محمود احمدی‌نژاد رییس جمهور اسلامی ایران برای چندمین بار درطول ریاست جمهوری خودبه کشورهای آمریکای لاتین از جمله کشورهای برزیل، بولیوی و ونزوئلا سفر می‌کند.کشورهایی که هم اکنون تبدیل به متحدانی جدی برای جمهوری اسلامی شده‌اند و از آن‌ها به عنوان سنگرهای ایران در آمریکای لاتین نام برده می‌شود، منطقه‌ای که به حق تا چند سال پیش به عنوان حیاط خلوت آمریکا شناخته می‌شد و به نظر می‌رسد سرزمینی که تا به امروز برای مردم ایران ناشناخته بود، تبدیل به متحدینی قدرتمند برای ایران شده است.
از «هیگوئیتا» تا چاوز
سالهای سال ایرانیان جز فوتبال، جنگ‌های آمازون، انسان‌های نیمه عریان و البته بوی قهوه‌شناختی از آمریکای لاتین و کشورهای مربوط به آن نداشتند و تنها در صفحه‌های تلویزیون شاهد دریبل‌های زیبای پله و شیرین کاری‌های «هیگوئیتا» دروازه‌بان افسانه‌ای کلمبیا بودند وانگار آمریکای لاتین در همان فوتبال برای مردم ایران خلاصه می‌شد.
چشم آبی‌های موبور یا سرخپوست‌های محلی
اما به تدریج اوضاع فرق کرد، سید محمد خاتمی که برای شرکت در یک اجلاس بین المللی به ونزوئلا سفر کرده بود با هوگو چاوز، رییس جمهوری روبه رو شد که در مواضع ضد آمریکایی به ایران بسیار نزدیک بود. گرچه چاوز و خاتمی چندین بار به دیدار هم رفتند اما این دیدار‌ها ثمره‌ای در عرصه‌های مختلف برای دو کشور نداشت چرا که دست اندرکاران سیاست خارجی ایران بیشتر حواسشان به چشم آبی‌ها موبور بود تا مردمی که خیلی بیشتر به ایرانی‌ها در آمریکای لاتین شبیه بود.
ریاست جمهوری احمدی‌نژاد
با به قدرت رسیدن احمدی‌نژاد تغییر شگرفی در سیاست خارجی ایران روی داد و با اراده وی دیپلمات‌های ایران بار دیگر آمریکای لاتین را کشف کردند.فرصتی بی‌نظیر برای سیاست خارجی، اقتصادی و دفاعی ایران که هیچ کس به آن توجهی نداشت، از آن زمان تاکنون هوگو چاوز چندین بار از تهران بازدید کرده است و احمدی‌نژاد نیز پذیرای سیاستمدارانی همچون رافائل کوریا، لولا دا سیلوا، اوو مورالس و دانیل اورتگا بوده است که به ترتیب رئیس جمهور اکوادور، برزیل، بولیوی و نیکاراگوئه بودند.
ایران در بولیوی، شیلی، کلمبیا، نیکاراگوئه و اروگوئه سفارتخانه‌های جدیدی را بازگشایی و این سفارتخانه‌ها را به آنچه که در حال حاضر در آرژانتین، برزیل، کوبا، مکزیک و ونزوئلا وجود داشت، اضافه کرد. حتی بولیوی نیز تصمیم گرفت تا تنها سفارت خود در خاورمیانه را از قاهره به تهران منتقل کند و دستاورد این دیدارهای چیزی بیشتر از روابط تشریفاتی دیپلماسی برای ایران بود
رقص سفارتخانه‌های ایرانی را تانگوی دلار‌ها همراهی می‌کند
در سال ٢٠٠۴، تجارت دو جانبه بین ایران و ونزوئلا کمی بیشتر از ١ میلیون دلار بود اما پنج سال بعد این رقم پنجاه برابر شد.در این بین، ایران مراکز تولیدی مختلفی را برای شریک خود ایجاد کرده است: دوچرخه سازی، تراکتورسازی، خودرو سازی وکارخانه‌های سیمان. در شرایطی که کاراکاس از کمبودمزمن مهارت و نوآوری رنج می‌برد، تهران این کشور را در تلاش‌هایش برای صنعتی سازی خود، به ویژه در فرآوری شیر و محصولات پتروشیمی، همراهی می‌کند.
اگرچه به دلیل بحران بین المللی، تجارت بین دو کشور افتی برابر با ٨/٣٣ درصد را در سال ٢٠٠٩ ثبت کرد اما کاراکاس و تهران بر سر ایجاد یک بانک مشترک توسعه توافق کرده‌اند و نزدیک به هفتاد توافقنامه جدید را به امضا رسانده‌اند (که در مجموع تعداد آن‌ها به سیصد قرارداد می‌رسد). از طرف دیگر این دو پایتخت در سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) تلاشهای خود را بر افزایش دوباره قیمت نفت خام، متمرکز کردند، که بودجه هر یک وابستگی زیادی به آن دارد. پروازهای هفتگی حرکتی نمادین در جهت نزدیکی دو ملت است، که از سال ٢٠٠٧ ارتباط بین تهران و کاراکاس را تضمین می‌کنند.
ونزوئلا دروازه فتح آمریکای لاتین
از طریق ونزوئلا، نفوذ ایران در آمریکای لاتین تشدید می‌شود. در بین سالهای ٢٠٠٧ و ٢٠٠٨، اکوادور از هفتمین شریک تجاری ایران در منطقه به سومین طرف معاملاتی (بعد از برزیل و آرژانتین) تبدیل شد. کیتو در سال ٢٠٠٨ به اولین بازار محصولات ایرانی تنها به فروش اکتفا نمی‌کند بلکه وعده سرمایه گذاری نیز می‌دهد. این سرمایه گذاری مخصوصا در بخش نیروگاه آبی و پتروشیمی است. هنگام ملاقات رئیس جمهور اکوادور از تهران در تاریخ ٨ دسامبر ٢٠٠٨، او بیست و پنج توافقنامه دوجانبه را امضا کرد.
سرمایه گذاری ایران در آمریکای مرکزی، یک میلیارد دلار اعلام شده است و همچنین ایران بندری در آب عمیق ساخت که بشدت مورد نیاز نیکاراگوئه بود و سرمایه لازم برای احداث یک نیروگاه تولید برق آبی را برای این کشور تامین می‌کند. در بولیوی، تهران پیشنهاد کمک برای بهینه سازی استخراج گاز را داده است و همچنین می‌تواند در تحقیقات ابتدایی مربوط به منابع وسیع لیتیوم این کشور در رشته کوههای آند شرکت کند.
برزیل هم سهم خود را می‌گیرد
گرچه در این میان بررزیل با توجه به جمعیت خود سهم کمتری از روابط دو جانبه خود دارد، اما، در ماه دسامبر ٢٠٠٩، در زمان ملاقات رئیس جمهور ایران از برازیلیا، احمدی‌نژاد و لولا دا سیلوا متعهد شدند تا حجم تبادلات تجاریشان را تا سال ٢٠١۴ به ١٠ میلیارد دلار برسانند، با تراز تجاری که به شدت به نفع ایران است.
تهدید آمریکای لاتین توسط هیلاری کلینتون
این همکاری نزدیک آمریکایی‌ها را نگران کرده است، به گونه‌ای که در ١١ دسامبر سال ٢٠٠٩، وزیر امور خارجه آمریکا، هیلاری کلینتون اعلام کرد که هر گونه نزدیکی با ایران به نظر او «ایده بسیار بدی است»، زیرا که تهران به «حمایت، ترویج و صادرات تروریسم» می‌پردازد.
کلینتون هشدار داد که: «اگر کسانی می‌خواهند با ایران لاس بزنند، باید به عواقب آن هم بیاندیشند. آمریکا امیدوار است آن‌ها در این در رابطه عمیق‌تر فکر کنند.»
اما در آمریکای لاتین همه مانند کلینتون فکر نمی‌کنند، هوگو چاوز رییس جمهوری که یکبار با کودتای آمریکایی‌ها تا مرز برکناری پیش رفته بود به فکر همکاری جدی‌تر نظامی با ایران بود.
نظامیان ایرانی هم وارد گود می‌شوند
آمریکا برای مقابله با این وضعیت ناوگان چهارم خود را دوباره فعال کرده و در طول سواحل اقیانوس اطلس در آمریکای لاتین در حال گشت زدن است.
کاراکاس با آگاهی از این مسئله و به انتخاب خود به گسترش برنامه‌های همکاری نظامی با تهران می‌پردازد.
این برنامه‌ها شامل آموزش پرسنل و تولید مهمات می‌شود. در آوریل ٢٠٠٩، وزیر دفاع ایران، مصطفی محمد نجار، متعهد شد تا در رابطه با توسعه ظرفیت‌های نظامی ونزوئلا در چارچوب توافقنامه‌های دفاعی متقابل، حمایت کامل خود را ابراز دارد.
امروز پرواز هواپیماهای بدون سرنشین که با همکاری ایران و ونزوئلا ساخته شده است، تنها بخشی از این همکاری دو جانبه است.
میراثی برای ایران و آمریکای لاتین
مدت‌ها است که بسیاری از مخالفان احمدی‌نژاد و برخی از کار‌شناسان با انتقاد از گسترش روابط ایران و آمریکای لاتین آن را بی‌فایده شمرده و خواستار گسترش روابط با غرب و به خصوص ایالات متحده هستند.
آن‌ها از این مسئله غافل هستند که بی‌شک سرمایه گذاری‌های اقتصادی ایران در آمریکای لاتین به این کشور اجازه می‌دهد، تا علی‌رغم تحریم‌های اقتصادی تحمیل شده، از اقتصاد خود و بویژه بخشهای صنعتی پیشرفته از قبیل حمل و نقل هوایی، نفت و گاز، تولید خودرو حمایت کنند.
دریچه‌ای تازه که میلیارد‌ها دلار سود اقتصادی برای ایران به همراه آورده است و این توان را دارد که آمریکا برای اولین بار در نیم کره غربی جهان از سوی ایران مورد تهاجم قراربگیرد.
احمدی‌نژاد سال آینده از ریاست جمهوری ایران کنار می‌رود، یکی از میراث‌های ماندگار آن برای سیاست خارجی ایران سرزمین فتح شده‌ای به نام آمریکای لاتین برای حضور ایران است که زمانی حیاط خلوت آمریکا بود.
Sorry. No data so far.