تریبون مستضعفین- محمد غفاری (شاعر و منتقد ادبی)
بر سرم دوش ز هجران تو کوکب می‌ریخت
شب جدا، شمع جدا، دیده جدا تا دم صبح
بی‌شک شاعران پارسی زبان همواره در متن اصلی علم و حکمت سرزمین کهن‌مان قرار دارند و بسیاری از علوم را با زبان شعر برای نسل‌های پس از خویش به یادگار گذاشته‌اند. شاعرانی که در فلسفه و نجوم و ریاضی و طب و… هر کدام صاحب نظریه بودند و بیشتر با لقب حکیم خطاب می‌شدند. شاید رمز ماندگاری بسیاری از آثار گذشتگان در همین جامع علوم بودن و بهره‌مندی از دانش‌های متفاوت بوده است، اتفاقی که شاعران معاصر کمتر به آن توجه دارند و کمتر شاعری پیدا می‌شود که بتواند در علوم مختلف ارائه نظر کند. تعداد انگشت شماری از شاعران عصر حاضر از این ویژگی برخوردارند که اشعارشان نشان دهنده‌ی مطالعات گسترده ایشان در زمینه‌های مختلف علمی می‌باشد؛ همچون اشعار علی معلم دامغانی که هر کدام به نوبهٔ خود یک دایر‌ة‌المعارف است.
محمدعلی معلم دامغانی سال 1330 در شهرستان دامغان متولد شد و تحصیلات خود را تا مقطع متوسطه در زادگاهش به پایان رساند؛ سپس برای ادامه‌ی تحصیلات راهی تهران شد و تحصیلات دانشگاهی را در رشته‌ی حقوق و پس از آن ادبیات پارسی، در دانشگاه تهران پشت سر گذاشت و در همین زمان به شعر و ادبیات و تحقیق و پژوهش در این عرصه روی آورد. با پیروزی انقلاب اسلامی علی معلم بیش از پیش در متن اصلی شعر کشور قرار گرفت و سروده‌هایش مورد توجه علاقه‌مندان به ادبیات قرار گرفت. انتخاب واژگان و مضامین کمتر شنیده شده و تلفیق آن با شور و حماسه اشعار علی معلم را بسیار دلنشین و خواندنی‌تر می‌کرده، به ویژه در سال‌هایی که شعر فارسی در حالت انتقال به فضاهای جدیدتر بوده، حرکات فرمی در اشعار معلم بسیار یافت می‌شده است.
صدای باد میان درخت‌ها پیچید
هزار زورق بی‌بادبان بر آب نشست
زمان چو توده‌ی ابر گریزپایی بود
که در سکون و سکوت شب از شتاب نشست
سوال گمشده‌ای را به خواب می‌بردم
زمان درآمد و بر مسند جواب نشست…
هر چند علی معلم از بیدل پژوهان برجسته‌ی کشور به حساب می‌آید و تمایل بسیاری به شعر و اندیشه‌ی بیدل دهلوی دارد و حتی در بعضی مواقع شیوه‌ی سخنش به او گرایش دارد، اما انتخاب واژگان غریب و بهره‌گیری از فخامت زبان خراسانی در چینش کلمات باعث شده است که اشعاری با زبان و ساختاری متفاوت پیش روی خواننده قرار گیرد. آنچه علی معلم را، در زمینه‌ی شعر، تبدیل به چهره‌ای خاص و منحصر به فرد نموده احاطه‌ی عجیب ایشان بر کلمات و لغات فارسی است که این گستردگی دایره کلمات باعث وزین گشتن این اشعار شده و در ضمن گه گاه، سبب بروز سنگینی در درک معنایی این شعرها نیز می‌گردد.
دیده بگشا ای به شهدِ مرگِ نوشینت رضا
دیده بگشا بر عدم ای مستیِ هستی فزا
دیده بگشا ای پس ازسوء القضا حسن القضا
دیده بگشا ازکرم، رنجورِ دردستان، علی
بحر ِمرواریدِ غم، گنجورِ مردستان، علی
و یا نمونه‌ی دیگری که از شعر «شرحه شرحه است صدا در باد» انتخاب شده است؛ شعری که در آن با چیره‌دستی واژگان مهجور و محلی به کاربرده شده و شاهد موسیقی درونی بسیاری در آن هستیم:
هله در تیه یکی خواب اریحا را دید
کسی از سامریان اسب یشوعا را دید
نیل این قوم شمایید که نیل‌اید از خشم
خصم راهید و رمه، دشمن ایل‌اید از خشم
چند دم لابه که هستید و تعقل دارید
سیل یا سیلی… اگر بخت توکل دارید
از ویژگی‌های شعر علی معلم ساختار حماسی و منحصر به فرد آن است؛ استخدام وزن‌های متفاوت، اسطوره‌پردازی و ردیف‌های بلند دیگر نقاط برجسته‌ی اشعار معلم می‌باشد که باز هم می‌توان نمونه‌های آن را در شعر «شرحه شرحه است صدا در باد» جستجو کرد:
هله، باد است بجنبید که راحت صعب است
بوسه‌ی داغ سبک نیست، جراحت صعب است
حِبر مقدونیه می‌گفت سقر سقراط است
نه که بقراط بقر نیست، بقر بقراط است
جنس سقراط سقر بود، سمندر را ساخت
مُثُل حِبر بقر بود، سکندر را ساخت
دیک در منظر بدخواه غراب‌البین است
گاو مقدونیه در عکا، ذوالقرنین است
بُتگران در همه ادوار دِروگر بودند
«سدنه‌ی فلسفه اوبار» سرو‌گر بودند
بارها جهد شبانان رمه را ایمن کرد
شره‌ی شاخ‌تراشان همه را ایمن کرد
مثنوی قالبی است که بهترین اشعار علی معلم را به خود اختصاص داده و غزل، قطعه، چهارپاره و نیمایی دیگر قالب‌های شعر معلم می‌باشند. در این بین باید اشاره‌ای داشته باشیم به ترانههای علی معلم؛ ترانه‌هایی که در آن هم شاهد لغات دشوار هستیم اما با هنرمندی به سادگی و روانی ترانه دست یافته است. امروزه این ترانه‌ها اغلب به قسمتی از خاطرات ما تبدیل شده‌اند و در ذهن‌ها مرور می‌شوند. ناگفته نماند که تسلط و تخصص استاد علی معلم در زمینه‌ی موسیقی نقش بسزایی در موفقیت ترانههای ایشان داشته است؛ این تخصص در موسیقی چه به لحاظ فلسفه، چه از لحاظ شناخت و چه از نظر نواخت سازهای زهی می‌باشد.
از استاد علی معلم سه مجموعه شعر منتشر شده است که به ترتیب «رجعت سرخ ستاره»، «گزیده ادبیات معاصر نشر نیستان» و «شرحه شرحه است صدا در باد» می‌باشند و مجموعه شعر عاشورایی در قالب نیمایی با عنوان «مجلس حر بن یزید ریاحی» از ایشان آماده‌ی نشر می‌باشد.
علی معلم دامغانی در سال ۱۳۵۸
علی معلم در طول سال‌ها فعالیت فرهنگی هنری خویش مسئولیت‌های متفاوتی را بر عهده داشته است که مهم‌ترین آن‌ها معاون فرهنگی حوزه هنری، عضو شورای شعر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، رییس مرکز موسیقی صدا و سیما و هم اکنون به عنوان رییس فرهنگستان هنر می‌باشد؛ همچنین از استاد علی معلم دامغانی در نخستین همایش چهره‌های ماندگار به عنوان چهره‌ی برتر در زمینه ادب و فرهنگ تجلیل به عمل آمد.
گرفته خون شقایق رکاب باغچه‌ها
فتاده آتش گل در کتاب باغچه‌ها
ز سردمهری شب‌های شهر بی‌آواز
به بوی صبح برآشفته خواب باغچه‌ها
ز تنگ‌چشمی دهقان خشم، در رگ گل
به جوش آمده خون مذاب باغچه‌ها
به برگ‌برگ شقایق به داغ لاله شکفت
شکوه فاجعه در اضطراب باغچه‌ها
نگاه کن که چه سان طفره می‌رود گل‌چین
به جرم چیدن گل از جواب باغچه‌ها
ز بی‌نوایی ما بلبلان شهر غریب
سیاه‌مست شدند از شراب باغچه‌ها
معلما گل آتش برآید از دهنم
اگر به تیغ نبرّند آب باغچه‌ها
میشه درسایتون متن شعریاعلی محمدعلی معلم رو بذارید .باتشکر