های تاریخی تأکید کرد: از جمله مرحوم کشی در کتاب خود آورده است که در دوران حیات امام محمد باقر (ع) مردم به احکام نماز و روزه خود نیز آگاهی نداشتند. همچنین در گزارشات تاریخی آمده است که در آن زمان دو شهر مقدس مکه و مدینه مملو بود از افرادی که به دنبال باده‌نوشی و فسق و فجور بودند و التزامی به دین مبین اسلام نداشتند.
احمدی با بیان این‌که مدینه شهر پیامبر مکرم اسلام (ص) و محل زندگی بزرگان صحابه و تابعان ایشان، در مدت زمانی اندک پس از رسول خدا (ص) تبدیل به شهر اهالی فسق و فجور شده بود، خاطرنشان کرد: اهمیت و جایگاه امام محمد باقر (ع) تنها نزد شیعه زبانزد عام و خاص نیست، بلکه بسیاری از دانشمندان اهل سنت نیز در رابطه با آن حضرت مطالبی را ذکر کرده‌اند که ما را متوجه جایگاه والای آن حضرت نزد اهل سنت می‌کند.
این محقق و پژوهشگر افزود: از عبدالله بن عطا نقل شده که وی گفت: «من دانشمندان را در هیچ مجلسی کوچک‌تر از آن ندیدم که در مجلس ابوجعفر (ع) بودند». این مطلب نشان‌دهنده جایگاه بایسته آن حضرت در عصر خود است. امام باقر (ع) با تعالیم خود نه تنها شیعیان، بلکه جهان اسلام را به رشد و پویایی خاصی هدایت کرده‌اند.
وی با تأکید بر این‌که امام باقر (ع) تعالیم فراموش شده پیامبر اکرم (ص) را مجدداً احیا کردند، اظهار کرد: اگر اینجایگاه را فرا‌تر در نظر بگیریم، متوجه فعالیت و مطالعه مستشرقان در رابطه با امام باقر (ع) می‌شویم، به طوری که در رابطه با آن بزرگوار کتب متعددی تألیف کرده‌اند. با این دقت باید تلاش کرد که شخصیت امام باقر (ع) تنها در حوزه معارف شیعی منحصر نشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با بیان این‌که جداسازی میان تعالیم امام باقر (ع) و دین پیامبر اکرم (ص) امر مبارک و میمونی نیست، عنوان کرد: امام محمد باقر (ع) ادامه دهنده راه پیامبر اکرم (ص) هستند و شخصیت ایشان در حقیقت یگانگی و یکرنگی تشیع با اسلام ناب و حقیقی را ثابت می‌کند و این همان منطقی است که می‌گوید «التشیع هو الاسلام الحقیقی» یعنی هیچ جدایی میان اسلام و تشیع برقرار نیست.
احمدی ادامه داد: در فرمایشات پیامبر بزرگوار اسلام حدیث مشهور و متواتری است که حضرت به جابر از معمرین صحابه می‌فرمایند تو بعد از من عمر طولانی خواهی داشت و فرزندم محمد بن علی الباقر را درک خواهی کرد. بدین‌گونه پیامبر اکرم (ص) جایگاه امام باقر (ع) را برای دوران بعد از خود تبیین می‌کنند. لذا باید به این جنبه از فعالیت امام باقر (ع) نظر داشت که ایشان درصدد بودند تا معارف پیامبر بزرگوار اسلام (ص) را تبیین و احیا کنند. لذا نباید شخصیت امام باقر (ع) تنها محدود به حوزه‌های شیعی شود.
دبیر کرسی نظریه‌پردازی علوم قرآن و حدیث خاطرنشان کرد: بعد از حادثه عاشورا فشار و اختناق شدیدی برای شیعیان به‌وجود آمد و دوران امامت امام باقر (ع) نیز بیشتر در فضای تقیه و آزار و اذیت از سوی دستگاه حاکمه بوده است. نکته جالب توجه این است که امام باقر (ع) در این فضای تقیه و اختناق مقدمات تکون یک نظام فقهی را برای شیعه و اهل سنت بنا می‌نهند. در دوره دوم امامت آن حضرت که عمربن عبدالعزیز حاکم بر مسلمانان می‌شود، شرایط برای امام باقر (ع) و شیعیان تا حدودی مساعد شد و امام (ع) از اوایل قرن دوم فرصت پیدا می‌کنند که روشنگری ویژه در جامعه داشته باشند.
Sorry. No data so far.