محمد صادق کوشکی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، در رابطه با تفاوت‌های نگاه اسلامی و غربی به مفهوم حقوق بشر گفت: در دیدگاه قرآنی ما مفهومی به نام حقوق بشر نداریم بلکه مفهومی تحت عنوان کرامت انسانی داریم که بسیار والا‌تر از حقوق بشر است و معنایی گسترده‌تر از آن دارد.
وی افزود: به همین دلیل ما نیازی نداریم که اصطلاح HUMAN RIGHTS ترجمه کنیم یا واژه «اسلامی» را به آن اضافه کنیم بلکه مفهوم قرآنی کرامت انسانی و تأکید خداوند مبنی بر اینکه انسان از طرف خداوند مورد تکریم قرار گرفته است؛ «کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ» و همین که خداوند انسان را مستحق رسیدن به مقام جانشینی خودش دانسته است، در واقع بالا‌ترین و والا‌ترین حقی است که خداوند به انسان اعطا کرده است. بنابراین ما در نگاه دینی نیازی به اینکه بخواهیم از مفهوم حقوق بشر استفاده کنیم، نداریم.
کوشکی اظهار کرد: این کرامت انسانی هم ابعاد فلسفی و نظری را شامل می‌شود و هم ابعاد حقوقی دارد. یعنی اگر به فقه اسلامی نگاه کنیم متوجه می‌شویم بر همین مبنای کرامت ذاتی انسان دستورات حقوقی فراوانی وجود دارد که برای پاسداشت این کرامت است و همین طور دستوراتی نیز در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی برای پاسداشت این کرامت وجود دارد.
این استاد دانشگاه عنوان کرد: اگر ما نگاه جامعی بر مبنای قرآنی به این موضوع داشته باشیم متوجه می‌شویم که قرآن به عنوان یک نگرش الهی به انسان، وی را موجودی محترم به شکل ذاتی دانسته است که البته این احترام تا همیشه تداوم پیدا نخواهد کرد.
وی ادامه داد: این انسان است که خود می‌تواند سرمایه‌ای را که خداوند به اسم فطرت در اختیار او قرار داده است، که منشأ کرامت ذاتی انسان است، حفظ کند یا به سوی حیوانیت سوق دهد. به عبارتی بروز و ظهور این کرامت در اختیار انسان است و انسان مختار است این سرمایه الهی را توسعه و گسترش دهد و یا اینکه این سرمایه را از دست بدهد.
کوشکی تأکید کرد: یعنی این گونه نیست که کرامت ذاتی که خداوند به انسان عطا فرموده است تا همیشه ادامه پیدا کند، به همین خاطر برخی انسان‌ها با عملکرد خودشان این کرامت را از دست می‌دهند و به تعبیر قرآنی «کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ» می‌شوند و برخی دیگر نیز آن چنان توسعه می‌دهند که مصداق «ارْجِعِی إِلَى رَبِّکِ رَاضِیَةً مَّرْضِیَّةً» شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: اگر این نگرش جامع قرآنی به انسان و مفهوم کرامت انسانی تبیین و استخراج شود ما هیچ نیازی به مقوله ناقص و کوته‌بینانه HUMAN RIGHTS که در نگرش سکولار و اومانیستی غرب طرح شده است نداریم. اگر ما نگاه قرانی به انسان را بفهمیم و مصادیق آن را استخراج کنیم و به جهان عرضه کنیم به حدی جهانشمول است که ما دیگر نیازی به رجوع به اعلامیه جهانی حقوق بشر نخواهیم داشت.
وی یادآور شد: به عبارتی کرامت انسانی مبنای ما برای ارائه مدل و الگو در برابر مدل حقوق بشر غربی است و این درصورتی است که خودمان این مفهوم را درک کنیم و از قرآن استخراج کنیم.
کوشکی اظهار کرد: یعنی قرآن این قابلیت را دارد که ما کاملا منشور کرامت انسانی و ابعاد آن را استخراج کنیم و در گام بعدی برای تعیین مصادیقش در ابعاد حقوقی، فقهی، سیاسی، اقتصادی و… به اهل بیت (ع) مراجعه کنیم.
کوشکی در پایان ابراز کرد: با طی این مراحل و عرضه آن در گام نخست به جهان اسلام و در گام بعد به جهان مستضعفین با استقبال خوبی روبرو خواهد شد زیرا بحث حقوق بشر هیچ‌گاه نتوانسته فراگیری لازم را داشته باشد و بیشتر ابزاری در دست ابرقدرت‌ها برای تحکیم سلطه خودشان بوده است.
Sorry. No data so far.