سيدمحمدرضا آقامیری – اگر میدانستید در رمضان چه پاداشی برای شما قرار دادهاند، بیش از این خدا را سپاس میگفتید. بسیاری از سخنانی که در متون حدیثی پیرامون رمضان به ما رسیده است، حکایت از آن دارد که رمضان در میان همه ماههای قمری، اهمیت خاصی دارد؛ فرصتی است که باید غنیمت شمرد! عمر انسان کمتر مجالی را به دست میآورد که بتواند در آن مجال، زندگی دوبارهای را دریابد و رمضان سرفصل تازهای است برای آنان که میخواهند زندگی دوبارهای را با حلاوت تازهتری تجربه کنند.
«نگاهی متفاوت به سخنان شعبانی پیامبر»
حتما سخنان پیامبر رحمت (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) پیرامون رمضان کریم در خطبه شعبانیه را شنیدهاید و میدانید پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در آن سخنرانی چه نکات مهمی را بیان فرمودهاند.
ما در این فرصت قصد داریم از زاویهای دیگر و با رویکردی متفاوت، این سخنان را مورد توجه قرار داده و به بررسی مواردی بپردازیم که اهمیت ویژهای دارند تا چشمانداز تازهای به روی ما گشوده شود.
چنانچه با یک نگاه کلی نظری در خطبه افکنیم، نتیجه حاصل از این نگاه این است که پیامبر میخواهند بفرمایند: فرصتی بهدست آمده و خدای بزرگ بار عامی صادر فرمودهاند! از این فرصت غافل نشوید! در این بار عام «مغفرت» که نیاز دنیا و عقبای شماست، عطا میشود؛ همان غفرانی که فقدان آن گریبانگیر ما و جامعه ما شده است.
آری، به همان مقدار که زندگی عقبای ما نیازمند غفران است، دنیای ما نیز چنین است و چنگالهای گناهان ماست که گردن زندگی ما را نشانه رفته و عرصه را بر ما تنگ نموده است. در آیه شریفه ۱۳۵ سوره طه آمده است: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکرِی فَإِن لَهُ مَعِیشَه ضَنکا وَ نَحْشُرُهُ یوْمَ الْقِیامَه أَعْمَی» یعنی «و آنان که از یاد من روی گرداندند، برای آنان زندگی سخت و دردناکی رقم زدهایم و آنان را در روز جزا نابینا برمیانگیزیم.»
نه گمان کنیم چنانچه از خدای بزرگ روی گردانیم، فقط در روز حسرت گرفتار خواهیم شد! بلکه سخن از همین دنیا است! سخن از دنیایی است که در آن زندگی میکنیم! در روایتی که منشأ تمام دردهای ما در گناهانمان خلاصه شده، آمده است که امام فرمودهاند: «میخواهید شما را از درد و درمانتان آگاه سازم؟ درد شما گناهان شما و درمانتان درخواست بخشش از آفریدگار جهانیان است.»
اگر آسمان رحمتش را بر ما نمیگشاید و گرفتار چند و چون این دنیائیم؛ اگر دستانمان تنگ است و تنگدستی و نداری در حفره حفرههای دلهایمان لانه کرده و اگر گرانی سایه سنگینش را از سر ما برنمیدارد؛ فقط بهخاطر ناسپاسیهای پی در پی است که مرتکب میشویم؛ بهخاطر توبهای است که نمیکنیم! تا اینسان گرفتار میگردیم!
راه برونرفت از مشکلات دنیوی
قرآن کریم راه برونرفت از مشکلات دنیوی را اینچنین بیان داشته است: «فقلت استغفرو ربکم» از پروردگار خویش بخشش بخواهید که او بسیار بخشنده است؛ از او غفران طلب نمائید تا آسمان بر شما مهربانیاش را بگشاید و کارتان آباد و زندگیتان بهاری گردد و فرزندانی نیکسرشت که مایه روشنی چشمانتان است، عطایای او باشد برای شما.
پیامبر اکرم در این سخنان تاریخی بیان فرمودهاند: «جانهای شما در گرو کردارتان است؛ پس جا‌‌نهایتان را با استغفار و طلب بخشش از خداوند آزاد سازید.
گناهان گردههای شما را میآزارد؛ اکنون گردههای خود را به سجدههای طولانی سبک سازید.»
میتوان گفت عمده مسألهای که پیامبر رحمت در این خطبه بر آن تأکید داشتهاند، خلاصی ازگناهان است. این ماه مجالی است که خدای بزرگ برای بندگان گنهکار در نظر گرفته است. پیامبر (صلیاللهوعلیهوآله) در ادامه این سخنان فرمودند: «بدبخت کسی است که از بخشش الهی در این ماه محروم گردد و از این بار عام بهرهمند نگردد.» امام صادق (علیهالسلام) نیز فرمودهاند: «چنانچه بندهای از برکات این ماه بهرهمند نشده و آمرزیده نگردد، چارهای ندارد جز آنکه در ایام حج به سرزمین عرفات رود و از خدای بزرگ درخواست نماید که او راببخشد.»
دوستان قضیه آمرزش و پاک شدن از گناهان امری جدی است؛ نباید نسبت به آن بیتفاوت بود و تأکید مکرر پیامبر نیز به همین جهت است. پس اینک که ماه مبارک رمضان نیز رو به اتمام است، نکند خدای ناکرده بدبختی بهسراغ ما آمده باشد و ما جزء جماعت روسیاهان قرار گیریم. در سخنان پیامبر گرامی اندیشه میکردم که چهچیزی غیر از آنچه گذشت، رنگ بیشتری دارد. احساس کردم احیاء مهرورزی و نوعدوستی از موارد دیگری است که پیامبر رحمت گوشزد فرمودهاند؛ مواردی چون صدقه بر فقرا، مستمندان و بیچارگان، احترام به پیران و کهنسالان، ترحم بر کودکان، صله رحم و دلجویی از اقوام و بستگان، دستگیری از یتیمان و اطعام روزهداران، شفقت و رأفت بر زیردستان و دوری از شرارت و بدی کردن به دیگران. همه گویای این مطلب است که رمضان سرآغازی است برای زندگی با دوستی و صفا و صمیمیت! این حس نوعدوستی از اخلاق پیامبران است که مورد تأکید پیامبر اسلام واقع شده و تفاوت و امتیاز ما بر سایر مکاتب مخصوصا مکاتب غربی در همین حس است. واژه ایثار، صدقه و احترام واژگان اختصاصی مکتب اهلبیت (علیهمالسلام) است.
پیامبر رحمت که گستره مهربانیاش بر همه جهان سایه افکنده است، اخلاق و آراسته شدن به زیور منشهای انسانی را دلیل برانگیختن خود به پیامبری اعلام میفرماید و در این مجال نیز پیامبر بهترین صدقه را حسن خلق برمیشمرد و میفرماید: «کسی که اخلاق خود را در این ماه نیکو گرداند، مجوز گذر از پل صراط را دریافت کرده است! در روزی که همه گامها لغزان است و لرزان! و در آستانه سقوط در آتش.» آنگاه پیامبر (صلیاللهعلیهوآله وسلم)، خصائل اخلاقی را برمیشمرند و میفرمایند: «زبا‌‌نهایتان را نگه دارید تا گرفتار تهمت و غیبت و به‌تان و سعایت و نمامی و شماتت و دروغ نگردید که همه آنها آثاری دارد که دیر یا زود گریبانگیر انسان خواهد شد.» پیامبر رحمت، قطع رحم و دل کندن از بستگان را موجب قطع رحمت خداوندی نسبت به انسان اعلام فرمودهاند. نکته چهارمی که میتوان به آن اشاره کرد و مورد تأکید پیامبر نیز بوده است، غنیمت شمردن این ماه است برای عبادت. ارزش عبادتهای واجب در این ماه هفتاد برابر است و عبادتهای مستحب، مزدی برابر رهایی از آتش دوزخ دارد.
رسول خدا از ما یک چیز طلبیدهاند، میدانید چیست؟ فرمودهاند: ای امت من؛ اکنون که درهای بهشت دراین ماه گشوده است و بابهای جهنم بسته و اهریمنان به زنجیر کشیده شدهاند، از خدای بزرگ بخواهید که همچنان، درهای بهشت را باز و آباد نگه دارد و بابهای جهنم را بسته و اهریمنان را همواره در غل و زنجیر بدارد و این همتی بس بلند میطلبد تا تو در جایگاه والای انسانی قرار گیری!! آری تقوی و ورع، پرهیزگاری و خودنگه داری از همه آنچه خدای کریم دستور به ترک آن فرموده است پیام این ماه مبارک است.
«تزودو فان خیر الزاد التقوی و تجهزو رحمکم الله فقد نودی فیکم بالرحیل» «توشه برگیرید و تقوا پیشه کنید که بهترین توشه پرهیزگاری است و آماده کوچیدن باشید، که دیر یا زود باید بگذارید و بگذرید.»
Sorry. No data so far.