محمد امیرحسینی – در ۲۶ آبان ۱۳۸۳ سالن اجلاس سران شاهد جشن «شکرگزاری گندم» در پی دست‌یابی کشورمان به خودکفایی در تولید گندم بود که همزمان با برپایی این مراسم ایران به عنوان وارد‌کننده عمده گندم جهان از فهرست فائو خارج شد و از آن موقع تا سال ۱۳۸۶ مسئولان برای صادرات گندم برنامه‌ریزی کردند، به طوری که در پایان شهریور همان سال قراردادی برای صادرات ۵۰۰ هزار تن گندم مازاد بر نیاز کشور منعقد و ایران رسما به صادرکننده یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی جهان تبدیل شد.
اما در سال ۱۳۸۷ وارادات گندم از سر گرفته شد و دلیل اصلی واردات خشکسالی اعلام شد و طی آن صادرات گندم از دستور کار دولت خارج شد.
نکته قابل تامل آنست که از آن سال تا به الان واردات گندم ادامه دارد و برنامه‌ریزی مبنایی خاصی برای برطرف کردن موانع تولید داخلی گندم صورت نگرفته و در عین حال هیچ فکری نیز برای از سر گرفتن صادرات نشده است.
اما نکته اصلی و تاسف‌بار در خصوص وضعیت تولید گندم در کشور اینکه مدتی است واردات گندم به طور فزآینده‌ای افزایش یافته و واردات گندم از ابتدای سال جاری شدت بیشتری گرفته که این مسئله مشکلات عدیده‌ای را برای کشاورزان داخلی ایجاد کرده است.
در همین راستا چندی قبل جمعی از گندم‌کاران استان خوزستان با ارسال نامه‌ای به وزارت جهاد کشاورزی خواستار تجدیدنظر این وزارتخانه در قیمت خرید اعلامی خود یعنی ۳۹۵ تومان شدند که در نهایت به کیلویی ۴۲۰ تومان (یعنی ۲۵ تومان بیشتر) رسید اما این در حالی است که قیمت هر کیلو گندم وارداتی بین ۵۵۰ تا ۶۰۰ تومان است.
اما چرا باید اتفاقات ناخوشایند در تولید گندم به عنوان یک کالای راهبردی ایجاد شود در حالیکه با تدبیر و نگاه بلندمدت مسئولان به منافع ملی می‌توانستیم از صادرکنندگان گندم باشیم و با خودکفایی در تولید این کالا از خارج شدن ارز از کشور، بیکاری کشاورزان و مهاجرت روستاییان به شهر‌ها جلوگیری کنیم.
با توجه به اینکه ایران از لحاظ جغرافیایی در کمربند گندم واقع نشده این خود کفایی می‌توانست جمله مشهور «ایرانی می‌تواند» را به جهانیان ثابت کند گرچه کشورهای بسیاری از این واقعه به دلیل کساد شدن بازارشان از سوی ایران خشمگین شدند اما متاسفانه پروسه خودکفایی گندم به عنوان اولویت کاری مسئولان کشاورزی واقع نشد.
استمرار خود کفایی گندم می‌توانست ایران را در زمره صادرکنندگان این محصول استراتژیک قرار دهد اما در باد یک اتفاق خوب خوابیدن مسئولان باعث بی‌توجهی به آن اقدام می‌شود، این بی‌توجهی را در آماری که اداره آمار گمرک ایران اعلام کرده به خوبی به نظر می‌آید.
براساس این آمار ۱۳ کشور از جمله سوئیس، آلمان، روسیه، هلند، آمریکا، برزیل، اتریش، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، جمهوری‌آذربایجان، سنگاپور و امارات به ایران گندم صادر کرده‌اند که در این میان نام برخی از کشور‌ها در میان این لسیت بسیار جالب و البته برای مسئولان قابل تامل است.
کشورهایی مانند جمهوری آذربایجان، سنگاپور، امارات و برخی کشورهای اروپایی در این بین خودنمایی بسیاری می‌کنند، کشورهایی که از نظر وسعت حتی قابل مقایسه با ایران نیستند اما صادرات فراوانی به ایران دارند به طور نمونه می‌توان به کشور سنگاپور اشاره کرد که کمی بیش از ۷۰۰ کیلومتر وسعت دارد (یعنی ۳۰۰ کیلومتر کمتر از فاصله تهران تا مشهد)
اما شگفتی بیشتر در برخورد با نام امارات عربی‌متحده است؛ شاید هم واردات گندم از امارات را بتوانیم به این شکل توجیه کنیم که این کشور فقط نقش دلال گندم را بازی می‌کند و گندم کشورهای دیگر را به ایران روانه می‌کند.
اما به هر حال باید از نام امارات عبور کنیم و به کشور دیگری بپردازیم، کشوری که شنیدن میزان واردات کشورمان از آن بسیار تعجب‌آور است؛ ایالت متحده آمریکا کشوری که قریب به ۳۴ سال است ایران را در شکل‌های متنوعی از تحریم قرار داده و روز به روز هم بر دشمنی‌هایش علیه ایران افزوده می‌شود در چهار ماهه نخست امسال صارداتی نزدیک به ۱۲۶ هزارتن گندم به ایران داشته که این رقم نسبت به آمار واردات سه ماهه گندم از آمریکا رشد دو برابری را نشان می‌دهد.
تمام مردم ایران مواضع خصومت‌گرانه آمریکا نسبت به ایران را می‌دانند حال با این اوصاف جای این سوال وجود دارد که چرا گندم از آمریکا وارد ایران می‌شود؟ آیا به این خاطر که آمریکا جز کشورهایی است که در کمربند گندم قرار گرفته و از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این محصول است؟ و آیا دلیل دیگری دارد؟
باید از مسئولان امر پرسید که برای رونق بخشیدن به تولید گندم، این کالای استراتژیک چه برنامه‌ای دارند آیا باید همچنان دلمان را به درآمدهای نفتی خوش کنیم و اقدام به واردات گسترده محصولی کنیم که با کمی تدبیر می‌توانستیم در زمره صادرکنندگان آن برآییم.
در همین خصوص سید راضی نوری نماینده مردم شوش در مجلس برای روشن‌تر شدن اوضاع گندم می‌گوید: خشکسالی باعث کم شدن تولید گندم در شوش شده اما این فقط یک عارضه است و هیچ توجیهی ندارد که واردات گندم به کشور سه برابر شود.
وی متذکر می‌شود براساس آمار مسئولان ذی‌ربط تولید گندم امسال ۱۳میلیون تن است اما مقداری که در داخل سیلوهاست متاسفانه در حدود دو الی سه میلیون تن است.
نوری با بیان اینکه عدم کنترل بر خرید گندم یکی ازدلایلی است که سیلو‌ها خالی بماند، یادآور شد وارد شدن دلال و واسطه در خرید گندم نشان از عدم کنترل بر خرید گندم دارد چرا که دلالان با ۲۰ الی ۳۰ تومان گران‌تر خریدن گندم نسبت به دولت باعث می‌شوند که گندم‌ها وارد سیلو‌ها نشوند و گندم تولید شده داخل اصلا معلوم نیست به کجا می‌رود و چه استفاده‌ای از آن می‌شود.
نماینده مردم شوش با تاکید بر اینکه یکی از فاکتورهای اقتصاد مقاومتی خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی است، خاطر‌نشان کرد: دولت باید در تصمیم گیری‌هایش برای خرید گندم تجدیدنظر کند چرا که واردات، آن هم از کشوری مانند آمریکا هیچ معنا و توجیهی ندارد و باید محصولات کشاورزان داخلی را با قیمتی مناسب خریداری کند تا پای دلالان به خرید گندم باز نشود.
همچنین محمد اسماعیل‌نیا؛ نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس نیز درباره اقدامات مجلس برای قطع واردات گندم می‌گوید کمیسیون کشاورزی مجلس با وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت کارگروه مشترکی را ترتیب داده که در حال حاضر بحث‌های کار‌شناسی و تخصصی آن مطرح شده اما ما معتقدیم که واردات باید در حد ذخیره استراتژیک و منطقی صورت گیرد تا به تولید داخلی ضرر وارد نشود.
وی در ادامه می‌گوید منطقی شدن نرخ خرید تضمینی گندم از سوی دولت، حمایت لازم از کشاورزان و در اختیار قرار دادن بذر اصلاح شده به گندم‌کاران، سر و سامان دادن به اوضاع کود و همچنین توجیه اقتصادی داشتن کشت گندم برای کشاورزان از جمله راهکارهایی است که می‌تواند به گندم‌کاران در تولید محصولشان کمک کند.
نماینده مردم کاشمر، بردسکن و خلیل‌آباد در خاتمه یادآور می‌شود اگر وزیری درباره واردات گندم غیر منطقی یا ضعیف عمل کند مسلما استیضاحش کلید می‌خورد اما باز هم تاکید می‌کنیم که نمایندگان ملت به دنبال استیضاح نیستند بلکه ما معتقدیم باید در فضای تعامل و همکاری مسئله واردات گندم را حل و فصل نماییم.
Sorry. No data so far.