آیت الله میرزا محمد حسن حسینی شیرازی متولد سال ۱۲۴۰هجری قمری است. وی متخلص به میرزای بزرگ بوده و شاگرد شایسته شیخ مرتضی انصاری به حساب می‌آید. این یگانه دهر در علم وتقوا تا بدانجا می‌رسد که خود وی در مکتب خویش افرادی هم چون محمدتقی شیرازی، عبدالکریم حائری، شیخ فضل الله نوری ومیرزاحسین نایینی را پرورش میدهد؛ افرادی که بعد‌ها از سرآمدان عصر خود شدند.
دوران مرجعیت میرزا حسن شیرازی مصادف است با یکی از مهم‌ترین ادوار تاریخ ایران یعنی حاکمیت قاجار. حضور علما در این دوران به دلیل بی‌کفایتی حاکمان ومورد تهاجم قرار گرفتن ایران توسط مهاجمان بسیار مشهود است. درهمین دوران وبه طور مشخص‌تر در عصر پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار وبه علت بی‌خردی وی، تسلط بیگانگان و به خصوص انگلیس برکشور افزایش مییابد. این امر تا به جایی پیش میرود که شاه ایران با واگذاری امتیاز توتون وتنباکو به یک کمپانی انگلیسی به نام رژی در سال ۱۳۰۷ حق خرید وفروش تنباکو را به مدت ۵۰ سال به این کمپانی واگذار میکند.
این امر که به طور مستقیم حاکی از نفوذ بیگانگان در بخش اقتصادی کشور است وقطعا وابستگی را به دنبال خواهد داشت باعث گردید تا مردم شهرهای مختلف از جمله شیراز، آذربایجان، اصفهان، تهران و……. نگران شده وبازارهای خود را تعطیل کرده وبا اجتماع در مساجد اعتراض خود را اعلام کنند.
در چنین موقعیتی است که نقش بی‌بدیل میرزا حسن شیرازی نمایان میگردد. وی با صدور فتوای تاریخی خویش با این مضمون «الیوم استعمال توتون وتنباکو بای نحو کان در حکم محاربه با امام زمان صلوات الله علیه» گلوله‌ای آتشین بر کاخ استعمار انگلیس فرود آورده و دست بریتانیا را در آن برهه از تاریخ از چپاول منابع ایران قطع میکند.
همه اقشار جامعه اعم اززن، مرد، اصناف، بازاریان و….. دربرابرحکم میرزای شیرازی سر تعظیم فرود آورده واز آن پیروی کردند. اما اتفاق عجیب‌تر آن چیزی است که در کاخ ناصری اتفاق می‌افتد ونشان از نفوذ بی‌اندازه شیخ دارد این است که در دربار نیز پس از فتوای شیخ تمام قلیان‌ها شکسته شد.
در تاریخ آمده است: «هنگامی که ناصرالدین شاه به اندرونی کاخ خویش وارد شد مانند هر روز تقاضای قلیان کرد یکی از زنان حرمسرا در پاسخ به تقاضای شاه گفت: از امروز استفاده از قلیان حرام است ناصرالدین شاه با عصبانیت پرسید چه کسی حرام کرده؟ زن با پاسخی زیرکانه و دندانشکن جواب داد: همان کس که مرا به تو حلال کرده امروز استفاده از قلیان را حرام کرده است».
ناصرالدین شاه در برابر این پاسخ تنها موضع سکوت اختیار کرد، زیرا حرفی برای گفتن نداشت. در مجموع میتوان اولین نقش پرررنگ روحانیت در مسائل حکومت را در جنبش تنباکو جستجو کرد.
واقعه رژی اولین پیروزی مهم سیاسی علماست که قدرت مستبدانه ناصرالدین شاه نیزنتوانست در مقابل آن ایستادگی کند و وی را مجبور به عقب نشینی میکند.
Sorry. No data so far.