مدیرکل مرکز بین‌المللی مطالعه، حفاظت و مرمت آثار تاریخی (ایکروم) گفت: ایران برای بازگرداندن اشیای تاریخی خود از کشورهای دیگر و اطلاع از فهرست آن‌ها باید همکاری‌های منطقه‌یی خود را آغاز کند تا مذاکرات به‌شکل قوی‌تری پیش روند.
استفان دکارو درباره‌ی این‌که آیا امکان استرداد برخی اشیای تاریخی ایران که در خارج از کشور هستند وجود دارد؟ توضیح داد: ابتدا باید بگویم وجود این‌گونه اشیا در خارج از کشور یک آسیب نیست، زیرا ممکن است شما به موزه‌ای در یک کشور بروید و اشیای زیبایی در آنجا ببینید که بخش دیگری از آن‌ها در موزه‌های ایران وجود داشته باشند. در واقع، این اشیا یک نوع تبلیغ برای ایران و فرهنگ ایرانی است، چراکه میلیون‌ها نفر از بهترین موزه‌های دنیا دیدن می‌کنند و می‌بینند فرهنگی تاریخی در ایران وجود دارد.
او بیان کرد: خارج کردن اشیای تاریخی از کشور اصلی، در سال‌هایی مفید بود، زیرا باعث گسترش فرهنگ‌ها می‌شد؛ اما بعدها این مسأله به یک بازار تبدیل شد. برخی اشیا به‌طور قانونی و با موافقت دولت‌ها در سال‌های دور به کشور دیگری منتقل شده‌اند؛ اما اشیایی هم هستند که در سال‌های اخیر غیرقانونی از کشور اصلی خود خارج شده‌اند.
وی با اشاره به کنوانسیون سال 1970 یونسکو درباره‌ی استرداد اشیایی که به‌شکل غیرقانونی از کشوری خارج شده‌اند، اضافه کرد: اکنون هیچ شیء تاریخی‌ای که در سال‌های اخیر به‌طور غیرقانونی به کشور دیگری برده شده باشد، وجود ندارد. اگر هم چیزی هست یا امانت است یا هدیه داده شده یا براساس توافق و قرارداد منتقل شده است.
کنوانسیون 1970 سازمان ملل متحد با نام «روش‌های ممنوعیت و جلوگیری از واردات، صادرات، و انتقال مالکیت اموال فرهنگی» شناخته می‌شود. کشورهای عضو این کنوانسیون واردات، صادرات و انتقال غیرقانونی اموال فرهنگی را یکی از دلایل اصلی تضعیف میراث فرهنگی کشورهای صاحب این اموال می‌دانند و بر همین اساس، واردات، صادرات و انتقال مالکیت اموال فرهنگی که برخلاف مفاد این کنوانسیون باشد غیرقانونی دانسته می‌شود.
دکارو در ادامه درباره‌ی اشیای تاریخی ایران نیز گفت: ما برای اشیایی که به‌طور قانونی منتقل شده‌اند، می‌توانیم براساس دیپماسی عمل کنیم و برای اشیای دیگر نیز باید این نکته را در نظر داشته باشید که نمی‌توانید موزه‌ای را به دزدی متهم کنید، ولی باید مراتب قانونی را طی کنید، یعنی قوانینی وجود دارند که اگر آن‌ها را دنبال کنید می‌توانید موفق باشید. شما به یک وکیلی نیاز دارید تا از قوانین ملی و بین‌المللی موجود در این‌باره استفاده کند و همچنین باید یک کارشناس اشیای تاریخی داشته باشید که دقیقا تاریخ و هرگونه اطلاعات مربوط به تمام آن قطعات تاریخی را بداند تا برای هر شیء یک پرونده‌ی کامل بتوانید تهیه کنید.
او با تأکید بر این‌که این کار علاوه بر نیاز به هزینه کردن، ممکن است چند سال طول بکشد، افزود: انجام این کار آسان نیست، ولی امکان‌پذیر است.
وی ادامه داد: اگر مدرسه یا واحد درسی برای حقوق‌دانان در نظر گرفته شود تا آن‌ها بدانند این‌گونه پروسه‌ها را چگونه باید دنبال کنند، می‌توانند جریان را به‌گونه‌ای پیش ببرند که موزه‌ها وادار شوند اقدامات مناسب‌تری را انجام دهند، زیرا گاهی موزه‌هایی که بویژه اشیای زیادی دارند، اعتبارشان برای‌شان مهم است و خوب نیست که شهرت بدی داشته باشند.
او در پاسخ به این‌که آیا ایران یا هر کشور دیگری می‌تواند فهرستی از اشیای تاریخی خود را در موزه‌های مختلف دنیا داشته باشد؟ تصریح کرد: هر دولتی باید یک فهرست از اشیای فرهنگی در داخل و خارج از کشور خود داشته باشد. البته متأسفانه ایکروم چنین فهرستی ندارد؛ ولی در این راستا خود من به مسئولان کشورم (ایتالیا) پیشنهاد کردم تا فهرستی را از اشیای مربوط به تاریخ ایتالیا در داخل و خارج از کشور تهیه کنند. همچنین ما فهرستی را از اشیای تاریخی مربوط به کشور مصر در مجموعه‌های ایتالیایی تهیه کرده‌ایم تا آن‌ها بدانند چه آثاری در اینجا دارند و این کار را برای تمام اشیای عربی نیز می‌توان گسترش داد.
دکارو افزود: چنین پروژه‌ای را برای هنر پارسی در داخل و خارج از ایران می‌توانیم اجرا کنیم و باید همکاری با دانشگاه‌ها و موزه‌ها را هم در این راه داشته باشم.
وی با تأکید بر این‌که یک فهرست کامل از اشیای تاریخی شامل اطلاعاتی درباره‌ی این است که آن شیء چه قدمتی دارد و چه زمانی به آن مکان رسیده است، گفت: این اقدام برای همه و حتا موزه‌ها مفید است، زیرا آن‌ها خواهند دانست که بخش دیگری از اشیایی که در اختیار دارند در کجا است.
او در پاسخ به این‌که آیا ایکروم می‌تواند موزه‌ها را مجبور به ارائه‌ی چنین فهرستی به کشورها کند؟ بیان کرد: ما نمی‌توانیم کسی را مجبور کنیم و فقط پیشنهاد می‌دهیم. در این‌باره همکاری‌های منطقه‌یی می‌تواند به این مسأله پاسخ دهد، زیرا در این کار، درخواست یک کشور به‌تنهایی مؤثرتر است. اگر ایران یک همکاری منطقه‌یی را شروع کند، این مسأله در سطح منطقه می‌تواند قابل بحث باشد و وقتی تعداد زیادی از دولت‌ها چنین خواسته‌ای را مطرح کنند، مذاکرات قوی‌تر پیش می‌رود. در غیر این صورت، ممکن است یک دولت به‌خاطر نفت یا عوامل دیگر در مذاکرات موفق‌تر عمل کند.
مدیرکل ایکروم همچنین اظهار کرد: البته این نکته را باید یاد‌آور شوم که وقتی یک موزه شی‌ای را در مخزن خود دارد و آن شیء نمی‌تواند نمایش داده شود، مثل این است که اصلا آن را ندارد. بنابراین بهتر است آن موزه بگوید که آن شیء را دارد، زیرا وقتی آن را اعلام می‌کنید می‌توانید نمایش هم دهید، وگرنه هرگز نمی‌توانید آن را به‌نمایش بگذارید.
مدیرکل مرکز بین‌المللی مطالعه، حفاظت و مرمت آثار تاریخی درباره‌ی این‌که آیا ایکروم نقش نظارتی دارد و می‌تواند گزارشی را از مشکلاتی که در سایت‌ها و محوطه‌های تاریخی می‌بیند ارائه کند؟ گفت: ایکروم بیشتر نقش مشاوره را برای یونسکو و سایت‌های تاریخی در دنیا دارد و نسبت به نوع حفاظت از سایت‌ها ارزیابی انجام نمی‌دهد. ما در واقع، بازوی مشاوره‌یی برای آموزش در این حوزه هستیم؛ ولی اگر مشکلی را در یک سایت تاریخی ببینم، وظیفه‌ی ما ایجاب می‌کند که پیشنهاد کنیم مراقبت بیشتری نسبت به آن صورت گیرد.
دکارو همچنین درباره‌ی نبودن نمایندگی ایکروم در ایران، توضیح داد: ایکوموس و ایکوم که هر دو در ایران نمایندگی دارند سازمان‌هایی هستند که شما به‌عنوان یک فرد می‌توانید در آن‌ها عضو شوید؛ اما ایکروم این‌گونه نیست و بیشتر با دولت‌ها سر و کار دارد. ما تا کنون فقط یک شعبه در شارجه (امارات) تأسیس کرده‌ایم که این کار هم هنوز به‌طور کامل انجام نشده است. ایران می‌تواند چنین واحدی را به‌عنوان یک مرکز منطقه‌یی داشته باشد که البته رییس آن می‌تواند یک ایرانی یا غیرایرانی باشد، زیرا در این‌باره ایکروم تصمیم‌گیری می‌کند. حتا مرکز اصلی ایکروم هم با این‌که سال‌هاست در ایتالیا استقرار دارد، فقط چندماه است که برای اولین‌بار یک فرد ایتالیایی را به‌عنوان رییس خود می‌بیند.
او یادآوری کرد: ایکروم براساس خواسته‌ی یونسکو در سال 1959 و به‌دلیل نیازی که در زمان جنگ جهانی دوم و پس از بمباران برخی کشورها و شهرهای تاریخی برای آموزش حفاظت و بازسازی آثار تاریخی احساس می‌شد، تأسیس شد.
Sorry. No data so far.