جعفر مهراد، رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری ،گفت: قدرت علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی ایران با انتشار مقاله‌های علمی در مجلات بین المللی شکل دیگری به خود گرفته و پایگاه تامسون رویترز که در ایران به نام ISI مشهور است با نمایه سازی بهترین مجلات جهان که تعداد آن‌ها بالغ بر ۱۰ هزار نشریه است از توسعه علمی کشور خبر می‌دهد.
ارتقاء جایگاه جهانی ایران در تولید علم
وی با بیان این نکته که بر اساس رصد تولید علم در این پایگاه، جمهوری اسلامی ایران تا ۳۱ تیرماه سال جاری با تولید ۱۲۳۴۶ مقاله یعنی تقریباً با تولید ۲ درصد از کل تولید علم جهان موفق به کسب رتبه ۲۰ جهان شد، خاطرنشان کرد: هم اکنون با تلاش دانشمندان ایران و داده‌های ISC، جمهوری اسلامی ایران با تولید ۱۷۱۵۰ مقاله یعنی با تولید ۲/۰۰۶ درصد از کل تولید علم جهان و با یک پله صعود به جایگاه ۱۹ دست یافته است.
ایران در تولید علم رتبه ۱۹ را از آن خود کرد
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ادامه داد: ایران با این تولید، فاصله خود را با ترکیه که تا ۳۱ تیرماه سال جاری، ۱۳۱۵۶ مقاله تولید کرده بود کم کرد و سوئد را که در زمان یاد شده در جایگاه ۱۹ تولید علم نشسته بود پشت سر گذاشت و موفق به احراز مقام ۱۹ تولید علم جهان شد.
این مقام مسئول خاطرنشن کرد: ترکیه تا این زمان با تولید ۱۷۷۴۱ مقاله در رتبه ۱۸ تولید علم جهان قرار دارد، به عبارت دیگر این کشور تا این تاریخ تنها با ۵۹۱ مقاله از ایران جلو‌تر است.
وضعیت صعود سایر کشورها
به گفته مهراد، روسیه نیز چند پله صعود داشته و از مرتبه ۱۷ در ۳۱ تیرماه سال جاری به مرتبه ۱۵ صعود کرده است.
وی ادامه داد: بعد از ایران، کشورهای سوئد، لهستان، بلژیک، دانمارک، اتریش و رژیم اشغالگر قدس به ترتیب با تولید ۱۷۱۴۸ مقاله، ۱۵۴۷۵ مقاله، ۱۵۱۴۸ مقاله، ۱۰۹۸۶ مقاله، ۱۰۵۸۹ مقاله و ۹۸۹۰ مقاله در رتبه‌های ۲۰ تا ۲۵ قرار دارند.
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری اعلام کرد که رتبه ۳۰ که به سنگاپور برای تولید ۸۱۰۷ مقاله تعلق دارد و نام هیچ یک از کشورهای اسلامی مشاهده نمی‌شود.
همکاری دانشگاه‌ها در تولید علم
سرپرست ISC افزود: وقتی صحبت از حجم تولید مقالات علمی می‌شود برخی افراد توجه خود را به کیفیت مقالات تولید شده معطوف می‌دارند. کیفیت مقالات به استناد‌ها و کشورهای همکاری کننده مربوط می‌شود.
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری ادامه داد: در تولید ۱۷۱۵۰ مقاله توسط دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و فناوری ایران، کشورهای متعددی همکاری داشته‌اند که این مقالات توسط استادان و اعضای هیأت علمی بسیاری از کشورهای همکاری کننده نوشته شده است.
سهم آمریکا و سایر کشورها در تولید مقاله
وی افزود: سهم ایالات متحده در این مورد ۷۴۸ مقاله (۴/۳۶۲ درصد) است، سپس کشورهای کانادا، انگلستان، آلمان و استرالیا به ترتیب با ۳۶۰ رکورد، ۳۱۶ رکورد، ۳۰۰ رکورد و ۲۵۷ رکورد در مرتبه‌های دوم تا پنجم قرار دارند. علاوه بر این سایر کشورهای همکاری کننده به ترتیب از رتبه ۶ تا ۱۰ عبارت است از: مالزی، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا و کره جنوبی و در مرتبه‌های ۱۱ تا ۱۵ کشورهای ترکیه، چین، هلند، سویس و هندوستان قرار دارند.
همکاری کشورهای خارجی با ایران برای تولید مقاله
به گفته مهراد، با نگاهی اجمالی به توان علمی کشورهای یاد شده می‌توان چنین برداشت کرد که سطح مقالات تولید شده، بالاست و از کیفیت مناسبی، برخوردار هستند. کشورهای یاد شده به استثنای ترکیه و مالزی از نظر علمی در گروه کشورهای پیشرفته قرار دارند و همکاری این کشورها با دانشمندان ایرانی خود نشان دهنده توان علمی ایران و پژوهشگران ایرانی است که علاقه مشترکی برای همکاریهای علمی وجود دارد و نمود آن چاپ مقالات علمی در مجلات معتبر بین المللی است.
رتبه سایر کشورها
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری اعلام کرد که بعد از کشورهای یاد شده می‌توان نام ژاپن، سوئد، بلژیک، اتریش، برزیل، پرتغال، نیوزلند، روسیه، جمهوری چک، فنلاند و ده‌ها کشور دیگر را مشاهده کرده که در تولید مقالات علمی با دانشمندان ایران همکاری کرده‌اند.
سهم رشته‌های دانشگاهی در تولید علم
مهراد در ادامه با بیان اینکه در بین رشته‌های دانشگاهی سهم رشته‌ها از نظر تولید علم متفاوت است، خاطرنشان کرد: علم مواد با ۱۰۳۰ مقاله (۶/۰۰۶ درصد از ۱۷۱۵۰ مقاله) در رتبه نخست قرار دارد. سپس، شیمی (چند رشته‌ای)، مهندسی برق و الکترونیک، مهندسی شیمی و مکانیک با تولید ۹۹۰ مقاله، ۸۵۹ مقاله، ۸۲۵ مقاله و ۷۶۰ مقاله به ترتیب در جایگاه ۲ تا ۵ تولید علم ایران نشسته‌اند، علاوه بر این رتبه رشته داروسازی و بیوتکنولوژی و میکروبیولوژی کاربردی ۹ و ۱۰ اعلام شده است.
جزئیات مقالات پژوهشی ایران
رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری با یادآوری این موضوع که مقاله‌های چاپ شده در مجلات معتبر بین المللی از پشتیبانی مالی و عمدتاً پژوهشی برخوردار بوده‌اند، ادامه داد: در این بین، ۱۸۴ مقاله توسط دانشگاه تهران مورد حمایت مالی قرار گرفته و سهم حمایتی دانشگاه علوم پزشکی تهران ۱۲۵ مقاله است.
وی ادامه داد: دانشگاههای شیراز، تربیت مدرس، فردوسی مشهد، پژوهشگاه دانشهای بنیادی و دانشگاه علوم پزشکی شیراز به ترتیب از ۱۰۰، ۷۷، ۷۲، ۶۴ و ۵۴ مقاله پژوهشی حاصل از پروژه‌های تحقیقاتی حمایت کرده‌اند، البته موضوع حمایت مالی آن چیزی است که در مقالات به ثبت رسیده و ممکن است این حمایت در تعدادی از مقالات دیگر درج نشده باشد که لازم است از سوی نویسندگان رعایت شود.
بسیار خوشحال کننده است اما این میزان می تواند چند برابر افزایش یابد آنهم در کاربردی کردن و ساخت علوم تولیدشده.بطورکلی رتبه ایران در تولید علم محصول تلاش های فردی در جهت ارائه مقاله است که بیشتر با قصد خارج شدن از کشور یا تهیه تز ارشد یا دکترا می باشد و شامل حمایتی نمی شود.مراکز تحقیقاتی متأسفانه حالت بسته ای دارند که به نوعی بدنبال طرحهای صوری شبه تحقیقاتی درمیان جمعی محدود در داخل همان مرکز هستند ویا به طرح از ابتدا به عنوان یک پروژه مالی نگاه می کنند.خود اینجانب جهت یک طرح تحقیقاتی با اهمیت ملی شامل ایده هایی نو-که در بسیاری کشورها مانند ایالات متحده و آلمان و فلسطین اشغالی و..به جدیت درحال اجراست- یکسال بطور مرتب به یکی از بزرگترین مراکز تحقیقاتی مراجعه کردم و عنوان کردم که با یک دهم هزینه وباکیفیت بالاتر درایران قابل اجراست که یکی از محققین پرنفوذ علنأ به بنده گفت که “مگه ما اینجا نشسته ایم تولید علم کنیم” تلخ است.