رضا تاران – آیت الله‌زاده، اصطلاحی که بر فرزندان علما گفته می‌شود، این اصطلاح بیشتر بر فرزندان ذکور کاربرد دارد اما بعد از انقلاب و با ایجاد زمینه بهتر برای فعالیتهای زنان، فرزندان اناث علما نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، اهمیت این طیف نه برای خود، بلکه بیشتر بخاطر جایگاه ممتاز علما در جامعه و حکومت دینی است، البته برخی نقش آیت الله‌زاده‌ها را آنچنان مهم جلوه می‌دهند که تصمیمات علما را به فرزندان منسوب می‌کنند، اگر چه نمی‌توان این دیدگاه را قابل دفاع دانست اما نباید از اهمیت آن‌ها غافل شد، اما همه آیت الله‌زاده‌ها را نمی‌توان با یک دید نگاه کرد آن‌ها نیز دیدگاه‌ها و تیپهای مختلفی را تشکیل می‌دهند که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود.
آیت الله زاده‌های درسخوان: ولدُ العالم نصف العالم گفته می‌شود فرزند عالم نصف عالم است نشست و برخاست و زندگی در دامن یک عالم دینی بخشی از معارف دینی را به فرزندان منتقل می‌کند طیف وسیعی از فرزندان علما علاقمند به علم و تحصیل هستند برخی از آن‌ها برای تحصیل به حوزه می‌روند و البته علما نیز علاقه دارند فرزندانشان طلبه شوند آن‌ها در کنار درس و بحث بمرور به فضلایی تبدیل می‌شوند ودر صورتی که از خود استعداد خوبی نشان دهند و استمرار در درس داشته باشند شاید بتوانند بر کرسی پدر تکیه کنند، البته این طیف از آنجا که منسوب به عالمی هستند و پشتوانه پدر را دارند زمینه بیشتری را برای رشد در حوزه دارند، البته همه فرزندان به حوزه نمی‌روند برخی نیز دانشگاه را برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنند و تا مدارج عالی ادامه می‌دهند و آینده‌ای را برای خود ترسیم می‌کنند برخی از فرزندان علما در زمره اساتید دانشگاه و متخصصان قرار دارند بطور مثال دختر یکی از مراجع پزشکی حاذق و مشهور در قم است. شاید بتوان اکثر فرزندان علما را در این طیف قرار داد اما با توجه به اینکه همه مردم از علما انتظار دارند اینگونه باشند بنابراین زمانی که آن‌ها را می‌بینند واکنشی نشان نمی‌دهند و آن را عادی تلقی می‌کنند، نکته دیگر اینکه برخی از این طیف هم از نظر علمی در سطح خوبی قرار دارند و هم واقعا انسانهای با اخلاقی هستند، این طیف از آیت الله‌زاده‌ها معمولا در دامن آیت الله‌هایی پرورش می‌یابند که تربیت فرزند برای آن‌ها اهمیت داشته است و وقت و توجه بیشتری را به فرزندان اختصاص داده‌اند.
آیت الله زاده‌های سیاسی: شاید این طیف از فرزندان بیشترین دردسر را برای علما درست می‌کنند، آن‌ها به هر دلیل علاقمند به سیاست بوده‌اند و با توجه به نسبتی که با علما دارند توانسته‌اند وارد عرصه سیاسی شوند، البته رفت و آمدهای فراوان دفتر علما و ارتباطات گسترده‌ای که در آن صورت می‌گیرد می‌تواند فرزندان را خارج از رویه‌های عادی رشد و ارتقا دهد، برخی از آن‌ها در اداره دفتر پدر نیز نقشی البته برجسته دارند و از این منظر است که وقتی طیفی از جامعه با مرجع یا عالمی مشکل سیاسی پیدا می‌کند نقطه ضعفی از فرزند پیدا می‌کند و بتوسط آن شخصیت عالم را زیر و رو می‌کند والبته انتظار دارند که فرزند تحت سیطره پدر باشد و حال آنکه ممکن است پدر بیچاره روحش هم از سوتی فرزند باخبر نباشد. نکته جالب آنکه در این طیف از فرزندان برخی مخالف سیاسی پدر هستند و رسانه‌ها نیز علاقمند به این اختلاف‌ها. این مخالفت‌ها با پدر می‌تواند ناشی از آن باشد که این فرزندان از نزدیک دیدگاههای پدر را دیده‌اند واحتمالا دیدگاه‌ها و استدلاهای پدر نتوانسته است فرزند را اقناع کند.
آیت الله زاده‌های اقتصادی: این طیف از فرزندان علاقمند به کار و بحثهای اقتصادی بوده‌اند و در این عرصه فعال شده‌اند و بعضا موفقیتهایی را نیز کسب کرده‌اند برخی از آن‌ها هیچگونه استفاده‌ای از نام و اعتبار پدر نکرده‌اند اما ممکن است جامعه نگاهی منفی به این موفقیت‌ها داشته باشد وان‌ها را متهم به رانت خواری کنند، البته نباید فراموش کرد که برخی از آیت الله‌زاده‌ها نیز با استفاده از نام و اعتبار پدر توانسته‌اند وضعیت بهتری داشته باشند، شاید آیت الله زاده‌های اقتصادی کم باشند اما در فضایی که اقتصاد روزهای خوشی ندارد حتی یک شایعه می‌تواند فضای نامساعدی را بر علیه پدر ایجاد کند، بعضا نیز گفته‌هایی در زمینه فساد اقتصادی برخی از فرزندان مطرح می‌شود اما کمتر این گفته‌ها به اثبات رسیده وهمیشه در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است، البته نباید علما را با اعمال فرزندان مورد مواخذه قرار داد چرا که در بسیاری از مواقع پدر اطلاع دقیقی از برخی از کارهای فرزندان ندارد وفرزند خود را شخصیت مستقلی می‌داند.
آیت الله زاده‌های با زندگی معمولی: برخی از فرزندان نیز روالی عادی داشته‌اند و مانند فرزندان دیگران زندگی عادی دارند برخی از آن‌ها ممکن است خود علاقه‌ای نداشته باشند مانند یک آیت الله‌زاده زندگی کنند از اینرو ممکن است در رفتار خود در جامعه کمتر خود را با نام پدر مطرح کند، برخی نیز خود توان خاصی نداشته‌اند و در زمینه درس و دیگر موارد تلاشی نکرده‌اند، البته باید به نکته مهم دیگری هم اشاره کرد برخی از علما بخاطر اشتغالات فراوان وقتی را برای خانواده اختصاص نداده‌اند از اینرو ممکن است نقش و وظیفه پدری را در زمینه این فرزندان اعمال نکرده باشند و حتی ممکن است از جانب برخی از فرزندان به دردسر بیفتند، این طیف از آیت الله‌زاده‌ها شغلی معمولی دارند و مانند مردم دیگر مشغول زندگی هستند.
Sorry. No data so far.