هفته گذشته مجلس دو فوریت طرحی را تصویب کرد که کار‌شناسان معتقدند با تصویب نهایی آن تحولات زیادی در بخش کشاورزی و به ویژه قیمت، توزیع و بازار محصولات کشاورزی اتفاق می‌افتد.
در حال حاضر وزارت جهاد کشاورزی تنها تولید را مدیریت می‌کند، اما بخش‌های قبل و بعد از تولید نظیر تامین نهادهها و یا تعیین قیمت، تجارت، صادرات و واردات در وزارت صنعت، معدن و تجارت مدیریت می‌شود.
کار‌شناسان معتقدند با انتقال همه این وظایف به وزارت جهاد کشاورزی تولید از رونق بیشتر و بازار محصولات کشاورزی هم باثبات‌تر خواهد بود، این وظایف شامل سیاستگذاری، برنامه ریزی، نظارت در تجارت، صادرات، واردات، تنظیم بازار داخلی، خرید گندم، آرد و نان، صنایع تبدیلی و تکمیلی، غذایی، شرکت‌ها، موسسات تحقیقاتی و پژوهشی، دارایی‌ها، امکانات منقول و غیرمنقول، بودجه، اعتبارات، یارانهها و نیز بانک کشاورزی خواهد بود.
با رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت‌وگویی در همین زمینه انجام دادیم، البته به موضوعاتی نظیر دلایل گرانی مرغ به رغم مازاد تولید و انحصار در واردات نهادهها هم پرداختیم که با هم می‌خوانیم:
عباس رجایی در پاسخ به اینکه طرح انتزاع وظایف کشاورزی که دو فوریت آن در مجلس به تصویب رسید چه زمانی در صحن مطرح می‌شود و اثرات آن در بخش کشاورزی چه خواهد بود، گفت: در بررسی مسائل و مشکلات کشاورزی کشور به این نتیجه رسیدیم که سلسله موضوعاتی به عنوان چالش‌های بخش کشاورزی مطرح است و اگر این چالش‌ها به نتیجه نرسد بخش کشاورزی نمی‌تواند جایگاهش را در اقتصاد ملی ایفا کند.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس افزود: در این بررسی‌ها به این نتیجه رسیدیم که چالش‌هایی در حوزه نرم‌افزاری (قانون) و چالش‌هایی در حوزه اجرا، سرمایه‌گذاری و تشکیلات وجود دارد.
ابزار قانونی در اختیار بخش کشاورزی
رجایی گفت: احساس کردیم خلاء قانونی وجود دارد و بدین جهت در مجلس هشتم ۷ الی ۸ قانون مهم را برای بخش کشاورزی تدوین کردیم و این قوانین پایه محکمی برای بخش کشاورزی شده است گرچه هنوز معتقدیم بیش از ۱۰ الی ۱۵ درصد این قوانین اجرا نشده که این‌ها ضعف در اجراست، اما می‌توان گفت که ابزار قانونی در اختیار بخش کشاورزی گذاشته شده است.
سرمایه‌گذاری بالای ۲۰ درصدی در کشاورزی
وی افزود: در حوزه سرمایه به این نتیجه رسیدیم که باید میزان سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی متحول شود، متوسط آن پس از سالهای پیروزی انقلاب بین ۳ تا ۴ درصد بود و در پایان سال ۹۰ این رقم به ۶ درصد رسید و امیدواریم که روزی برسد سرمایه‌گذاری بالای ۲۰ درصد را در بخش کشاورزی شاهد باشیم، زیرا معتقدیم این ظرفیت در بخش کشاورزی وجود دارد.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: برای اینکه شرایط را برای رشد سرمایه‌گذاری دولت و بخش خصوصی فراهم کنیم، سرمایه بانک کشاورزی را به ۴ هزار میلیارد تومان و سرمایه صندوق‌های توسعه را به حدود ۲ هزار میلیارد رساندیم.
۴ هزار میلیارد تومان سهم کشاورزی از صندوق توسعه ملی
وی افزود: علاوه بر آن مصوباتی که در حوزه توسعه صندوق ملی داشتیم سال گذشته ۳ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان سهم بخش کشاورزی بود و امسال هم پیش‌بینی می‌شود ۴ هزار میلیارد تومان به بخش کشاورزی تزریق شود.
تقویت تشکل‌ها
رجایی تصریح کرد: در زمینه وظایف سعی کردیم بخش غیردولتی را در حوزه کشاورزی در زمینه پیش و بعد از تولید وارد کنیم تا تشکل‌ها فعال‌تر شوند و قوانین خوبی هم در این زمینه به تصویب رسید.
انتزاع وظایف کشاورزی
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس خاطرنشان کرد: در زمینه ساختار تشکیلاتی به این نتیجه رسیدیم که وظایف بخش کشاورزی پراکنده است.
وی ادامه داد: حوزه‌های تصمیم‌گیری در بخش کشاورزی در وزارتخانه‌های مختلفی پراکنده است و با این شکل نمی‌شود کشاورزی را پیش برد.
رجایی گفت: کشاورزی را باید یک بسته کار و سیاست ببینیم و نمی‌توان خیلی از مسائل را به صورت اجزاء از هم جدا کنیم.
وی ادامه داد: به عنوان مثال صنایع مکمل بخش کشاورزی است و نمی‌توان بازار بورس همچنین صادرات، بازار و اجزای بازار را از کشاورزی جدا کرد و همه این‌ها را باید به صورت کامل دید.
رجایی ادامه داد: تمام تولیدات و اجرائیات بخش کشاورزی موجود زنده است و حتی دانه‌ای که در سیلو نگهدرای می‌کنیم آن هم موجود زنده است و باید مکانیزم‌های موجود زنده دینامیک باشد و تصمیم‌گیری‌های صحیحی در این بخش صورت گیرد.
مدیریت موضوعات مکمل کشاورزی در وزارتخانه‌های دیگر
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: در بررسی‌ها دیدیم مراحل پیش از تولید مانند تامین نهادهها و یارانهها و مکانیزاسیون و در حین تولید مواردی مانند بازاریابی و نیز بعد از تولید مانند صنایع تبدیلی و موضوعاتی دیگری هم که مکمل بخش کشاورزی است توسط وزارتخانه‌های دیگر مدیریت می‌شود.
وی ادامه داد: مثلا روستائیان ما وقتی که کار کشاورزی می‌کنند همزمان فرشبافی هم دارند یعنی فرش را جزئی از برنامه‌های زندگی خودشان می‌دانند و با کار کشاورزی هم عجین است یعنی پشم گوسفند تبدیل به خامه و بعد تبدیل به فرش می‌شود و این جزوی از بخش کشاورزی است.
رجایی افزود: اگر سیستم‌هایی این بخش را مدیریت کنند که جنس کار را نمی‌شناسند به اینجا می‌رسیم که جایگاه فرش در کشور و خارج از کشور مناسب نباشد.
تولید کننده باید در فضای آرام تولید کند
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: به این نتیجه رسیدیم که سیاستگذاری و اجرائیات را در یک بخش مدیریت کنیم اختیار و مسئولیت بدهیم و پاسخگویی هم بخواهیم. یعنی تولید کننده با طیب خاطر در فضایی تولید کند که کسانی که از آن‌ها حمایت می‌کنند بدانند که از چه کسی حمایت می‌کنند.
مسئولان تنظیم بازار اساسا منطق کار را نمی‌شناسند
رجایی گفت: تنظیم بازار شیر، مرغ و گوشت مسائل بسیار ساده‌ای است اما چون کسانی مسوول این کار شدند که اساسا منطق این کار را درست نمی‌شناسند به هر دلیلی عامدا یا غیر عامدا باعث بروز این معضلات شده است.
وی گفت: وقتی مرغ تولید می‌شود زنجیره‌هایی دارد که هر کدام از این زنجیره‌ها از ابتدای تولید تا رسیدن به بازار دچار نقصان شود به تولید ضربه وارد می‌کند.
تنش بازار خنده دار است
وی ادامه داد: اوج مصرف سال هم مشخص است، مثلا قبل ماه رمضان، شب عید، ایام حج و اینکه همه آن‌ها را بدانیم و بازار با تنش مواجه شود خیلی خنده‌دار است و این سوال پیش می‌آید که چرا قبل از اینکه بازار به مشکل بربخورد برنامه‌ریزی نمی‌شود و این‌ها بحث‌های شفاف و روشن است اما چون کسانی که متولی این کار هستند اساسا آشنایی ندارند مشکلات ایجاد می‌شود.
وزارت صنعت دغدغه زیادی دارد به تولید نمی‌رسد
رجایی گفت: وزارت صنعت، معدن و تجارت وزارتخانه بسیار مهمی است، خود صنعت به اندازه کافی بحث، مشکل و مسئله دارد اما ساختارش زنده نیست.
وی ادامه داد: نگاه به صنعت به دلیل سروکار داشتن با موضوعات سخت و نه با موجودات زنده نگاه خاص خودش را دارد و این نگاه را نمی‌شود در بخش کشاورزی که با موجود زنده سروکار دارد پیاده کرد و این سوال مطرخ می‌شود که چرا این مسائل در وزارتخانه غیر از کشاورزی باید مدیریت شود.
طرح انتزاع در مجلس هشتم فدای لابی صنعتی‌ها شد
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: این طرح در مجلس هشتم مطرح شده بود اما در اثر لابی‌ها که به توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صورت گرفت فضا را خراب کردند و طرح مسکوت ماند. البته اگر چه می‌شد در مجلس هشتم نیز دوباره مطرح کنیم اما فضای مناسبی نبود.
رای قاطع نمانیدگان برای تصویب طرح انتزاع
رجایی گفت: در مجلس نهم این موضوع مطرح شد فوریت هم برای آن تصویب شد و با رای بالا ۱۷۵ رای فوریت آن تصویب شد.
وی افزود: فضا بسیار آماده است برای تصویب این طرح که در این صورت تحولاتی در بخش کشاورزی کشور ایجاد می‌شود البته وزارت جهاد کشاورزی هم باید جدی کار کند و تجربه خوبی را برای اجرای آن به ثمر برساند.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: به هر حال وزارتخانه‌ای که امروز مسئولیت تولید را دارد بعداز تصویب این طرح مسوولیت بازار و تمام مسائل تولید را خواهد داشت که باید سازوکارهای آن را آماده کند.
مجلس با مخالفت دولت مخالفت است
وی در پاسخ به اینکه گفته می‌شود دولت مخالف این طرح است گفت: دولت قبلا هم مخالف بود اما مجلس با مخالفت دولت مخالفت می‌کند چون این مخالفت دولت منطقی ندارد و تنهاچیزی که دولتی‌ها مطرح می‌کنند این است که در تشکیلات تفصیلی که در صنعت، معدن و تجارت نوشته می‌شود این موضوعات وارد شود.
تعلل بیشتر یعنی ضربه به تولید
رجایی گفت: در حال حاضر نزدیک به شش ماه است که قرار بود این موضوعات توسط دولت وارد شود اما این کار را نکردند و به نظر من تعلل بیش از این به بخش تولید ضربه خواهد زد.
تنظیم بازار اولین وظیفه انتقالی از وزارت صنعت
وی در پاسخ به اینکه وزارت جهاد کشاورزی از چه زمانی بعداز تصویب طرح باید کار را شروع کند گفت: برخی از این وظایف مانند تنظیم بازار بلافاصله بعد از تصویب طرح شروع خواهد شد. بعضی از موضوعاتی که در این طرح پیش‌بینی شده ممکن است نیاز به فرآیندی داشته باشد و نیاز به زمان داشته باشد که آن هم بیش از یک الی دو ماه زمان نخواهد بود.
وظایف انتقالی
رجایی در پاسخ به اینکه دقیقا چه وظایف و موضوعاتی از وزارتخانه‌های دیگر به بخش کشاورزی منتقل می‌شود گفت: تمام ساختارهای زنجیره تولید به وزارت کشاورزی انتقال داده می‌شود و حتی شرکتهایی که در این زمینه کار می‌کنند و یا اگر یارانه‌ای است همه باید تعیین تکلیف شوند. و حتی تمام فرآیند بعداز تولید، انبار، سیلو، آرد، نان، فرش، صنایع غذایی و بانک کشاورزی.
مدیریت بانک کشاورزی توسط وزارت جهاد کشاورزی
وی ادامه داد: بانک کشاورزی بانک تخصصی این بخش است و اینکه وزارت جهاد کشاورزی نتواند در سیاستهای این بانک اعمال نظر کند به چه درد بخش کشاورزی می‌خورد.
رجایی اظهار امیدواری کرد: اجرای این طرح تحول بسیاری در بخش کشاورزی ایجاد کند. رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس گفت: وزارت جهاد کشاورزی هم باید تلاش خود را مضاعف کرده و ظرفیت‌های لازم را ایجاد کند، البته الان وزارت جهادکشاورزی اعلام می‌کند همه ابزارهای صادارت و واردات در اختیار ما نیست تا اعمال نظر قطعی کنیم، اما با تصویب این طرح همه این ابزار در اختیار وزارت جهاد کشاورزی گذارده خواهد شد.
رجایی افزود: مدیریت زنجیره تولید توسط وزارت جهاد کشاورزی کار سختی نیست زیرا در قوانینی که در مجلس تدوین شده به اجرای بعداز تصویب هم پیش‌بینی شده و خوشبختانه تمام قوانینی که در مجلس هشتم به تصویب رسید طرح بوده‌اند و لایحه نبوده‌اند و این نشان می‌دهد که موارد اجرایی هم دیده شده است.
دلیل افزایش قیمت مرغ به رغم مازاد تولید
وی در پاسخ به اینکه به رغم اینکه ماه‌های گذشته مازاد تولید مرغ در کشور بود اما باز آرام آرام قیمت‌ها افزایش پیدا کرد دلیل آنچه بود؟ آیا با پراکندگی وظایف ارتباطی داست؟ گفت: از جوجه یکروزه گرفته تا نهادهها و مکمل‌ها، نوسان نرخ ارز و غیره همه موثر بود.
وی ادامه داد از سوی دیگر هدفمندی یارانهها هم همزمان با بالا رفتن نرخ ارز و نهادهها اجرا شد و اقتصاد جهانی هم در این مسائل بی‌سامان شد و دولت هم در تامین نهادهها نتوانست موثر عمل کند و مرغداران و دامداران با مشکل مواجه شدند.
انحصار در تامین نهاده
وی افزود: از سوی دیگر تامین نهاده در کشور نیز با انحصارهایی مواجه شده که مشکل را دوچندان کرده است. رجایی گفت: زمانی که شرکت پشتبانی امور دام که ابزار تولید است از یک وزارتخانه‌ای که متولی تولید است به وزارتخانه دیگری که ارتباطی با تولید ندارد انتقال می‌‌یابد این مشکلات به وجود می‌آید.
سیاستهای غلط مشکلی برای تولید
وی خاطرنشان کرد: شرکت پشتیبانی امور دام ذاتا وظیفه حمایت از تولید کننده را برعهده دارد و زمانی که این وظیفه را می‌گیرید طبیعی است که تولیدکننده با مشکل مواجه خواهد شد و همه این‌ها سیاستهای غلطی است که ریشه در همین موضوعات دارد.
تصمیم‌گیری مسائل کشاورزی در استان‌ها توسط سایر بخش‌ها
وی افزود: در استان‌ها تصمیم‌گیری مسائل کشاورزی به جای اینکه توسط رئیس سازمان جهاد کشاورزی صورت گیرد توسط مدیرکل صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود که اشرافی هم به موضوع ندارد.
قانون به درستی اجرا نمی‌شود
از رجایی سوال شد چرا باید موضوع واردات نهاده به یک نفر محدود شود و انحصاری عمل شود؟ گفت: در قانون جامع دامپروری و افزایش بهره‌وری کشاورزی آمده است که تشکل‌های تولید کشاورزی مسئول تنظیم مسائل مربوط به حوزه تولید خودشان شوند و دولت هم از آن‌ها حمایت کند که بانک‌ها و وزارتخانه‌های مربوطه هم باید از آن حمایت کند تا آن‌ها توانمند شوند که اگر این قانون به درستی اجرا شود دیگر این انحصار‌ها را نخواهیم داشت.
رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس تصریح کرد: نمونه‌ای دارم که مثلا در ارتباط با سویا موضوع فروش ۸۰۰ تومان مطرح بود اما همین انحصارگران بحث ۱۶۰۰ تومان را مطرح می‌کردند.
Sorry. No data so far.