چندی پیش کودکی ۱۲ ساله در استان پاکتیکای افغانستان با انجام عملیاتی انتحاری در محلی پرازدحام، موجب کشته شدن چهار نفر و زخمی شدن تعداد زیادی شد. این کودک ضمن انجام این عملیات کشته شد. این تنها یکی از آخرین وقایع مربوط به درگیر شدن کودکان در جنگهای خونین است. به کار بردن کودکان برای چنین اعمالی جرم بزرگی است و نیاز است که برای حضور کودکان در جنگ کنترل بیشتری صورت گیرد. حضور کودکان در جنگ چیزی که آنها را از یک زندگی طبیعی در دوران کودکی محروم میکند.
در همان ماه نیروهای امنیتی افغان سه پسربچه را که همگی کمتر از ۱۴ سال داشتند دستگیر کردند. علت دستگیری این کودکان این بود که تلاش میکردند برای انجام عملیات انتحاری از پاکستان وارد افغانستان شوند. استفاده شورشیان افغانی از کودکان برای بمبگذاریهای انتحاری موردی جدید و خطرناک است. بمبگذاریهایی که طی آن هم نیروهای افغانی و هم نیروهای آمریکایی مورد هدف قرار میگیرند.
ممکن است بسیاری از کودکان با میل و اراده خود در جنگ شرکت کنند. اما آنها احتمالا خطرات و آسیبهای این کار را درک نمیکنند. این در حالی است که بسیاری از آنها به اجبار به جنگ آورده میشوند. در مواردی هم فقر و بهرهکشی اقتصادی این کودکان را به این مسیر میکشاند. مواردی نیز وجود دارد که پای خونخواهی و انتقامجوییهای خانوادگی در میان است.
استفاده از کودکان به عنوان سرباز شاید به قدمت تاریخ جنگ باشد، که البته این موضوع، نمیتواند توجیه این عمل تاسفبار باشد. در سرزمینهای حوزه مدیترانه رسم بود که جوانان کمسن و سال به عنوان آجودان، ارابهران یا برای حمل ساز و برگ جنگاوران به کار گرفته میشدند. چنین مواردی در نوشتهها و آثار تاریخی به جای مانده میتواند دیده شود.
در دورانی نزدیکتر، «خمرهای سرخ» در طول نسلکشی کامبوج هزاران کودک را جهت کشتارهای گروهی و دیگر اعمال غیرانسانی استثمار کردند. در طول جنگ سیرالئون (۲۰۰۲-۱۹۹۳) هزاران کودک توسط طرفهای درگیر در جنگ به خدمت گرفته شدند.
در سال ۱۹۸۷ در اوگاندا «جوزف کانی» که ادعای پیامبری داشت، با تشکیل «ارتش مقاومت پروردگار» هزاران کودک را برای انجام اعمال مجرمانه به اجبار به کار گرفت.
هرچند که برآورد تعداد واقعی سخت است، اما دستکم حدود ۳۰۰ هزار دختر و پسر زیر ۱۸ سال، در بیش از ۳۰ جنگ در سراسر دنیا به کار گرفته شدند. آفریقا در این میان بیشترین سهم را دارد. به طوری که کشورهایی نظیر جمهوری آفریقای مرکزی، چاد، جمهوری دموکراتیک کنگو، سومالی و سودان در درگیریهای نظامی از سربازان کودک استفاده میکنند. قوانین بینالمللی مهمی وجود دارد که حضور کودکان در جنگ را ممنوع میکند. در سال ۲۰۰۲ یک پروتکل اختیاری درباره حقوق کودکان، درخصوص درگیر شدن کودکان در جنگ لازمالاجرا شد. این پروتکل حضور کودکان زیر ۱۸ سال را در جنگها منع کرد. اینگونه، معیار ممنوعیت حضور کودکان در جنگ از ۱۵ سالگی به ۱۸ سالگی ارتقا یافت. چرا که پیش از آن در کنوانسیون جهانی حقوق کودک (۱۹۹۰)، کنوانسیون ژنو (۱۹۴۹) و پروتکلهای الحاقی آن (۱۹۷۷) سن ۱۵ سالگی معیاری برای این ممنوعیت بود.
به علاوه در جولای ۲۰۰۲ دیوان بینالمللی کیفری اساسنامهای را لازمالاجرا کرد که به موجب آن استفاده از کودکان زیر ۱۵سال در جنگ توسط گروههای نظامی یا نیروهای نظامی رسمی یک کشور از جنایات جنگی محسوب میشود. وجود این قوانین مهم است، اما با این حال نیاز است موارد تخلف از این قوانین به دقت رسیدگی و گزارش شود تا مرتکبان آن پیش از فرارسیدن محاکمه پاسخگو باشند. در سال ۲۰۰۸ ایالات متحده، قانونی درخصوص ممنوعیت به کارگیری کودکان به عنوان سرباز وضع کرد. به موجب این قانون دولتهایی که از کودکان به عنوان سرباز استفاده میکنند، از دریافت کمکهزینههای نظامی از سوی ایالات متحده، آموزشهای نظامی و موارد دیگری از مساعدتهای نظامی دولت آمریکا محروم میشوند. اما در اکتبر سال ۲۰۱۰، باراک اوباما اجازه داد ارسال کمکهای نظامی آمریکا به کشورهای چاد، کنگو، سودان و یمن از سر گرفته شود.
این در حالی است که این کشورها از کودکان به عنوان سرباز استفاده میکنند. ارسال این کمکها به منزله گامی رو به عقب درخصوص این موضوع حساس در رابطه با حقوق بشر است. مادامی که این کشورها کمکهای نظامی دریافت میکنند، آنها هیچ فشاری در مورد به کارگیری کودکان احساس نخواهند کرد. همانطور که جو بیکر، مدافع حقوق کودکان از دیدهبان حقوق بشر میگوید حکومت به آن کشورها به نوعی مجوز داد. چیزی که نباید دوباره تکرار شود.
Sorry. No data so far.