نوار ساحلی کشورمان در جنوب که حدود ۴۹۰۰ کیلومتر طول دارد در صورت بروز یک تهدید نظامی بهترین فضا برای تجاور مستقیم دشمن فرامنطقه‌ای بدون نیاز به خاک کشورهای همسایه است. از اینرور حفاظت کامل از این مرز گسترده از جنبه‌های مختلف آن بسیار ضروری و به قول معروف از نان شب واجب‌تر است.
برای افزایش آمادگی نیروهای عملیاتی در این عرصه هر ساله رزمایش‌هایی با حضور واحدهای مختلف نیروی دریایی برگزار شده و در آن آخرین راهکنش‌ها (تاکتیک‌ها) و تجهیزات جدید آزمایش شده و نتایج مورد بررسی قرار می‌گیرد.
یکی از جدید‌ترین این اقدامات، افتتاح جدید‌ترین منطقه دریایی سپاه پاسداران به نام «امام محمد باقر (ع)» در غرب تنگه هرمز و در سواحل خلیج فارس در بندرلنگه بود. پنجمین منطقه دریایی سپاه آنطور که از سوی فرمانده نیروی دریایی اعلام شد، قرار است از نقطه انتهایی جزیره قشم به اضافه منطقه جزایر نازعات تا غرب جزیره کیش را تحت کنترل خود قرار دهد و در حقیقت این مناطق، محدوده عملیاتی جدید‌ترین منطقه دریایی سپاه خواهد بود.
جزایر نازعات به مجموعه چهار جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک، ابوموسی و جزیره سیری گفته می شود.
اما در کنار این منطقه مهم نظامی که اقدامی تاکتیکی و استراتژیک برای حفاظت از یک منطقه مهم و حیاتی در خلیج فارس است، اقدامات دیگری نیز صورت گرفته که کمتر مورد توجه رسانه بوده است. نظر به اهمیت این اقدامات و تکمیل فعالیتهای مربوط به حفاظت از تنگه هرمز به کمک این استراتژی‌ها، تحلیلی گذرا از اقدامات مهم نیروی دریایی ارتش برای حفاظت از منافع نظام اسلامی در این محدوده ارائه خواهد شد تا اهمیت افتتاح منطقه پنجم دریایی سپاه، با بررسی این اقدامات، عزم ایران در مراقبت از این منطقه را بهتر نشان دهد.
در سال‌های اخیر نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران حضور پررنگ و کاملاً موثری در آبهای آزاد داشته است که مأموریت عبور از کانال سوئز توسط ناوگروه‌های اعزامی و حضور زیردریایی یونس در این میان شاخص هستند.
در این مأموریت‌ها از ناو ۶۲ ساله شهید نقدی که توسط کارخانجات نیروی دریایی تماماً بازسازی و بهسازی شده و به جای چند توپ سابق به موشک‌های دوربرد نور مجهز شده تا ناوشکن (ناو محافظ) ۳ ساله جماران که توسط متخصصان داخلی طراحی، ساخته و تجهیز شده شرکت نموده و وجوه مختلف توانمندی‌های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که روز به روز به سمت راهبردی‌تر شدن حرکت می‌کند را به جهان نشان دادند.
برای حفاظت از این منطقه مهم، جدا از شناورهای خودی که مجهز به تسلیحات گوناگونی برای درگیری با واحدهای سطحی، هوایی و دریایی دشمن هستند، باید واحدهای موشکی با مأموریت ضدکشتی در ساحل نیز گشترش یافته و در مواقع لازم به ایفای نقش بپردازند. با توجه به اینکه هزینه تولید و عملیاتی نمودن این واحد‌ها مناسب است و مهم‌تر از آن با پنهانکاری بالا و به صورت دائم قابلیت عمل دارند از اینرو توسعه چنین آتشبارهایی در کنار ساخت و تجهیز واحدهای شناور به موشک‌های دوربرد از چند سال پیش در دستور کار بوده است.
هواناو مجهز شده به موشک دوربرد نور
در واقع ضمن افزایش کمی و کیفی یگان‌های شناور بخشی از مأموریت‌های ضدکشتی هم به این سامانه‌های ساحلی محول می‌شود. یگان‌های پدافند ساحلی ایران در هر دو نیروی دریایی ارتش و سپاه تشکیل شده و آماده خدمت هستند.
پرتابگرهای خوداتکای ساحلی
یکی از جنبه‌های حفاظت نظامی بحث پدافند ساحلی دوربرد علیه شناورهای دشمن است که قصد نزدیک شدن به ساحل را دارند. برای این کار سامانه‌های زمینی برای شلیک موشک‌های ضدکشتی توسعه یافته‌اند.
این آتشبار‌ها که در جدید‌ترین نمونه با نام سامانه ولایت معرفی شده است شامل پرتابگر دوتایی دارای رادار، پرتابگر سه تایی و سامانه کنترل و فرماندهی است.
با بهره‌مندی از این اجزاء، آتشبارهای پدافند ساحلی به سامانه‌هایی خوداتکا تبدیل شده‌اند که ضمن ارتباط با مرکز فرماندهی عملیات نیروی دریایی در کشف و شناسایی اهداف و سپس درگیری با آن‌ها نیازی به سامانه‌های هوایی، دریایی و زمینی دیگر ندارند به خصوص با توجه به اینکه ممکن است فاصله سامانه‌های مذکور دور از آتشبار بوده و در شرایطی از نبرد امکان برقراری ارتباط مؤثر با آتشبار را از دست بدهند، خوداتکا بودن این واحد‌ها باعث حفظ کارایی رزمی آن‌ها می‌شود هر چند که داده‌های دریافتی از سایر سامانه‌ها برای اطلاع بهتر از وضعیت منطقه جنگی هم در این آتشبار‌ها استفاده می‌شود.
پرتابگر دوتایی با رادار در سامانه ولایت
گردان بودن سکوهای پرتاب که می‌تواند شعاع وسیعی از ساحل را کنترل کند، وجود شبکه ارتباطی میان آتشبار‌ها که امکان ردیابی و تخصیص اهداف چندگانه و مدیریت یکپارچه و همزمان بین آن‌ها را فراهم می‌کند، از ویژگی‌های این سامانه‌های موشکی است.
افزایش انعطاف پذیری، بالا رفتن ضریب امنیتی برای نیروهای عمل کننده خودی، شناسایی اهداف بزرگ و کوچک دریایی و انهدام همزمان آن‌ها در فواصل دور و نزدیک و در سریع‌ترین زمان ممکن را می‌توان از دیگر ویژگی این سامانه‌های موشکی بیان کرد.
در واقع علاوه بر شرایط فرضی که امکان خروج شناورهای خودی از اسکله‌ها نباشد، یا اگر زمان کافی برای رسیدن واحدهای شناور به منطقه درگیری نباشد آتشبار‌ها از منطقه اختفای خود خارج شده و وارد عمل می‌شوند. البته باید در نظر داشت در مواردی که منطقه‌ای هم توسط شناور‌ها و هم با سامانه ساحلی قابل پوشش باشد با توجه به اینکه سرعت حرکت این آتشبارهای مستقر روی کامیون در خشکی بسیار بیشتر از عمده شناورهای موشک انداز در دریا است در صورت لزوم استقرار سریع سامانه موشکی در آن منطقه، آتشبارهای ساحلی می‌توانند سریع‌تر از شناور‌ها به منطقه رسیده و در محدوده برد سلاح خود پوشش موشکی برقرار کنند.
در صورت استفاده از موشک نور با برد ۱۲۰ تا ۱۷۰ کیلومتر، حداقل ۶ تا ۸ آتشبار و در صورت بکارگیری موشک جدید قادر با برد بیش از ۲۰۰ کیلومتر، حداقل ۵ آتشبار برای پوشش مرزهای جنوبی کشورمان لازم است.
با استقرار این سامانه‌ها در سواحل و جزایر جنوبی کشورمان محدوده بسیار زیادی از آبهای خلیج همیشه فارس و دریای عمان و در برخی مناطق تا سواحل جنوب خلیج فارس در برد موشک‌های ایرانی قرار گرفته است. ضمن اینکه باید یاد آوری کرد موشک قادر، قادر به هدف قرار دادن تأسیسات ساحلی دشمن علاوه بر شناورهای آن است.
شلیک موشک قادر از عمق خاک کشور
البته برد بالای این موشک‌ها موجب فراهم شدن امکان استقرار پرتابگر‌ها در عمق خاک خودی و در نتیجه کاهش احتمال شناسایی شدن توسط دشمن، فضای بیشتر برای تغییر مکان پس از اجرای یک عملیات و چندین شلیک می‌شود که اینکار با توجه به افزایش امکان رؤیت سامانه توسط دشمن پس از اجرای عملیات و جلوگیری از ضربه متقابل دشمن به آن لازم به نظر می‌رسد.
بنابراین در شرایطی که به هر دلیلی امکان پوشش بخشی از دریا با شناور‌ها ممکن نباشد سامانه‌های خوداتکای زمینی با استقرار در عمق یا ساحل، نقطه اتکای مطمئنی برای باقی ماندن خطوط دفاعی تا فواصل دور هستند.
منابع نظامی آمریکا در دهه ۹۰ احتمال اصابت به هدف موشک‌های کروز ضد کشتی سی-۸۰۲ را به ناوهای خود حدود ۸۵ درصد و بعد از موشک‌های کی-اچ-۳۱ و کی-اچ-۴۱ روسی آن را خطرناک‌ترین تهدید موشکی کروز علیه خود اعلام کرده بودند.
با توجه به همرده بودن موشک‌های نور با آن موشک و در نظر گرفتن ارتقاهای بومی روی آن از جمله استفاده از سامانه راداری مقاوم در برابر جنگ الکترونیک و دستیابی به پوشش‌های جاذب امواج رادار می‌توان نتیجه گرفت که موشک‌های نور و قادر امروزه نیز تهدیدات کاملاً خطرناکی برای ناوهای جدید دشمن بوده و طبق اعلام وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح احتمال اصابت به هدف برای موشک نور بالغ بر ۹۰ درصد است.
با توجه به پرواز این موشک‌ها در ارتفاع بسیار پایین رادار کشتی‌ها به طور مستقل و در بهترین حالت از نظر کشف اهداف با سطح مقطع راداری کم از حدود ۳۰ کیلومتری (با توجه به انحنای کره زمین) امکان رؤیت این موشک‌ها را خواهد داشت و در اینصورت با توجه به سرعت موشک نور که بین ۰. ۸ تا ۰. ۹ ماخ (۲۷۲ تا ۳۰۶ متر بر ثانیه در سطح دریا) است، دشمن تنها حدود ۹۸ تا ۱۱۰ ثانیه زمان برای واکنش خواهد داشت.
شلیک موشک نور از سامانه ساحل به دریا؛ پرتابگر جلویی سه فروندی و عقبی دوتایی با رادار است
موشک نور با طول ۶. ۳۸۳ متر که ۱. ۲۳۸ متر آن مربوط به موتور راکتی اولیه است، ۷۱۵ کیلوگرم جرم داشته که ۱۵۵ کیلوگرم آن مربوط به سرجنگی نفوذگر نیمه زرهی بکارگرفته شده است.
در سامانه ساحلی دربردارنده موشک نور، برد رادار که در باند X کار می‌کند بالغ بر ۲۱۰ کیلومتر بوده و چهار پرتابگر سه فروندی با اطلاعات آن تغذیه می‌شوند. این سامانه توانایی کارکرن در دمای ۲۵- تا ۶۰+ را دارد.
در سامانه موشکی ضدکشتی ولایت نیز که موشک قادر از آن پرتاب می‌شود کارایی سامانه‌ها به مراتب بهتر از نمونه معرفی شده است. طول موشک قادر بین ۶. ۷۵ تا ۷. ۶ متر بوده و با جرمی بین ۷۵۰ تا ۸۵۰ کیلوگرم از سرجنگی قدرتمندی که جرم آن ۱۶۵ تا ۱۸۵ کیلوگرم تخمین زده می‌شود برخوردار است.
این موشک در آزمایشی با سرجنگی به قدرت یک ششم میزان اصلی، موفق به غرق کردن یک شناور ۶۳ متری شده است که نام قادر را برازنده آن نشان می‌دهد. حرکت در ارتفاع پایین، سرعت بالا و مقاومت در برابر جنگ الکترونیک دشمن از ویژگی‌های این موشک است که قرار است روی شناورهای نیروی دریایی ارتش نیز بکار گرفته شود.
این سامانه‌های خوداتکای ساحلی می‌توانند هر کدام با چند هدف درگیر شده و در فضای نبرد نامتقارن به مقابله مناسب با کمیت نیروهای دشمن بپردازند. همچنین چند سامانه نیز می‌توانند به سمت یک هدف شلیک کنند. در اینصورت توان پدافندی دشمن در چند جهت پخش شده و احتمال رسیدن موشک‌های شلیک شده به هدف بیشتر و احتمال انهدام تعدادی از موشک‌ها توسط سامانه‌های دشمن کمتر می‌شود.
ترکیب هوشمندانه سامانه‌های موشکی ساحل به دریا با شناورهای مختلف که به موشک‌های دوربرد و قدرتمند تجهیز شده‌اند خطوط دفاعی مستحکم و در عین حال پخش شده در خاک و آب را شکل می‌دهند که ضمن ایجاد توازن قوا با دشمن پرتعداد با درصد موفقیت بالایی در صورت بروز درگیری، شناورهای دشمن را به قعر آب‌ها خواهد فرستاد.
شناور موشک انداز در منطقه پنجم دریایی سپاه
از سوی دیگر به گفته فرمانده کل سپاه پاسداران، با توجه به نوع ماموریت منطقه پنجم دریایی سپاه، بیشترین استعداد تفنگداران دریایی سپاه برای دفاع و پدافند در این جزایر مسقر می‌شوند. تفنگداران دریایی از جمله زبده‌ترین و کارآمد‌ترین نیروهای در اختیار سپاه پاسداران هستند که حضور انبوه آن‌ها در این منطقه دریایی می‌تواند حامل پیام‌های مهمی باشد.
این استعداد در کنار شناورهای موشک انداز سپاه که منابع غربی از آن‌ها به عنوان زنبورهای سرخ یاد می‌کنند باعث خواهد شد در کنار تاکتیک مناسبی که سپاه و ارتش برای حفاظت از منافع و جزایر ایرانی در نظر گرفته‌اند، تجهیزات مورد نیاز برای اجرای طرح‌های غافلگیرانه و ضربتی نیز فراهم باشد.
Sorry. No data so far.