تریبون مستضعفین – عبدالحمید شهرابی (مدیر بخش تحقیقات و برنامه ریزی خانه آمریکای لاتین)
کاراکاس – یکشنبه 7 اکتبر 2012- ساعت 4 بعدازظهر به وقت محلی طبق آمار اعلام شده چاوز با ۵۴ درصد آراء و با اختلاف ۱۰ درصد رقیب غربگرای خود را پشت سر گذاشت و مجددا به عنوان رئیس جمهور ونزوئلا انتخاب شد. از آنجایی که این گزارش اندکی قبل از اعلام رسمی نتیجه انتخابات تنظیم شده است به رغم تعیین نتیجه انتخابات، گزارشگر ضرورتی برای تغییر متن گزارش نمی‌بیند. هم اکنون اکثریت مردم ونزوئلا با ابراز شادمانی به خیابان‌ها ریخته و پیروزی چاوز را جشن گرفته‌اند. ساعت ده و نیم شب به وقت محلی است و هزاران نفر در کاراکاس به سوی کاخ ریاست جمهوری راه افتاده‌اند.
از ساعت ۶ صبح امروز درهای ۱۴۰۰۰ مرکز رأی گیری در سراسر ونزوئلا به روی ۱۹ میلیون نفری که برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده‌اند، باز شده است. این تعداد، ۹۶ درصد از افراد واجد شرایط رأی از جمعیت ۲۹ میلیونی ونزوئلا را تشکیل می‌دهند و نتیجه آراء آن‌ها رئیس جمهور این کشور را برای ۶ سال آینده تعیین خواهد کرد. به نمایندگی از «خانه آمریکای لاتین» و در پاسخ به دعوت «حزب متحد سوسیالیستی ونزوئلا» (پی-اس-یو-وی) برای نظارت بر این انتخابات مهم و حساس به سرزمین انقلاب بولیواری آمده‌ایم. پی-اس-یو-وی که توسط اتحاد احزاب مترقی و چپ طرفدار برنامه سیاسی و اصلاحات اجتماعی هوگو چاوز به وجود آمده، بیش از ۶ میلیون نفر عضو دارد و در سازماندهی فعالیت‌های انتخاباتی چاوز نقش مرکزی ایفا می‌کند. ۲۰۰ ناظر بین المللی از مناطق مختلف جهان بر فرایند این انتخابات نظارت دارند.
انتخاباتی که امروز مرحله نهایی آن انجام می‌شود علاوه بر اینکه از ماه‌ها پیش دل مشغولی اصلی ملت ونزوئلا بوده، اکنون در مرکز توجه جامعه بین المللی نیز قرار گرفته است، چرا که تبعات آن از مرزهای این کشور فرا‌تر رفته و در نبرد نیروهای مقاومت جهانی با نظام سلطه تأثیر خواهد بود. لولا دا سیلوا رئیس جمهور اسبق برزیل در مورد نتایج این انتخابات این چنین اظهار نظر کرده است: «پیروزی برای چاوزصرفا پیروزی مردم ونزوئلا نخواهد بود، بلکه هم چنین به منزله یک پیروزی برای مردم آمریکای لاتین خواهد بود … این پیروزی ضربه‌ای دیگر به امپریالیسم وارد خواهد کرد».
شور و هیجان انتخاباتی و میزان بالای مشارکت
شور و هیجان انتخابات در جای جای ونزوئلا مشهود است. هیچ کس در اینجا نسبت به انتخابات جاری بی‌تفاوت نیست. طبق آمار تعداد افراد ثبت نام شده برای شرکت در این دوره از انتخابات، ۸ میلیون نفر بیشتر از تعدادی است که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۹۸ رأی دادند و این میزان مشارکت، هم چنین حاکی از رشد ۲۰ درصدی جمعیت رأی دهنده نسبت به انتخابات سال ۲۰۰۶ می‌باشد. پنجشنبه گذشته جمعیت میلیونی هواداران چاوز خیابان‌های اصلی کاراکاس پایتخت ونزوئلا را اشغال کردند و زیر بارش شدید باران ضمن گوش دادن به سخنرانی پر شور چاوز، شعارهایی از قبیل «چاوز نمی‌رود» و «چاوز، قلب سرزمین مادری» را سردادند. تظاهرات انتخاباتی هواداران چاوز در کاراکاس به مراتب وسیع‌تر از تظاهراتی بود که حامیان هنریکه کاپریلز رقیب اصلی چاوز در انتخابات روز یکشنبه قبل از آن، در همین شهر برگزار کردند.
از میان ۷ نامزد انتخابات، چاوز و کاپریلز که دو نامزد اصلی هستند طی هفته‌های گذشته هر یک در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های مطبوعاتی خود در شهرهای مختلف ونزوئلا اطمینان داده‌اند که برنده انتخابات خواهند بود. با این حال، طبق اکثر نظرسنجی‌ها، هوگو چاوز به احتمال قوی با جلب قریب به ۶۰ درصد از آراء برای بار سوم به عنوان رئیس جمهور انتخاب خواهد شد. متوسط آمار حاصل از ۱۸ نظر سنجی که در ماه سپتامبر انجام شده، برتری ۱۲ درصدی چاوز نسبت به کاپریلز را نشان می‌دهد. برخی دیگر از نظرسنجی‌های با اتکا بر موفقیت فعالیت‌های اخیر کمپین انتخاباتی کاپریلز فاصله کمتر از ۷ درصد را به نفع چاوز پیش بینی می‌کنند. آمارهای قبلی نیز برتری چاوز را تأیید می‌کند. در گزارش تحلیلی مؤسسه مالی ژاپنی نومورا هولدینگ که در ماه آگوست منتشر شد تصریح شده که چاوز با «فاصله زیاد» از کاپریلز رودونسکی پیشی گرفته و ارزیابی مشابهی نیز در گزارشی که بانک آمریکا- مریلینچ در همین زمینه منتشر کرده، منعکس شده است.
انتخابات قطبی
آرایش سیاسی/اجتماعی در این انتخابات قطبی‌ست. از یکطرف، اکثریت قاطع مردم محروم و اقشار مستضعف که طی ۱۴ سال ریاست جمهوری چاوز، درآمد، امکانات رفاهی و سطح زندگیشان به طور محسوس ارتقاء یافته در کنار ائتلاف وسیعی از احزاب مترقی و عدالتخواه و جنبش‌های اجتماعی از هوگو چاوز حمایت می‌کنند و از طرف دیگر یک ائتلاف متشکل از احزاب سیاسی طرفدار سرمایه داری به نام ام. یو. دی که پایگاه اصلی اجتماعی آن از اقلیت ثروتمند و اقشار بالای طبقه متوسط تشکیل شده، ترکیب اردوگاه کاپریلز را قابل تشخیص کرده است. سازمان دهندگان اصلی این اردوگاه نیرو‌ها و اشخاصی هستند که برخی از امتیازات ویژه خود را در دوران ریاست جمهوری چاوز از دست داده‌اند. منهای بخشی از طبقات محروم و اقشار پائین طبقه متوسط که تحت تبلیغات وسیع رسانه‌های نظام سلطه و اپوزیسیون ضد چاوز، حکومت وی را مسبب نابسامانی‌های اقتصادی و اجتماعی موجود در ونزوئلا می‌دانند و به همین علت نیز به حمایت از رقیب چاوز گرایش پیدا کرده‌اند، مابقی جمعیت رأی دهنده با آگاهی ناشی از موقعیت اجتماعی و منافع مادی خویش، نامزد مطلوبشان را برای ریاست جمهوری تعیین کرده‌اند.
گریگوری ویلپرت، تحلیل گر سیاسی، عناصر کلیدی در برنامه انقلابی بولیوارینیسم چاوز را اینگونه تشریح می‌کند: «تأکید بر اهمیت آموزش، ایجاد اتحاد مابین نیروهای مدنی – نظامی، یکپارچگی آمریکای لاتین، عدالت اجتماعی و حاکمیت ملی». در راستای همین خط مشی بود که چاوز در سال ۲۰۰۵ چشم انداز جمهوری بولیواری ونزوئلا را تحت عنوان «سوسیالیسم قرن بیست و یکم» اعلام کرد. به لحاظ آنچه که در عمل تحقق یافته، انقلاب بولیواری دستاوردهای چشمگیر داشته و برای حفظ و تعمیق این دستاورد‌ها‌ست که پیش بینی می‌شود اکثریت مردم ونزوئلا به چاوز رأی دهند. طی سال‌های اخیر، با ملی شدن صنعت نفت و دیگر صنایع وابسته به آن، تولید ناخالص ملی در ونزوئلا رشد ۱۰۰ درصدی داشته، فقر و فقر مفرط به ترتیب ۵۰ و ۷۰ درصد کاهش یافته، میلیون‌ها نفر از اقشار مستضعف به بهداشت و درمان رایگان دسترسی پیدا کرده و فرزندانشان برای اولین بار از امکان راهیابی به دانشگاه و تحصیلات عالی بدون شهریه بهره‌مند شده‌اند. برخلاف دوران قبل از چاوز که ونزوئلا شاهد بد‌ترین شرایط اقتصادی بود و به عنوان نمونه درآمد واقعی سرانه شهروندان این کشور بین سال‌های ۱۹۸۰ الی ۱۹۹۸ بالغ بر ۱۴ درصد کاهش یافت، بی‌عدالتی‌های اجتماعی از زمانی که چاوز به قدرت رسید به طرزی چشمگیر کاهش یافته است. اقتصاد رو به توسعه ونزوئلا سالانه ۶ درصد رشد داشته و برنامه‌های متنوع برای بهبود وضعیت اجتماعی طبقات محروم جامعه به اجرا درآمده است. از جمله، تنها در سال گذشته ۲۵۰۰۰۰ مسکن جدید تحت عنوان «مسکن اجتماعی» ساخته شده، بیمه‌های دولتی برای همگان تأمین شده و میزان حداقل حقوق ۳۰ درصد افزایش یافته است. با توجه به این دستاورد‌ها بی‌جهت نیست که مردم محروم ونزوئلا مصرانه خواستار ابقای چاوز در مقام ریاست جمهوری هستند.
حقایق مربوط به انتخابات ریاست جمهوری در ونزوئلا و فرایند رأی گیری
این پانزدهمین انتخابات ملی ست که در دوران ریاست جمهوری چاوز برگزار می‌شود و این تعداد بیشتر از مجموع انتخاباتی ست که طی یک دوره ۴۰ ساله قبل از قدرت گرفتن چاوز در ونزوئلا انجام گرفت. سازمان‌های بین المللی و از جمله اتحادیه اروپا و «سازمان کشورهای آمریکایی» تمامی انتخابات برگزار شده در دوران ریاست جمهوری چاوز را آزاد و منصفانه ارزیابی کرده‌اند. طبق اظهارات جیمی کار‌تر، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده در همین سپتامبر گذشته: «فرایند انتخابات در ونزوئلا بهترین در جهان است». انتخابات ملی در ونزوئلا تحت نظارت «شورای ملی انتخابات» (سی-ان-ای) که یک نهاد مستقل حکومتی و غیروابسته به دولت می‌باشد برگزار می‌شوند. میزان استقلال این نهاد به قدری ست که ائتلاف ضدچاوز، ام. یو. دی در اوائل سال مسیحی جاری این نهاد را برای سازماندهی و نظارت بر انتخابات درون سازمانی خود جهت تعیین نامزد این ائتلاف در انتخابات ریاست جمهوری برگزید. بعدا، دبیر اجرایی ام-یو-دی از جایگاه نظارتی سی-ان-ای به عنوان «نمونه عالی وجود نهادهای دموکراتیک در کشور» یاد کرد. هم چنین در ماه ژوئیه سال گذشته حزب ولانتاد پاپیولار که از نیروهای طرفدار سرمایه داری و مخالف حکومت چاوز می‌باشد با حمایت «شورای ملی انتخابات»، انتخابات درون سازمانی خود را برگزار کرد. لئوپولدو لوپز که به عنوان هماهنگ کننده ملی حزب در این انتخابات برگزیده شد و هم اکنون مدیر فعالیت‌های انتخاباتی کاپریلز می‌باشد، مراتب قدردانی خود از نقش سی-ان-ای را اعلام کرد.
فرایند انتخاباتی امن و شفاف
در انتخابات ونزوئلا یکی از امن‌ترین و پیشرفته‌ترین فن آوری‌های اخذ آراء به کار گرفته می‌شود. در این فرایند کاملا شفاف، ۱۷ مرحله و راهکار برای بازرسی و بازبینی آراء پیش بینی شده و نمایندگان احزاب سیاسی مختلفی که در انتخابات شرکت می‌کنند بر هر یک از این مراحل نظارت کامل دارند.
در روز رأی گیری دستگاه‌های الکترنیکی اخذ رأی تنها وقتی برای دریافت هر رأی فعال می‌شوند که انطباق مشخصات هویت شخص رأی دهنده بر اساس اطلاعات شناسنامه‌ای با مشخصات اثر انگشت وی در پایگاه واحد اطلاعاتی سیستم کامپیوتری، مورد احراز قرار می‌گیرد. بعد از اخذ رأی الکترونیکی، فرد رأی دهنده رسید چاپی حاوی اطلاعات مربوط به رأی خویش را دریافت می‌کند و پس از حصول اطمینان از صحت اطلاعات مندرج در رسید، این برگه چاپی را در صندوق رأی می‌اندازد. بدین ترتیب اخذ رأی هم زمان به دو روش الکترونیکی و کاغذی انجام می‌شود و با به وجود آمدن امکان شمارش آراء از طریق هر دو روش، شرایط تقلب و ایجاد خدشه در آراء انتخابات به حداقل ممکن کاهش یافته و عملا منتفی می‌شود.
برای اثبات صحت عملکرد سیستم اخذ رأی و ایجاد اطمینان در میان رأی دهندگان، حدود یکماه پیش ۱۸۰۰۰۰۰ نفر از شهروندان ونزوئلا که قریب به ۱۰ درصد از افراد واجد شرایط رأی را تشکیل می‌دادند در یک رأی گیری آزمایشی شرکت کردند و بعد از این آزمایش دبیر اجرایی اپوزیسیون ام. یو. دی تأیید کرد که نحوه اخذ رأی در ونزوئلا به طور مخفی، امن و مطمئن انجام می‌شود.
آیا ائتلاف متشکل از نیروهای اپوزیسیون نتیجه آراء را نفی خواهد کرد؟
به رغم اینکه تمامی نظرسنجی‌های مستقل حاکی از برتری چاوز نسبت به رقیب خود می‌باشد و مشاهدات میدانی ما نیز به عنوان ناظرین بین المللی انتخابات همین برتری را نشان می‌دهد، با توجه به جو ناشی از تلقینات اپوزیسیون ضدچاوز در میان هواداران خود، این نگرانی عمیقا وجود دارد که ائتلاف نیروهای اپوزیسیون در صورت پیروزی چاوز نتیجه انتخابات را نپذیرد، و ساده‌تر اینکه در مقام بازنده، جر بزند. شواهدی که دال بر چنین احتمالی می‌باشد، کم نیستند. به عنوان نمونه، ریکاردو هاسمن از مشاورین نزدیک به کاپریلز همین اخیرا اعلام کرد که اپوزیسیون، ۲۰۰۰۰۰ نفر را برای حضور در مراکز رأی گیری استخدام کرده تا از طریق اطلاعاتی که از آن‌ها دریافت می‌کند نتیجه انتخابات را مطابق یافته‌های خود، قبل از اعلام رسمی آن توسط نهاد مستقل «شورای ملی انتخابات»، به جهان اعلام کند. بدیهی ست که قصد از اینکار چیزی نیست به غیر از بی‌اعتبار کردن نتایج رسمی و طرح ادعای تقلب در انتخابات. درک اینکه چه نقشه‌ای برای انتخابات جاری در ونزوئلا طراحی شده، برای شهروندان ایرانی که تجربه انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ را پشت سر دارند، قطعا دشوار نیست.
نمونه افشاگر دیگر از نقشه اپوزیسیون توضیحاتی می‌باشد که الیزار دیزا سردبیر اولتیماس نوتوسیاس، روزنامه اصلی ملی ونزوئلا ایراد کرده است. وی که به اپوزیسیون ضدچاوز قویا تمایل دارد صریحا اظهار داشته که هدف از «ادعای تقلب در انتخابات ریاست جمهوری ۷ اکتبر به رسمیت شناختن اراده مردم خواهد بود». با این‌حال، عزم نیروهای اپوزیسیون برای نپذیرفتن نتایج انتخابات یکپارچه نیست. به عنوان مثال، انریکه مارکوئز عضو پارلمان ونزوئلا و معاون حزب اون نواوو تیمپو که از احزاب اپوزیسیون می‌باشد اظهار داشته که سیستم انتخاباتی ونزوئلا «هیچ خطری را متوجه صحت و محرمانه بودن آراء نمی‌کند». با اینکه طی ساعات آتی مشخص خواهد شد نیروهای اپوزیسیون عملا چه واکنشی در مقابل پیروزی چاوز نشان خواهند داد، رد نتایج مشروع انتخابات، حداقل از طرف بخش‌هایی از اپوزیسیون، قابل پیش بینی است. چرا که عدم احترام این نیرو‌ها برای دموکراسی، به رغم لفاظی‌های فراوان و عوام‌فریبی آن‌ها مسبوق به سابقه است. نمونه بارز آن تلاشی ست که این نیرو‌ها در سال ۲۰۰۲ برای انجام کودتای نافرجام علیه حکومت چاوز به خرج دادند. به همین علت، همانطور که نیروهای وفادار به انقلاب بولیواری در ونزوئلا خود را برای بسیج مردمی جهت خنثی کردن نقشه‌های اپوزیسیون مورد حمایت ایالات متحده آماده کرده‌اند، نیروهای مترقی، عدالتخواه و انقلابی در دیگر نقاط جهان و از جمله ایران نیز باید آماده باشند که در صورت به اجرا درآمدن نقشه ایجاد اغتشاش در ونزوئلا توسط نیروهای اپوزیسیون، با برگزاری تظاهرات فوری همبستگی خود را با مردم این کشور اعلام دارند و در شکست دادن توطئه نیروهای ضدانقلاب بولیواری مشارکت کنند. ابراز این نوع همبستگی کاری بود که بخش‌های مترقی جنبش ضدجنگ در ایالات متحده به پیشنهاد خانه آمریکای لاتین در تظاهراتی که طی روزهای ۵ الی ۷ اکتبر به مناسبت یازدهمین سالگرد حمله نظامی آمریکا به افغانستان در تعدادی از شهرهای ایالات متحده برگزار شد، انجام دادند. تظاهرکنندگان در این نمایش همبستگی علاوه بر محکوم کردن تحریمات اقتصادی و تهدیدات جنگی علیه سوریه و ایران، خواستار عدم مداخله ایالات متحده در انتخابات ونزوئلا شدند.
Sorry. No data so far.