کلینیک سلامت جنسی مکانی برای بهبود مشکلات جنسی

یک دهه از فعالیت کلینیک‌های سلامت جنسی در ایران می‌گذرد؛ اما بسیاری از مردم از وجود آن بی‌خبرند یا اصلا نمی‌دانند که می‌توانند برای حل مشکلات جنسی‌ به این مراکز مراجعه کنند، سلامت جنسی برای تمامی افراد جامعه مهم است، در این کلینیک‌ها که به راحتی برای تمام متقاضیان قابل دسترسی است، تلاش شده برای بسیاری از مشکلات مربوط به بهداشت جنسی افراد راه حلی ارایه شود، عدم اطلاع رسانی صحیح در این زمینه موجب شده است افراد یا از مشکلات جنسی خود آگاه نباشند، یا آگاه باشند و ندانند در کجا باید آن را مرتفع سازند و یا اینکه از ورود به این مراکز احساس شرم کنند.

وزارت بهداشت چند سالی است در راستای توجه به سلامت خانواده اقدام به افتتاح کلینیک‌های سلامت جنسی در برخی بیمارستان‌ها نموده است؛ هر چند کلینیک‌های سلامت جنسی در تهران، قم و اردبیل راه اندازی شده و به بهبود روابط زوجین و در نتیجه سلامت خانواده کمک می‌کند؛ اما هنوز هم برای افراد ناشناخته‌اند.

وزارت بهداشت متولی اصلی احداث کلینیک‌های سلامت جنسی

دکتر عباسعلی ناصحی، مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت  در خصوص کلینیک‌های سلامت جنسی، گفت: بروز مشکلات جنسی میان یک زوج، سلامت کل خانواده را به خطر می‌اندازد، اختلال در سلامت جنسی هم برای خود فرد عوارضی نظیر افسردگی، اضطراب، کاهش اعتماد‌به‌نفس و انزوا را به همراه دارد و هم باعث بروز مشکل در حوزه روابط خانوادگی و زناشویی می‌شود که در ‌‌نهایت ممکن است به طلاق عاطفی یا حقوقی ختم شود.

وی گفت: براساس آمارهای ارائه شده از سوی وزارت بهداشت، تحقیقات نشان داده است که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از مردان به اختلال انزال زودرس مبتلا هستند و نزدیک به ۳۵ تا ۴۰ درصد زنان نیز مبتلا به یکی از انواع اختلال‌های جنسی هستند.

مدیر کل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت تاکید کرد: مرکز سلامت روان وزارت بهداشت درصدد است تا در هر دانشگاه علوم پزشکی کلینیک سلامت جنسی خانواده تاسیس کند، البته تعداد مراکز مشاوره‌ای، آموزشی و دانشگاهی کشور، در حال حاضر اندک هستند و این مراکز نمی‌توانند پاسخگوی نیاز مراجعان باشند.

ضرورت افتتاح کلینیک‌های سلامت جنسی

دکتر سید علی آذین، متخصص پزشکی اجتماعی و مسئول کلینیک سلامت جنسی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری ابن سینا در خصوص ضرورت ایجاد کلینیک سلامت جنسی به مهرخانه گفت: ما در بحث سلامت جنسی با دو مسئله نیاز و تقاضا مواجه هستیم. بسیاری از افراد آگاهی کافی از نیازهای مرتبط با سلامت جنسی خود (از جمله آگاهی، نگرش مناسب و دسترسی به خدمات) ندارند؛ اما به عقیده من انسان‌ها حق دارند که از یک زندگی جنسی سالم و رضایت بخش برخوردار باشند.

وی تصریح کرد: متخصصین علوم مرتبط با سلامت در جهان به این اجماع رسیده‌اند که هماهنگی و سازگاری جنبه‌های جسمی، ‌عاطفی، عقلانی و اجتماعی در انسان، مستلزم برخورداری از سلامت جنسی است. اهمیت و حساسیت این موضوع، مرکز درمان ناباروری ابن سینا (وابسته به پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی) را بر آن داشت تا در جهت تحکیم بنیان خانواده و کاهش آسیب‌های فردی و اجتماعی در زمینه عملکرد و رفتار جنسی و با حمایت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، اقدام به راه اندازی کلینیک سلامت جنسی نماید تا در حد توان خود مردم را در دسترسی به خدمات سلامت جنسی یاری رساند.

آذین ادامه داد: سلامت و رضایت جنسی برای هر سنی ملاحظات خاص خود را دارد. در گذشته به مشکلات جنسی حداقل در ظاهر کمتر پرداخته می‌شد و به عبارتی نیاز‌ها کمتر به تقاضا تبدیل می‌شد؛ اما امروز این نیاز به تقاضا تبدیل شده است و بطور همزمان همه نسل‌ها (از جوانان تا سالمندان) می‌خواهند بهترین تجارب و عملکرد جنسی را داشته باشند.

دکتر سید کاظم فروتن اورولوژیست، عضو هیات علمی دانشگاه شاهد و مسئول کلینیک سلامت جنسی خانواده دانشگاه علوم پزشکی شاهد در خصوص ضرروت راه اندازی چنین کلینیک‌هایی در کشور گفت: عوامل متعددی در سلامت خانواده و ثبات و پایداری آن نقش دارند که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به مسایل جنسی زوجین اشاره نمود، روابط جنسی در صورتی که مسئولانه، در چارچوب خانواده و برطرف کننده نیازهای جنسی و عاطفی زن و شوهر باشد سهم موثری در دوام و قوام خانواده دارد و مانع از فروپاشی این نهاد مقدس می‌شود.

وی ادامه داد: روابط زناشویی به دلبستگی بیشتر زوجین می‌انجامد به حفظ و ارتقای سلامت جسمی و روانی مرد و زن نیز کمک می‌کند، افزون بر این روابط جنسی مستمر و منظم زوجین با ایجاد آرامش فکری و روانی و کاهش اختلاف و منازعات خانوادگی در تربیت صحیح فرزندان نیز اثر گذار است. کلینیک سلامت خانواده با هدف تامین سلامت خانواده و بهبود و ارتقای سلامت جنسی زوجین بنا نهاده شده و خدمات تخصصی متنوعی را به مراجعان ارائه می‌دهد.

فروتن تصریح کرد: بر اساس تحقیقات به دست آمده ۵۰ درصد طلاق‌هایی که در دادگاه خانواده به بهانه‌های گوناگون صورت می‌گیرد، ریشه در مسائل جنسی دارد و به تجربه ثابت شده در خانواده‌هایی که مسائل جنسی در زوج‌ها برطرف شده، احتمال فروکش کردن مشکلات در خانواده‌ها بیشتر است، پس ما نیاز به مکانی داریم تا این مشکلات شناسایی و رفع شود.

کلینیک سلامت جنسی مکانی برای بهبود مشکلات جنسی

فروتن با بیان اینکه کلینیک سلامت خانواده از سال ۷۹ شروع به فعالیت نموده است گفت: خدمات تخصصی کلینیک سلامت خانواده انواع درمان‌ها و مشاوره‌های پزشکی، روانپزشکی، روان‌شناسی و طیف گسترده‌ای از درمان‌ها را شامل می‌شود. این کلینیک به عنوان یکی از مراکز تخصصی و فوق تخصصی در زمینه مسایل جنسی و ازدواج و خانواده آماده پذیرش مراجعان برای مشاوره، آموزش و درمان اختلالات جنسی است.

مسئول کلینیک سلامت جنسی ابن سینا با اشاره به اینکه «بازار» این تغییرات و تقاضای روزافزون را به خوبی درک کرده است گفت: بازار با واردات و فروش دارو‌ها و فراورده‌های مختلف در حوزه سلامت جنسی به این موضوع پرداخته است که البته ما با این روش موافق نیسیتم. چراکه بسیاری از این دارو‌ها نه تنها مشکلی را حل نمی‌کنند بلکه در برخی موارد باعث بروز بیماری‌ها و عوارض جدیدی نیز می‌شوند.

وی افزود: بازار به صورت غیر علمی حل مشکلات جنسی را در دست گرفته است و نظارت کافی نیز در این قضیه وجود ندارد. به بیان دیگر بازار، تقاضاهای جنسی افراد را به خوبی درک کرده است؛ اما اغلب راهکار نادرستی را ارائه می‌دهد، در حالی که باید مدیریت این مشکلات را تیم‌های تخصصی و بصورت بین رشته‌ای به عهده داشته باشند.

تابویی که باید شکسته شود

عضو هیات علمی گروه پژوهشی عفونت‌های تولید مثل پژوهشگاه ابن سینا با اشاره به اینکه باید به سلامت جنسی با یک دید جامع نگاه کرد، ‌گفت: سلامت جنسی مردم در تعریف کلی فقط نبود بیماری نیست. زمانی سلامت جنسی فقط به کنترل بیماری‌های عفونی محدود می‌شد؛ اما امروزه با مفهوم بزرگتری روبرو هستیم که زندگی فردی و اجتماعی اشخاص را در همه جنبه‌ها تحت الشعاع قرار می‌دهد.

آذین تصریح کرد: دغدغه‌ها و نگرانی‌های مردم نیز در این حوزه باید با آموزش و فرهنگ سازی برطرف شود. از آنجا که بیماری‌های آمیزشی، تاثیر مستقیمی روی سلامت فرد و شریک جنسی او می‌گذارند، ضروری است مراکزی به شکل تخصصی برای ارائه خدمات آموزشی و درمانی با توجه به ابعاد روان‌شناختی و پزشکی موضوع، وجود داشته باشند. البته این مطلب که متولیان خود این مراکز باید از دیدگاه و نگرش صحیحی نسبت به موضوع سلامت جنسی برخوردار باشند و آخرین شواهد علمی را مبنای اقدامات خود در ابعاد جسمی، روانی و اجتماعی قرار دهند نباید از نظر دور بماند.

فروتن با تأکید بر اینکه باید نگرش به مسائل جنسی به صورت علمی باشد تصریح کرد: جامعه ما به دلایل متعدد و متفاوت، تاکنون رویکردی عالمانه به این موضوع نداشته است و برخورد احساسی در نگرش به مسائل جنسی، مشکلات را بیشتر از گذشته خواهد کرد، هم‌چنین باید از تعصبات نادرست در طرح مسائل جنسی جلوگیری کرد.

سرپرست کلینیک سلامت خانواده خاطرنشان کرد: مسئولان باید در بعد تربیتی، روان‌شناسی، روان‌پزشکی، حقوقی، فرهنگی و اجتماعی مسائل جنسی علمی برخورد کنند. در همه کشور‌ها نیز با این گونه مسائل با دید علمی نگاه می‌کنند، زیرا مشکلات جنسی، انحراف جنسی نیست، بلکه در صورت آموزش نادرست، امکان انحراف هست.

وی با بیان اینکه مسائل جنسی نیاز بشریت بوده که از زمان باستان وجود داشته است، افزود: بنا بر آموزه‌های دینی ما، هیچ نهادی نزد خداوند محبوب‌تر از نهاد خانواده نیست و آنچه جامعه را به سمت آرامش می‌برد، تشکیل خانواده است. نگاه اسلام هم به غریزه جنسی، نگاه نفی سلب و خشونت نیست، بلکه بر ارضای درست آن تأکید شده است. به همین علت، نباید به علت نداشتن برنامه‌ریزی برای کاهش مشکلات جنسی، صورت مسأله را به کلی پاک کرد.

فروتن گفت: به علت حساسیت و گستردگی مسائل جنسی و نقش اساسی آن در قوام خانواده، باید زمینه مناسب را برای نگاه مثبت به مسائل سلامت جنسی فراهم کرد، زیرا سخن از سلامت جنسی در کشور اکنون به صورت ضدارزش درآمده است. این در حالی است که آموزه‌های دینی با فرهنگ ما در نگرش به سلامت جنسی کاملاً متفاوت است؛ بنابراین، هر اندازه سلامت جنسی در افراد سالم ارتقا یابد، کانون خانواده از استحکام بیشتری برخوردار خواهد بود.

ناصحی با بیان اینکه در زمینه مطرح کردن مسایل جنسی نوعی مقاومت فرهنگی وجود دارد، گفت: این سد فرهنگی منجر به آن شده است که بسیاری از افراد از طرح مشکلات جنسی خود بیم داشته باشند و برای درمان اقدام نکنند، در حالی که هر چه میزان آگاهی مردم ما راجع به بهداشت جنسی بیشتر باشد ابتلا به بیماری‌هایی عفونی کمتر خواهد شد.

ارتباط تنگاتنگ سلامت خانواده و سلامت جنسی

دکتر فروتن با تأکید بر اینکه به مسائل جنسی صرفاً نباید به عنوان یک بیماری یا اختلال جنسی و روحی نگاه کرد، اضافه کرد: سلامت جنسی در خانواده‌ها، سلامت خانواده‌ها و جامعه را به دنبال دارد که در کشور به آن توجه لازم نشده است.

سرپرست کلینک سلامت خانواده به تاثیر مسایل جنسی در رشد طلاق در کشور اشاره کرد و گفت: ریشه جدایی بیش از نیمی از زوج‌ها از یکدیگر، مسائل جنسی است که جز با اصلاح نگرش‌ها در باره مسائل جنسی، آموزش‌های پس از ازدواج و تشکیل شورای عالی خانواده در ایران میسر نخواهد شد.

وی ادامه داد: در خانواده‌هایی که مسائل جنسی، زناشویی و ارتباطات عاطفی زن و شوهر مناسب نیست، والدین در تربیت فرزندانشان ناموفق بوده‌اند و بیشتر این فرزندان، مستعد انحرافات فرهنگی و اخلاقی هستند.

تبلیغات ماهوراه فرصتی برای افراد سودجو

دکتر فروتن گفت: مشکل از آنجا شروع می‌شود که ما نیاز جنسی را به‌عنوان یک ضدارزش در جامعه مطرح کرده‌ایم، بدیهی است وقتی آموزش لازم در این زمینه به اشخاص داده نشود معمولا افراد اطلاعات خود را در این زمینه از راه‌های دیگری مثل اینترنت جست‌وجو خواهند کرد. عده‌ای نیز از این خلأ اطلاعاتی در زمینه مسایل جنسی استفاده و در سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های ماهواره‌ای در رابطه با درمان مسایل جنسی یا تقویت میل جنسی داروهایی را ارایه و روش‌های درمانی خاصی را مطرح می‌کنند که این دارو‌ها ضمن سرازیر کردن سود سرشاری به جیب متولیان خود در بهترین حالت روی بدن مبتلایان به این اختلالات بی‌اثر است و در مواردی هم که شیوع زیادی دارد، عوارض جدی فیزیکی و روانی را در درازمدت یا کوتاه‌مدت بر مصرف‌کنندگان آن می‌گذارد. ضمن اینکه باید دانست اکثر این دارو‌ها از لحاظ علمی مورد تحقیق قرار نگرفته‌اند، بنابراین ترکیبات و عوارضشان ناشناخته و نامعلوم است.

با کمبود افراد متخصص در این حوزه مواجه هستیم

سرپرست کلینیک سلامت خانواده با بیان اینکه تعداد افراد متخصص برای آموزش و یا درمان اختلالات جنسی در کشور محدود است، گفت: بسیاری از افرادی که درباره مسائل جنسی در کشور فعالیت می‌کنند، اطلاعاتی از درمان و یا نگرش درست به نحوه برخورد با مشکلات جنسی ندارند؛ بنابراین، وظیفه وزارت علوم و وزارت بهداشت است که با ایجاد رشته تخصصی خانواده و سلامت جنسی، افراد خاصی را برای این مشکل جدی، ولی به ظاهر پنهان جامعه، تربیت کنند.

توانمندی‌های کلینیک‌های سلامت جنسی

ناصحی به شایع‌ترین مشکلات جنسی اشاره کرد و گفت: در آقایان انزال زودرس و ناتوانی جنسی و در خانم‌ها ارضای دیررس و کمبود میل جنسی از عمده‌ترین مشکلاتی است که وجود دارد و خانواده‌ها می‌توانند با مراجعه به این مراکز امراضشان را مداوا نمایند.

آذین در خصوص توانمندی‌های کلینیک‌های سلامت جنسی گفت: این کلینیک‌ها برای پاسخگویی به نیازهای افراد در بخش‌های تشخیص و درمان مشکلات جنسی در مردان و زنان، آموزش بهداشت جنسی، تشخیص و درمان بیماری‌های قابل انتقال از راه تماس جنسی و بیماری‌های ویروسی تناسلی، ارائه مشاوره در زمینه مشکلات عاطفی و روانی بین اعضای خانواده و تربیت جنسی کودکان و نوجوانان‌ طراحی شده‌اند.

وی گفت: تیم تخصصی در این مرکز شامل روانپزشک، مشاور خانواده، متخصص بیماری‌های عفونی، متخصص پزشکی اجتماعی، متخصص زنان و زایمان، اورولوژیست، آندرولوژیست و متخصص غدد است که با همکاری بین رشته‌ای به ارائه مشاوره و انجام خدمات تشخیصی و درمانی می‌پردازند.

آذین تصریح کرد: در بخش مشکلات جنسی، مشکلاتی را که باعث اختلال عملکرد طبیعی جنسی می‌شوند، توسط افراد کارآزموده بررسی و بر حسب مشکل مطرح شده فرد برای مشاورهای ضروری، معاینات تخصصی و انجام آزمایشات معرفی می‌شود.

به گفته آذین در بخش بیماری‌های منتقله از راه تماس جنسی پس از اخذ شرح حال دقیق و معاینه کامل مهم‌ترین عفونت‌های ناشی از تماس جنسی از جمله علل ویروس و باکتریایی، بررسی و آزمایشات اختصاصی انجام شده و توصیه‌های لازم به بیماران ارائه می‌شود.

وی بخش دیگری از فعالیت‌های این کلینیک را تشخیص و کنترل تبخال (هرپس) عنوان و افزود: بیماران مراجعه کننده با انواع تبخال حاد، مزمن، عود کننده در منطقه تناسلی یا هر منطقه دیگر بدن مورد ارزیابی و برنامه ریزی درمان و کنترل قرار می‌گیرند که این برنامه ریزی بسته به نوع ضایعه و سایر مسایل جسمی مراجعه کننده متغیر است و برای هر بیمار جداگانه تنظیم خواهد شد.

کلینیک‌های سلامت جنسی را بشناسید

ناصحی با بیان اینکه در حال حاضر وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور به توسعه کلینیک‌های سلامت خانواده می‌پردازند گفت: در حال حاضر ۶ کلینیک سلامت جنسی خانواده دولتی در تهران داریم. بیمارستان‌های امام خمینی، شریعتی، روزبه و خاتم‌الانبیا و ۲ مرکز سلامت خانواده وابسته به دانشگاه شاهد و انستیتو روانپزشکی تهران دارای کلینیک‌های سلامت جنسی هستند.

وی خاطر نشان کرد: وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی تاسیس این مراکز در جهت گسترش آن‌ها در سراسر کشور اقدام نموده است، آیین نامه کلینیک‌های تخصصی سلامت جنسی در وزرات بهداشت در حال تدوین است و تا اوایل سال آینده به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ می‌شود.

رازداری رکن اصلی کلینیک سلامت خانواده

دکتر آذین با بیان اینکه در این کلینیک رازداری و امنیت اطلاعات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، گفت: ‌ اطلاعات شخصی به صورت محرمانه در این کلینیک باقی می‌ماند و افراد حتی در زمان پر کردن برگه‌های پذیرش می‌توانند نام و نام خانوادگی و سایر اطلاعات شخصی و قابل شناسایی خود را ذکر نکنند و حتی اقدامات آزمایشگاهی نیز با بهره گیری از آزمایشگاه مجهز خود مرکز تنها با استفاده از یک کد شناسایی و بدون نام، قابل انجام و پیگیری است.

استحکام خانواده هدف اصلی کلینیک‌ها سلامت جنسی باشد

فروتن با انتقاد از عملکرد برخی کلینیک‌های سلامت جنسی گفت: هدف اصلی راه اندازی این کلینیک‌ها باید استحکام خانواده‌ها باشد؛ اما متاسفانه برخی کلینیک‌ها فقط رفع مشکلات هر فرد به تنهایی کار اکتفا می‌کنند و از آسیب‌هایی که در مدت درمان به شریک زندگی او وارد می‌شوند غافل هستند.

وی ادامه داد: وقتی یک مرد به دلایلی نسبت به شریک زندگی خود سرد می‌شود، این سردی بر همسرش تاثیر می‌گذارد، پس تنها معالجه مرد با تجویز چند قرص و دارو موثر نخواهد بود و حتما باید تبعاتی که این سردی بر همسرش گذاشته است نیز معالجه شود.

وی تاکید کرد: از آنجایی که مسایل جنسی با مسایل روانی ارتباط تنگاتنگ دارد پس بباید مداوای امراض جنسی را به یک فرد محدود کرد؛ چراکه مشکل یک نفر در مسایل جنسی مشکل طرف مقابل نیز است.

سرپرست کلینیک سلامت خانواده با تأکید بر اینکه در کشور باید شورای عالی خانواده تشکیل شود، گفت: این شورای عالی باید درباره مسائل تربیتی و فرهنگی خانواده و از جمله مسائل مرتبط با سلامت جنسی و ارتقای آن بحث و برنامه‌ریزی کند تا خلأ موجود در این زمینه در جامعه برطرف شود.

رییس کلینیک سلامت خانواده دانشگاه علوم پزشکی شاهد گفت: بهتر است در واحدهای درسی دانشگاهی‌ هم همان‌طور که واحدی به نام تنظیم خانواده قرار داده‌ شده، واحدی تحت عنوان آموزش مهارت‌های ازدواج قرارگیرد که یک بخش آن به مسایل جنسی مربوط باشد تا جوانان برای حل مشکلات جنسی خود به سراغ منابع غلط اینترنتی نروند.