نامه امام علی (ع) به مالک اشتر حاوی مفاهیم و مضامین زیادی است که اگر هر حاکم و مسئول کشور و منطقه‌ای به آن عمل می‌کرد امروزه شاهد سیل مشکلات نبودیم. این نامه دو ویژگی انحصاری دارد، یکی بلاغت متن است و دیگری عمق مفاهیم و محتوای مطالب آن است. که از هر دو جهت در اوج است. در زیر به قسمت‌هایی از این نامه اشاراتی می‌شود.
۱- امام علی (ع) در این نامه بر ضرورت انتقاد از والی و نظارت بر او تاکید کرده است. اما در مقابل ضرورت انتقاد عیب‌جویی از مردم را بسیار ناپسند می‌داند. واقعیتی که امروزه در جامعه ما معکوس ان مشاهده می‌شود: «و از رعیت، آنان را که عیب جو ترند از خود دور کن، زیرا مردم عیوبی دارند که رهبر امت در پنهان داشتن آن از همه سزاوار‌تر است» امام علی (ع) در این فراز از نامه تا حدی جلو می‌رود که می‌فرماید: «پس مبادا آنچه بر تو پنهان است را آشکار گردانی، و آنچه که هویداست بپوشانی، که داوری آنچه از تو پنهان است با خدای جهان می‌باشد، پس چندان که می‌توانی زشتی‌ها را بپوشان، تا آن را که دوست داری بر رعیت پوشیده ماند خدا بر تو بپوشاند… در تصدیق سخن چین شتاب مکن، زیرا سخن چین گرچه در لباس اندرز دهنده ظاهر می‌شود اما خیانت‌کار است. امروزه می‌بینیم که چه سخن چینان پرده دری مقرب مسئولین ما شدند که بر کوچک و بزرگ رحم نمی‌کنند.
۲- حضرت بر رعایت عهد و پیمان چنان تأکید می‌کند، گویی بر امور دیگر چنین تأکیدی ندارد:… به عهد خویش وفادار باش، و بر آنچه بر عهده گرفتی امانت دار باشد، و جان خود را سیر پیمان خود گردان، زیرا هیچ یک از واجبات الهی همانند وفای به عهد نیست. که همه مردم جهان با تمام اختلافاتی که در افکار و تمایلات دارند، در آن اتفاق نظر داشته باشند… هرگز پیمان شکن مباش، و در عهد خود خیانت مکن، و دشمن را فریب مده، زیرا کسی جز نادان بدکار بر خدا گستاخی روا نمی‌دارد… مبادا قرار دادی را امضا کنی که در آن برای دغل‌کاری و فریب راه‌هایی وجود دارد، و پس از محکم کاری و دقت در قرار داد نامه، دست از بهانه جویی بردار، مبادا مشکلات پیمانی که بر عهده‌ات قرار گرفته، و خدا آن را بر گردنت نهاده، تو را به پیمان شکنی وادارد. زیرا شکیبایی تو در مشکلات پیمان‌ها که امید پیروزی در آینده را به همراه دارد». هیچ کس به اندازه حضرت خود را ملتزم و متعهد نمی‌دید. زمانی که در شورای منصوب از جانب خلیفه دوم به او گفتند که با تو بیعت می‌کنیم مشروط به رویه شیخین او قبول نکرد، زیرا که می‌دانست در صورت پذیرش باید ملتزم باشد و نمی‌تواند برخلاف عهد و پیمانش عمل کند، و البته حضرت می‌دانست آمدن خلیفه سوم بر مسند قدرت چه تبعاتی دارد ولی به هر حال تبعات پیمان‌شکنی قطعاً بیش از آن بود که مشاهده شد. امروزه می‌بینیم که افراد حتی احکام دستگاه قضایی را نمی‌پذیرند و برای دور زدن آن‌ها چگونه به این در و آن در می‌زنند و یک روزه قوانین را به سود خود عوض می‌کنند، درصد حاکمیت قانون را در کشور می‌بنیم که چگونه از صدر تا ذیل قانون را فقط برای زیر پا گذاشتن می‌دانند.
۳- امام در مورد بازرگانان این‌گونه دستور می‌دهد: «این را هم بدان در میان بازرگانان، کسانی هم هستند که تنگ نظر و بد معامله و بخیل و احتکار کننده‌اند، که تنها با زورگویی به سود خود می‌اندیشند و کالا را به هر قیمتی که می‌خواهند می‌فروشند که این سود جویی و گران فروشی برای افراد جامعه زیان بار و عیب بزرگ زمامدار است. پس از احتکار کالا جلوگیری کن، که رسول خدا (ص) از آن جلوگیری می‌کرد.» می‌بینیم که امروزه عده‌ای با چه ترفندهایی و با احتکار و انواع و اقسام ترفند قیمت مرغ را نجومی بالا می‌برند و کالای خود را ماه‌ها در کشتی نگه می‌دارند تا سود کلانی به جیب بزنند.
۴- امام در مورد اطرافیان زمامدار می‌فرماید: «همانا خشم عمومی مردم، خشنودی خواص (نزدیکان) را از بین می‌برد، اما خشم خواص را خشنودی همگان بی‌اثر می‌کند. خواص جامعه، همواره با سنگینی را بر حکومت تحمیل می‌کنند زیرا در روزگار سختی یاریشان کمتر، و در اجرای عدالت از همه ناراضی‌تر، و در خواسته‌هایشان پافشار‌تر، و در عطا و بخشش کم سپاستر، و به هنگام منع خواسته‌ها دیر عذر بپذیر‌تر و در برابر مشکلات کم استقامت‌تر می‌باشند.
موارد بالا فرازهای اندکی از این نامه است، یقیناً خواندن تمام این نامه لذتی دو چندان دارد البته این لذت هنگامی فراگیر می‌شود که مسئولین به آن عمل کنند. در این شب‌های پر خیر و برکت قدر، بیاییم یک بار با خواندن این نامه و عمل به دستورات آن، آینده متفاوتی را برای خود و کشور خود رقم بزنیم.
Sorry. No data so far.