مجله اقتصادی میس در گزارشی تحلیلی نوشت: بار‌ها در مورد این مسئله سوال شده که چرا ایران برای فروش نفت خود در شرایط تحریم تخفیف‌های قابل توجهی به مشتریانش ارائه نمی‌کند؟ این موضوع در شرایطی مطرح می‌شود که بسیاری از مشتریان نفت ایران خود را برای معاف شدن بیشتر از تحریم‌های آمریکا آماده می‌کنند. این کشور‌ها قصد دارند آمریکا را راضی کنند تا اجازه دهد با قیمتی پایین‌تر میزان نفت بیشتری از ایران بخرند.
این گزارش افزود: آمریکا و اتحادیه اروپا امسال تحریم‌های بی‌سابقه‌ای را علیه صادرات نفت این کشور به اجرا گذاشته‌اند. تحریم نفتی اتحادیه اروپا، تحریم‌ها علیه بانک مرکزی ایران و اقدامات اتخاذ شده به منظور جلوگیری از پوشش بیمه‌ای محموله‌های نفتی ایران، همگی دست به دست هم داده‌اند تا تولید و صادرات نفت ایران به میزان قابل توجهی کاهش یابد. از آنجایی که ۸۰ درصد درآمدهای دولت ایران از محل فروش نفت تامین می‌شود، این موضوع ضربه سختی به اقتصاد این کشور تلقی می‌شود.
با توجه به اهمیت فروش نفت برای ایران، بسیاری از تحلیلگران تصور می‌کردند که تهران برای تشویق مشتریانش به دور زدن تحریم‌ها و تداوم واردات نفت از این کشور، تخفیف‌های قابل توجهی را به خریداران نفت خود پیشنهاد خواهد داد. با توجه به موقعیتی که ایران در آن قرار داشت، یعنی هزینه‌های تولید نفت‌اش به ۳ تا ۷ دلار در هر بشکه رسیده بود در حالی که بهای نفت این کشور بشکه‌ای ۱۰۰ دلار بود، پیشنهاد ارائه تخفیف دور از انتظار نبود. ایران قیمت نفت را در بودجه سالیانه‌اش ۸۰ تا ۸۵ دلار در هر بشکه در نظر گرفته است. بنابراین، حتی اگر تخفیف پیشنهادی عددی دو رقمی باشد، این کشور باز هم با کسری بودجه مواجه نخواهد شد.
در صورت پیشنهاد تخفیف قابل توجه، صرف نظر کردن از این پیشنهادات و کاهش واردات از ایران برای مشتریان سخت خواهد شد. از نظر تئوریک، یک تخفیف ۱۵ تا ۲۰ دلاری در هر بشکه نفت خام، موجب کاهش زیاد درآمدهای نفتی ایران نخواهد شد و مشتریان نفت ایران را قانع خواهد کرد تا برای افزایش واردات خود از این کشور به چانه زنی بیشتر با آمریکا بپردازند. اما آنچه از عملکرد چند ماه گذشته ایران در بازار نفت برداشت می‌شود، بسیار متفاوت با داستان پیش گفته است. صادرات ایران و تولید نفت این کشور از ماه ژانویه به میزان زیادی کاهش یافته است، اما ایران هنوز تمایلی از خود برای پیشنهاد تخفیف بیش از ۲ دلاری نشان نداده است. حال سوال اساسی اینجاست که: چرا ایران تلاش نمی‌کند تا سطح صادرات نفت خود را با ارائه تخفیف‌های بیشتر در همان حد قبلی حفظ کند؟
بر اساس این گزارش مذاکره کنندگان ایرانی در شرکت ملی نفت ایران به خوبی می‌دانند که پیشنهاد ارائه تخفیف همانند یک جاده شیب دار و لغزنده است. اگر آن‌ها ارائه تخفیف‌های بیشتر را آغاز کنند، مشتریانشان تقاضای قیمت‌های کمتری را خواهند کرد. این اصلیترین قاعده حاکم بر رقابت در بازار است. هرچند تحریم نفتی اتحادیه اروپا علیه ایران از ماه جولای اجرایی شده، اما صادرات نفت ایران پیش از آن یعنی از ژانویه به میزان زیادی افت کرده بود. سیاست گذاران ایرانی به خوبی می‌دانستند که اگر ارائه تخفیف‌های بیشتر را پیش از آغاز رسمی تحریم‌ها شروع کنند، مجبور خواهند بود پس از شروع تحریم‌ها، تخفیف‌های به مراتب بیشتری را به مشتریانشان بدهند. بنابراین کاملا منطقی به نظر می‌رسید که مقامات ایرانی تخفیف کمتری را برای خریدن زمان بیشتر به منظور برقراری تعادل بین واقعیت‌های حاکم بر بازار و توانایی‌هایشان جهت خنثی کردن تحریم‌ها پیشنهاد بدهند.
جو روانی حاکم بر بازار نیز باید در این باره مورد توجه قرار گیرد. اگر پیش از تشدید تحریم‌ها در ماه جولای، ایران تخفیف‌های بیشتری را پیشنهاد می‌داد، این موضوع را به بازار القا می‌کرد که تحت فشار فزاینده‌ای قرار گرفته و تحریم نفتی موثر واقع شده است، در حالی که مقامات تهران در اظهار نظرهای رسمی خود همواره بر بی‌اثر بودن تحریم‌ها تاکید داشته‌اند. بعلاوه این مسئله با عکس العمل مشتریان اصلی نفت ایران به تحریم‌های جدید همزمان بود. به طور مثال، چین اعلام کرده بود که قصد دارد صادرات نفت خود از ایران را کاهش دهد و کره جنوبی هم مدعی شده بود که واردات نفت از ایران را متوقف خواهد کرد. این اظهارات که به معنای موثر واقع شدن تحریم‌ها بر مشتریان اصلی نفت ایران بود، تاثیر روانی بسیار زیادی به دنبال داشت. با این حال، پس از انجام پاره‌ای مذاکرات، این کشور‌ها بدون اینکه بتوانند تخفیف عمده‌ای از ایران بگیرند، واردات نفت خود از این کشور را از سر گرفتند.
ایران به جای ورود به مسیر ارائه تخفیف، راه‌های دیگری را برای حفظ سطح صادرات نفت خود در پیش گرفته است. ایجاد محدودیت‌های جدی برای پوشش بیمه‌ای محموله‌های نفتی ایران یکی از اصلیترین موانع موجود بر سر راه صادرات نفت ایران در طی ماه‌های گذشته بوده است. مقامات ایرانی با اعلام اینکه محموله‌های نفتیشان را خودشان بیمه خواهند کرد و از تانکرهای ایرانی برای حمل نفت استفاده خواهند نمود، به این محدودیت‌ها پاسخ دادند. کاملا مشخص است که ایران از ظرفیت تانکری کافی برای حمل تمام نفت خود برخوردار نیست، اما به هرحال، تهران توانسته با ارائه تخفیف ناچیز به فروش نفت خود ادامه دهد. برای مثال، ایران با ارائه تخفیف نیم دلاری در هر بشکه، ممکن است بتواند مشتریان خود را به خرید نفت‌اش قانع کند، بخصوص اگر ریسک پوشش بیمه‌ای محموله‌های نفتی‌اش را خود بر عده بگیرد.
این گزارش افزود: حفظ اتحاد بین کشورهای تحریم کننده نفت ایران در دراز مدت، بزرگ‌ترین چالشی است که آمریکا و اتحادیه اروپا با آن مواجه‌اند. اگر تحریم‌ها برای چند سال ادامه یابد و پیشرفتی در قانع کردن ایران برای متوقف کردن برنامه هسته ای‌اش به دست نیاید، به احتمال فراوان مشتریان اصلی نفت ایران نظیر چین، هند و ژاپن تحریم‌ها را خواهند شکست. حتی اگر این اتفاق نیز رخ ندهد، حفظ وضعیت کنونی تحریم‌ها برای آمریکا و اتحادیه اروپا بسیار پرهزینه خواهد بود. اگر ایران تخفیف بیشتری را پیشنهاد دهد، از نظر تئوریک انگیزه بیشتری را به چین، ژاپن و کره جنوبی برای نقض تحریم‌ها خواهد داد. ایران به خوبی به این مسئله واقف است و به همین علت است که از ابتدا تخفیف زیادی به مشتریان اصلی‌اش پیشنهاد نداده تا در موقع مناسب تخفیف‌های بیشتر را برای تضعیف هر چه بیشتر تحریم‌ها ارائه کند.
جنبه‌های فنی تولید نفت نیز باید در این زمینه مورد توجه قرار گیرند. تولید نفت ایران به طور طبیعی هر سال کاهش می‌یابد. عواملی نظیر جنگ ۸ ساله با عراق و عدم وجود سرمایه گذاری خارجی، تولید نفت ایران را از ۵ میلیون بشکه در روز به سطح فعلی یعنی کمتر از ۳ میلیون بشکه در روز کاهش داده است. ایران سعی کرده که از طریق سرمایه گذاری داخلی در زمینه اکتشاف و توسعه میادین نفتی‌اش میزان تولید خود را در سطح فعلی حفظ کند. این کشور همچنین بزرگ‌ترین برنامه تزریق گاز در خاور میانه را برای حفظ سطح تولید نفت خود در میادین اصلی‌اش به اجرا گذاشته است. با این حال، با توجه به اینکه در حال حاضر هیچ سرمایه گذار بین المللی‌ای در این کشور حضور ندارد و درآمدهای نفتی تهران به سرعت در حال کاهش یافتن است، ایران قادر به جلوگیری از این روند طبیعی کاهش تولید نفت خود نیست. این موضوع همچنین بدان معناست که بخش عمده‌ای از کاهش تولید نفت ایران نه به دلیل تحریم نفتی، بلکه ناشی از عدم وجود سرمایه گذاری کافی است که بر استراتژی‌های فروش نفت ایران نیز تاثیر گذاشته است. کاهش طبیعی تولید نفت همچنین به این معناست که ایران از نظر استراتژیک نفت مازاد زیادی برای ارائه با تخفیف زیاد در اختیار ندارد. بنابراین مشکلات تاریخی و عدم وجود سرمایه گذاری به اندازه تحریم‌های فعلی بر استراتژی نفتی ایران تاثیر گذار است.
Sorry. No data so far.