آیین نامه انطباق امور فنی پزشکی با شرع مقدس، آیین نامه‌ای است که پس از تصویب قانون آن در مجلس پنجم، در سال ۱۳۸۰، به تصویب هیات وزیران وقت رسید. لازم به ذکر است که یکی از مدافعان و تصویب کنندگان این قانون، در مجلس پنجم، کسی است که هم اکنون مسئولیت وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی کشور را بر عهده دارد.
شاید برخی افراد که در بیرون از مجموعه بهداشت و درمان، فعالیت می‌کنند با شنیدن نام این آیین نامه، با خود فکر کنند در این آیین نامه کدامین یک از نکات لطیف اخلاق یا فلسفه اسلامی و یا ظرایف دینی در زمینه سلامت جسمانی و روحانی و یا امر درمان مورد توجه قرار گرفته است.
در پاسخ باید گفت این آیین نامه صرفا گوشه‌ای از حلال و حرام دین خداست که روزانه در سراسرکشور در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی زیر پا گذاشته می‌شود و درد آنجاست که چرا پس از گذشت بیش از یک دهه از تصویب، این آیین نامه هم چنان اجرایی نمی‌شود؟! نه تنها اجرایی نمی‌شود بلکه از برخی صحبت‌ها، اینگونه به نظر می‌رسد که حتی تصمیمی نیز بر اجرایی شدن آن وجود ندارد.
چرا پس از گذشت ۳۴ سال از انقلاب اسلامی هم چنان در مجموعه وزارت بهداشت و درمان، انقلابی اسلامی به وقوع نپیوسته است؟ (حتی در تصمیم گیری کلانی هم چون پزشک خانواده ارجاع)
آن گونه که از شواهد امر پیداست یا مسئولین وزارت بهداشت از احکام متقن اسلامی در زمینه احکام پزشکی مطلع نیستند یا اهمیتی برای آن‌ها قائل نیستند و احکام سکولار غرب در زمینه پزشکی ترجیح می‌دهند.
تاسف آنجا به اوج می‌رسد که در بسیاری موارد این شرایط غیر اسلامی به بیمار، پزشک و پرستار معتقد مذهبی تحمیل می‌شود چرا که امکان رعایت ضوابط اسلامی از لحاظ شرایط فیزیکی و یا قوانین در حال اجرا (که در کمال تعجب با قوانین مصوب متفاوت و‌گاه متضاد است) امکان پذیر نمی‌باشد.
زمانی که از وزیر محترم بهداشت در مورد علت عدم اجرایی شدن این آیین نامه و حتی عدم تشکیل شورای انطباق در دانشگاه‌های علوم پزشکی (که بر اساس آیین نامه وظیفه اجرای آیین نامه و نظارت بر آن در بیمارستان‌های زیر مجموعه هر دانشگاه را برعهده دارند) پرسیده می‌شود ایشان بدون کوچک‌ترین اشاره ا ی به این مساله، بحث بیمارستان‌های زنان را مطرح می‌کنند که با تشکیل این بیمارستان‌ها آنچه مورد نظر طرح انطباق است محقق می‌شود.
حال با طرح چند سوال ساده، خود قضاوت نمایید که آیا این دو طرح می‌توانند جایگزین یکدیگر گردند یا دو طرحی هستند که باید در کنار یکدیگر و به صورت مکمل پیش برده شوند؟
آیا بیمارستان‌های زنان که در برنامه وزارت بهداشت تا چندین سال آینده در هر استان یک بیمارستان زنان دارا خواهد بود، پاسخگوی مراجعه تمام بانوان از همه شهرستانهای یک استان خواهد بود؟ آیا برای خانم‌ها در هر استان، اصلا امکان مراجعه وجود خواهد داشت؟ تا رسیدن به این هدف، تکلیف خانم‌های بیماری که می‌خواهند به وظیفه شرعی خود عمل کنند چیست؟ (مجدد تاکید می‌شود که از لحاظ تعداد پرسنل خانم و آقا در اکثر رشته‌ها و در اکثر مناطق کشور این طرح امکان پذیر است و صرفا سوء مدیریت در تقسیم نیرو‌ها و یا… مانع می‌شود.) از سوی دیگر، وظیفه پزشکان خانم و آقای مسلمان و پرستاران و پرسنل پزشکی که می‌خواهند دینشان را حفظ کنند چیست؟
آیا تمام خانم‌ها می‌توانند در بیمارستان زنان استان، شاغل شوند و سایر بیمارستان‌های استان به آقایان ارائه خدمات کنند؟ بر فرض که این طرح به طور کامل اجرایی شد آیا کشور ما کشوری با قوانین سکولار است که هم چون کشورهای اروپایی و آمریکا صرفا به علت احترام ظاهری به همه عقاید، برای نظر خانمهایی که می‌خواهند به پزشک خانم مراجعه کنند نیز احترام قائل می‌شوند و این امکان را با ایجاد بیمارستان‌های زنان فراهم می‌کنند؟ آیا قوانین کشور اسلامی در تمام بخش‌ها نباید بر اساس احکام اسلامی باشد یا صرفا خلاصه شدن اجرای مسائل اسلامی در یک بیمارستان کفایت می‌کند؟
این شرایط را می‌توان به وضعیتی تشبیه کرد که بیماری کشنده و واگیرداری شایع شده است و مسئولین امر صرفا در مقابله با آن به ایجاد مناطق حفاظت شده‌ای برای افراد سالم بپردازند، درحالیکه آن بیماری قابل درمان است و یا معقول آن است که در کنار ایجاد این مناطق، درمان بیماران و تلاش برای ایجاد مناطقی که دچار بیماری هستند به مناطق امن را نیز در دستورکار قرار داد؟
مجددا تاکید می‌شود که ایجاد بیمارستان‌های زنان یک اولویت مهم و ضروری است اما زمانی این طرح به اهداف حقیقی خود می‌رسد که در کنار طرح‌هایی همچون انطباق اجرایی شوند.
در پایان، به چند ماده از آیین نامه مزبور اشاره می‌شود. توخود حدیث مفصل بخوان از این مجمل…
فصل اول: بخشهای زنان و زایمان و اطلاق عمل: ماده ۷- «پوشش بیماران زن: جهت بیماران از گان و روسری بزرگ و مناسب که گردن و سینه‌های آنان را کاملاً بپوشاند استفاده شود.»
در حالی که هم اکنون در اکثریت قریب به اتفاق اتاق‌های عمل بیماران خانمی که به اتاق عمل برده می‌شوند مجبور به پوشیدن کلاه و گان هستند که این یکی از دغدغه‌های بیماران خانم است که افزون بر نگرانی در مورد بیماری به آنان تحمیل می‌شود.
ماده ۲۱- «رعایت پوشش کامل اسلامی (مانتو، شلوار، مقنعه، جوراب ضخیم و ساده) برای کلیه پرسنل اطاق عمل اعم از پزشک، پرستار و کادر خدمات کاملا الزامی است استفاده از هر گونه زینت آلات و لوازم آرایش و مواد معطر و همچنین داشتن ناخن بلند و استفاده از برق ناخن اکیدا ممنوع می‌باشد.»
در حالی که از لحاظ قوانین استریل بودن اتاق عمل نیز عدم استفاده از لوازم آرایشی توسط پرسنل اتاق عمل موردتاکید می‌باشد اما در اتاق‌های عمل بیمارستان‌های ما، حتی به رعایت این مساله به عنوان یک اصل بهداشتی، کمترین توجهی نمی‌شود.
ماده ۲۳- «با توجه به اینکه هنگام اسکراب کردن قسمتهایی از دست که نباید در معرض دید نامحرم قرار گیرد بالاجبار بایستی شسته شود همکاران زن اعم از پزشک و پرستار بایستی در محل‌های پوشیده و دور از نگاه نامحرم (بستگی به موقعیت فیزیکی اطاق عمل دارد) اسکراب نمایند و آستین استریل را پوشیده و با رعایت موازین شرعی وارد اطاق عمل شوند.»
در حالی که هم اکنون محل شست وشوی دست‌ها تا بالای آرنج برای خانمهایی که در عمل جراحی شرکت دارند در یک محل مشترک با آقایون است. حال تصور کنید پزشکان متعهدی که در رشته‌های جراحی فعالیت دارند چه باید بکنند؟
Sorry. No data so far.