تریبون مستضعفین– هر چند حال و هواي نوروز گذشته است اما هفتسین سفرهی بهار سوره، تازه کامل شده است. با انتشار شمارهي 58 و 59 ماهنامهي سوره اندیشه هفتمین صفحه از دفتر جدید سوره هم ورق خورد.
این شماره اگرچه خود را با دشواري از لابهلای چرخدندههای بوروکراسی ایرانی بیرون کشیده است! ولی سرزندهتر و پربارتر از شمارههای قبلی به حضور مخاطبان خودش عرضه میشود. آنهایی که منتظر سرمقالهی این شماره بودند، گویا باز هم باید صبر کنند تا شايد در شمارههای بعدی سرمقالهای را بخوانند که تلاش کرده است با نگاهی متفاوت و رها از مشهورات رایج دربارهی مجلس و قانونگذاری بیندیشد.
مجلهي خبري که شايد بتوان گفت متنوعترين و بهروزترين قسمت سوره است، بخشهاي مختلفي را در دل خود جاي داده است که از جملهي آنها ميتوان به پروندههاي ذيل اشاره کرد: تأملاتي دربارهي سينماي ايران؛ نقد و بررسي افکار و آراء دکتر حسين کچويان با قلم اساتيدي چون دکتر ابراهيم فياض، دکتر شهريار زرشناس، دکتر منوچهر آشتياني؛ نقد و بررسي عملکرد سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انساني دانشگاهها (سمت) با حضور حجتالاسلام دکتر احمد احمدي، دکتر محمد رجبي، دکتر علياصغر پورعزت و دکتر حسن ملانظر؛ و بررسي چرايي ظهور توريست و تفاوتهاي آن با زائر.
بخش «سبک زندگی» که در شمارههای قبل به موضوعات مختلفی چون درآمد، خانواده، مدرسه، عشق و … میپرداخت، اين شمارهي خود را تماما به موضوع «حجاب» اختصاص داده است. بررسی سیر تحولات حجاب و عفاف در ایران، تأمل پیرامون رابطهی ساختارها و سیاستگذاریها با وضع پوشش، رابطهی خانواده و تغییر الگوی پوشش و حتی تبیین رابطهی مترو و پوشش از جمله مطالبی است که میتوانيد دربارهي حجاب بخوانيد.
اگرچه سوره انديشه فروردينماه امسال، ضميمهي آزاد (اسماء) خود را به موضوع بحران سرمايهداري اختصاص داده بود، ولي گويا هنوز هم حرفهايي براي گفتن مانده است که ميتوان در بخش نظام اجتماعي مورد مطالعه قرار داد. «آيا سرمايهداري اسلامي امکانپذير است؟»، «رويکرد عملياتي در تحليل تحول نظامهاي اقتصادي»، «يک تصور واهي، يک بحران جهاني»، ميزگرد بحران سرمايهداري با حضور دکتر درخشان، دکتر مالجو و دکتر غنينژاد، و شرحي بر ويژگيهاي سرمايهداري ايراني از مهمترين مطالب اين شمارهي نظام اجتماعي به نظر ميرسد.
نظريهي اجتماعي مطالب اين شمارهي خود را دربارهي روش، گرد آورده است. اگرچه دبير اين بخش عزم آن داشته تا با اشاره به نظرات مختلف دربارهي روش، خود را بيطرف نشان دهد، اما رايحهي نگاه انتقادي به روش از مجموع مطالب به خوبي به مشام ميرسد. اين رايحه را ميتوانيد از تيتر مقالات اين بخش استشمام کنيد: تحشيهاي بر منازعهي گادامر-هابرماس؛ روش يا ضد روش، مسئله اين نيست!؛ روش و بسترهاي اجتماعي طرح آن؛ روششناسي و مکاتب آن؛ مناظره لاکاتوش و فايرابند؛ تنزيه، طريق تفکر و سلوک يا متد؟.
بخش تفکر که تلاش کرده است جايگاه «کلام» را (آنچه هست و آنچه بايد) در وضعيت فکري امروز ما نشان دهد، در اين شمارهي خود مدعي است حرفهايي دربارهي کلام و الهيات زده که کمتر به آن توجه شده است. اين ادعا از همان ابتداي ورود به اين بخش خودنمايي ميکند، جاييکه دبير آن در تلاش است «کلام» را در مرتبهي انواع ديگر تفکر يعني فلسفه و عرفان بنشاند. کلام و برزخ ايمان؛ چرايي کثرت الهيات در غرب؛ الهيات يهودي و روح تجدد؛ پروتستانيسم و تمدن غربي؛ هر فلسفهاي علم کلامي پنهان است؛ کلام، روح انسجامبخش تمدن اسلامي؛ و کلام در دورهي غربزدگي معاصر، تيتر نيمي از مطالب بخش تفکر است.
هنر و ادب هم که اين شمارهي خود را مفصلتر از شمارههاي گذشته بسته است، گويا دل پر دردي از تلويزيون دارد! البته نه از تلويزيون، بلکه از فرار از تأمل دربارهي تلويزيون. دبير هنر و ادب که در سخن ابتدايي آورده است: «ديگر بس است هر چه از «چه گفتن» گفتيم، بايد کمي هم به فکر «چگونه گفتن» بود» تلاش کرده است خود اولين عامل به اين توصيه باشد. گزيدهاي از تيترهاي مطالب اين بخش از اين قرار است: تلويزيون ما را محو ميکند؛ عالم رسانهاي و معناي جديد زن؛ طغيان کپي بر اصل؛ رسانهها، ابزاري براي توليد حقيقت يا مرگ معنا؛ اخبار يا فيلم شاد تلويزيوني؟؛ و تصرف زيباييشناختي.
«انسان، جامعه و تاريخ» موضوع کلي اين شمارهي بخش تاريخ است. گوسالهي سامري تاريخ و قدرت فائقهي زندگي؛ فراز و فرودهاي فلسفهي تاريخ؛ نگاهي کوتاه به انسان، تاريخ و جامعه از منظر مارکس؛ تاريخ در افق وجود؛ نسبت جامعه، تاريخ و فلسفه در انديشهي ابن خلدون و استاد مطهري؛ نسبت آزادي، جامعه و تاريخ در انديشهي هگل مطالب اين شمارهي تاريخ را تشکيل ميدهد.
در نهايت، وقتي ضميمه اسفار را ورق ميزنيم، بعد از گفتوگوي سوره با دکتر نصرالله حکمت و معرفي کتابهاي وي و گذر از معرفي تفصيلي چند کتاب، به ميزگرد کتاب بينامتنيت ميرسيم و تا آخر اوراق نخوديرنگ اسفار، مطالبي را دربارهي نقد ادبي ميبينيم؛ از کتابشناسي نقد ادبي گرفته تا جريانشناسي آن. از خواندنيترين مطالب اين شمارهي سورهي انديشه، آخرين مطلب آن است، يعني مقدمهي دکتر داوري اردکاني بر چاپ جديد کتاب «فلسفه، سياست، خشونت».
یک ماهه که مدام از گیشه ها سراغ شماره جدید سوره رو می گیرم. چرا یک ماه دیر اومد؟ نگران شدیم.
خوب بود لطفا مطالب رو بیشتر کنید