چند روزی است که یک متن مشترک از طریق ایمیل یا پیامک در بین مردم کشورمان در حال رد و بدل شدن است، پیامکی با این عنوان که «برای ثبت بقیع در یونسکو، به ثبت و تأیید ۵۰۰۰۰ نفر نیاز است. شما هم می‌توانید برای شرکت در این طرح و کمک به ثبت این مکان عظیم جهان تشیع همین الآن به آدرس اینترنتی dar-alhuda. net بروید و ثبت نام کنید.»
این متن اگر چه در نگاه نخست دل هر مسلمان عاشقی را به غلیان می‌اندازد تا هر چه سریع‌تر کمکی باشد برای ثبت آن در میراث جهانی اما آیا یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) با تأیید ۵۰ هزار نفر از مردم عادی، هر اثر تاریخی را ثبت می‌کند؟
اگر ثبت آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو به این سهولت، قابل انجام است چرا یونسکو برای هر کشوری سهمیه سالانه حداکثر ۲ اثر را اعلام کرده است؟ و چرا برای ثبت هر اثر در یونسکو سال‌ها کار‌شناسان برای جمع آوری پرونده آن تلاش می‌کنند و در اجلاس سالانه یونسکو برای ثبت اثر، چانه زنی‌ها بالا می‌گیرد؟
یونسکو ضابطه دارد/ از این حرکت متعجبم!
آتوسا مومنی، مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث فرهنگی کشور از مسئولانی است که سال‌ها در تهیه و تنظیم پرونده‌های ثبت ملی و پرونده‌های ثبت جهانی در یونسکو مشارکت داشته است.
مومنی درباره ارسال پیام‌های جمع آوری امضاهای اینترنتی در جهت ثبت جهانی «بقیع» در یونسکو می‌گوید: واقعاً از این موضوع متعجب هستم چون ثبت آثار در یونسکو یک ضابطه کلی دارد.
وی ادامه می‌دهد: هر کشوری آثار متعلق به خود را می‌تواند برای ثبت جهانی به یونسکو معرفی کند که نیازمند طی مراحل و مقدماتی است و این گونه نیست که ما پیشنهاد بدهیم یک اثر تاریخی در یک کشور دیگر، توسط یونسکو ثبت شود.
مردم نمی‌توانند اثری را در یونسکو ثبت کنند
مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث فرهنگی کشور درباره اینکه آیا حمایت تعداد زیادی از مردم برای ثبت یک اثر تاریخی در یونسکو تأثیری دارد یا خیر؟ این گونه پاسخ می‌دهد که طبیعتاً خیر.
مومنی می‌افزاید: مردم و سازمان‌های مردم نهاد شاید بتوانند کمک فکری یا پیشنهاد دهنده برای ثبت جهانی یک اثر به مسئولان کشورشان باشند اما هیچ‌گاه یک سازمان بین المللی تنها بر اساس پیشنهاد آن‌ها اقدامی انجام نمی‌دهد.
هر اثری متعلق به یک کشور است/ خود آن کشور باید اقدام کند
وی تأکید می‌کند که در یونسکو هر اثری به نام یک کشوری ثبت می‌شود و خود آن کشور باید برای ثبت جهانی میراث فرهنگی پا پیش بگذارد.
به گفته مومنی میراث فرهنگی در کشورهای مختلف، متولی گوناگونی دارد اما مهم این است که یونسکو پرونده‌های ثبت جهانی آثار را از همان متولی آن کشور می‌پذیرد.
بقیع؛ میراث اسلامی مشترک
مدیرکل دفتر ثبت آثار و حفظ و احیای میراث فرهنگی کشور درباره اینکه به هر حال قبرستان بقیع متعلق به تمام مسلمانان جهان است و ثبت جهانی آن خواسته تمام مسلمانان است، می‌گوید: شاید بتوان قبرستان بقیع را تحت عنوان پرونده مشترک کشورهای اسلامی در یونسکو مطرح و به ثبت رساند اما این موضوع هم نیازمند آن است که کشوری که این میراث فرهنگی در آن وجود دارد ابتدا اقدام کند و سپس سایر کشور‌ها به آن اضافه شوند.
میراث جهانی یونسکو چیست؟
اما میراث جهانی یونسکو یا World Heritage Sites چیست؟ نام عهدنامه‌ای بین‌المللی است که در تاریخ ۱۶ نوامبر ۱۹۷۲ میلادی به تصویب کنفرانس عمومی یونسکو رسیده است و موضوع آن حفظ آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی بشر است که اهمیت جهانی دارند و متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از‌نژاد، مذهب و ملیت خاص است.
بر پایه این کنوانسیون کشورهای عضو یونسکو، می‌توانند آثار تاریخی، طبیعی و فرهنگی کشور خود را نامزد ثبت به‌عنوان میراث جهانی کنند. حفاظت از این آثار پس از ثبت در عین باقی ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه، به عهده تمام کشورهای عضو است.
بقیع باز هم در غربت
قبرستان بقیع که حتی در زمان پیامبر اکرم (ص) نیز زیارتگاه بوده است سال هاست که در گیر و دار حیله‌های متعدد وهابیون سعودی اسیر شده است.
به طوری که نخستین تخریب قبور مطهر ائمه بقیع به دست وهابیون سعودی در سال ۱۲۲۰ هجری یعنی زمان سقوط دولت اول سعودی‌‌ها توسط حکومت عثمانی روی داد، پس از این واقعه تاریخی – اسلامی با سرمایه‌گذاری مسلمانان شیعه و به کاربردن امکانات ویژه‌ای، مرقدهای تخریب شده به زیبا‌ترین شکل بازسازی شد و با ساخت گنبد و مسجد، بقیع به یکی از زیبا‌ترین مرقدهای زیارتی و در واقع مکانی زیارتی – سیاحتی برای مسلمانان تبدیل شد.
در هشتم شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری پس از اشغال مکه، وهابیون به سرکردگی عبدالعزیز بن سعود روی به مدینه آوردند و پس از محاصره و جنگ با مدافعان شهر، سرانجام آن را اشغال و مأموران عثمانی را بیرون کردند و برای دومین بار به تخریب قبور ائمه بقیع و دیگر قبور چون قبر ابراهیم فرزند پیامبر اکرم (ص)، قبور همسران آن حضرت، قبر‌ام البنین مادر حضرت اباالفضل العباس (ع)، قبر عبدالله پدر پیامبر، اسماعیل فرزند امام صادق (ع) و بسیاری قبور دیگر پرداختند.
با این تفاسیر، واضح و مبرهن است که با جمع آوری امضاهای اینترنتی، گامی برای ثبت جهانی قبرستان بقیع در بونسکو برداشته نمی‌شود اما اینکه در راستای چه اهدافی چنین پیام‌هایی از سمت یک سایت غیررسمی و بی‌هویتی در حال انتشار است هنوز مشخص نیست.
از سوی دیگر، پیگیری رسمی ثبت جهانی بقیع در یونسکو توسط عربستان نیز در شرایط فعلی این کشور که هنوز وهابیون بر آن سلطه دارند بعید به نظر می‌رسد.
Sorry. No data so far.